Dân số đô thị được cung cấp nước sạch đạt khoảng 95%

Ngày 24/12, tại thành phố Hải Phòng, Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng (Bộ Xây dựng) đã tổ chức hội thảo tổng kết Chương trình Quốc gia bảo đảm cấp nước an toàn và Chương trình Quốc gia chống thất thoát nước, thất thu nước sạch. Hiện, tổng công suất thiết kế cấp nước đô thị đạt khoảng 13,7 triệu m3/ngày đêm, tỷ lệ dân số đô thị được cung cấp nước sạch đạt khoảng 95%.

Theo lãnh đạo Cục kết cấu hạ tầng, đối với cấp nước an toàn và chống thất thoát thất thu nước sạch, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chương trình Quốc gia bảo đảm cấp nước an toàn giai đoạn 2016 - 2025 tại Quyết định số 1566/QĐ-TTg ngày 9/8/2016; Chương trình Quốc gia chống thất thoát thất thu nước sạch đến năm 2025 tại Quyết định số 2147/QĐ-TTg ngày 24/11/2010; Chỉ thị số 34 /CT-TTg ngày 28/8/2020 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh nước sạch, bảo đảm cấp nước an toàn, liên tục.

Phát biểu tại hội thảo, ông Trần Hoài Anh, Phó Cục trưởng Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng (Bộ Xây dựng) khẳng định, sau khi thực hiện 2 Chương trình, Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Đến nay, đã hình thành khung pháp lý tương đối đầy đủ với Thông tư 08/2012/TT-BXD, Chỉ thị 34/CT-TTg và các văn bản hướng dẫn liên quan.Đến nay, đã có 31/63 tỉnh, thành phố (cũ) thành lập Ban Chỉ đạo Cấp nước an toàn cấp tỉnh. Nhiều tỉnh, thành như: Hải Phòng, thành phố Huế, Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), Đồng Nai (cũ)… đã đi đầu trong việc công bố đảm bảo cấp nước an toàn. Tỷ lệ thất thoát nước sạch bình quân cả nước đã giảm xuống còn 15% tại khu vực đô thị. Cùng với đó, sau khi thực hiện chương trình, năng lực quản lý của cán bộ ngành nước được nâng cao, cộng đồng đã bắt đầu có ý thức hơn trong việc bảo vệ nguồn nước và sử dụng nước tiết kiệm.

Ông Trần Hoài Anh cũng chỉ ra những tồn tại hạn chế như: nguồn lực tài chính cho cấp nước an toàn còn hạn chế, đặc biệt là tại các khu vực nông thôn và các doanh nghiệp nhỏ. Ô nhiễm nguồn nước thô và tác động của biến đổi khí hậu đang diễn biến phức tạp hơn dự báo. Ngành cấp nước đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn từ ô nhiễm nguồn nước, biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn và các sự cố mất an toàn hệ thống đến công tác quy hoạch hay công trình cấp nước nằm trong phạm vi đảm bảo an toàn đường bộ… Việc thực hiện cấp nước an toàn và chống thất thoát nước, thất thu nước sạch cũng gặp khó do liên quan đến nhiều luật khác nhau và nhiều bộ, ban ngành và các địa phương chưa ban hành kế hoạch cấp nước an toàn, các địa phương có các bộ chỉ tiêu, chỉ số khác nhau…

Trong thời gian tới, theo ông Trần Hoài Anh, Bộ Xây dựng sẽ xây dựng và hoàn thiện Luật Cấp, thoát nước và các Nghị định hướng dẫn trình Chính phủ và các bộ, ngành để tạo cơ sở pháp lý cao nhất, phân rõ trách nhiệm trong quá trình triển khai để tháo gỡ khó khăn về đầu tư và quản lý rủi ro. Từ đó, sẽ có các hình thức đầu tư, khuyến khích xã hội hóa và huy động tối ưu nguồn lực tư nhân vào phát triển hạ tầng cấp nước; xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu quốc gia về cấp nước để nâng cao hiệu quả giám sát và ứng phó sự cố.

Đáp ứng yêu cầu phát triển mới, trong giai đoạn 2026 - 2035, Bộ Xây dựng luôn coi chương trình cấp nước an toàn, giảm thất thoát nước, thất thu nước sạch là chương trình trọng tâm, dài hạn, thường xuyên liên tục. Bộ cũng sẽ hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực quản trị, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số; huy động các nguồn lực và tăng cường rà soát đánh giá chất lượng các yếu tố then chốt để thực hiện thành công 2 Chương trình Quốc gia này.

Theo đại diện Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng (Bộ Xây dựng), Chương trình Quốc gia bảo đảm cấp nước an toàn và Chương trình Quốc gia chống thất thoát nước, thất thu nước sạch được Thủ tướng Ban hành do quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa nhanh, nhu cầu sử dụng nước tăng mạnh cả về quy mô và yêu cầu chất lượng, trong khi hệ thống cấp nước tại nhiều địa phương còn lạc hậu, đầu tư kéo dài qua nhiều giai đoạn; tỷ lệ thất thoát, thất thu nước sạch cao tại nhiều đô thị làm gia tăng chi phí sản xuất, giảm hiệu quả đầu tư, lãng phí tài nguyên nước; phương thức quản lý cấp nước truyền thống còn bộc lộ nhiều hạn chế.

Trong giai đoạn 2026 -2030, chương trình đặt ra mục tiêu đảm bảo cung cấp nước sạch an toàn, liên tục, đủ áp lực, đạt chất lượng theo quy định; chủ động quản lý rủi ro từ nguồn nước đến người sử dụng; nâng cao khả năng chống chịu của hệ thống cấp nước trước biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và các rủi ro về an ninh, an toàn cấp nước.

Chương trình phấn đấu đến năm 2030, ít nhất 90% hệ thống cấp nước tập trung và 40% hệ thống cấp nước phân tán có kế hoạch cấp nước an toàn được lập, thẩm định, phê duyệt và triển khai thực hiện. Tỷ lệ thất thoát, thất thu nước sạch ở hệ thống cấp nước tập trung là dưới 15%; ở hệ thống cấp nước phân tán là dưới 20%; 100% hệ thống cấp nước tập trung có phương án ứng phó sự cố cấp nước, ô nhiễm nguồn nước.

Đến năm 2035, phấn đấu 100% hệ thống cấp nước tập trung và ít nhất 80% hệ thống cấp nước phân tán có có kế hoạch cấp nước an toàn được lập, thẩm định, phê duyệt và triển khai thực hiện. Tỷ lệ thất thoát, thất thu nước sạch ở hệ thống cấp nước tập trung là dưới 13% và hệ thống cấp nước phân tán là dưới 18%.

Để thực hiện được mục tiêu này, theo đại diện Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng (Bộ Xây dựng) cần hoàn thiện cơ chế, chính sách và pháp luật về đảm bảo cấp nước an toàn; quản lý bảo vệ nguồn nước phục vụ cấp nước sinh hoạt, tăng cường quan trắc, giám sát chất lượng nguồn nước; xây dựng và triển khai kế hoạch cấp nước an toàn, thực hiện quản lý rủi ro toàn chuỗi cấp nước; ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý, giám sát, vận hành hệ thống cấp nước; tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức cho cộng đồng về bảo đảm cấp nước, sử dụng nước tiết kiệm, bảo vệ nguồn nước.

Tại hội thảo, các đại biểu cũng đã tham luận về nhiều nội dung của 2 chương trình như: đảm bảo cấp nước an toàn và chống thất thoát, thất thu nước sạch trong giai đoạn mới; khó khăn vướng mắc trong thực hiện ở các địa phương sau khi hợp nhất, thực hiện chính quyền 2 cấp…