Đánh giá toàn diện kết quả triển khai các giải pháp quản lý thị trường vàng

Thảo luận về báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2023; tình hình triển khai thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2024 tại phiên họp sáng 13/5, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, quản lý thị trường vàng còn nhiều bất cập, giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch lớn.

Đề cập đến giá vàng "nhảy múa" thời gian qua, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương đề nghị làm rõ về công tác quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này. "Không lẽ cứ để nhảy múa thế? Tôi chưa bao giờ thấy một thị trường mà giá vàng tăng, giảm rất đột biến như vậy", Phó Chủ tịch Quốc hội nêu.

Cũng băn khoăn về công tác quản lý thị trường vàng, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho rằng "chưa bao giờ giá vàng cao như hiện nay và chênh lệch với giá vàng thế giới quá cao".

"Chính phủ , Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã chỉ đạo ngành Ngân hàng để quản lý thị trường vàng nhưng giá vàng vẫn tăng. Ngân hàng Nhà nước cũng đấu thầu vàng được vài phiên nhưng giá vàng vẫn tăng đến mức đỉnh. Do đó, cần quản lý chặt chẽ thị trường vàng, phải có bàn tay quản lý của Nhà nước để can thiệp vào thị trường", Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nêu quan điểm.

Trưởng Ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cũng băn khoăn về vấn đề giá vàng "nhảy múa", có thời điểm lên tới 92 triệu đồng/lượng.

"Tại sao lĩnh vực đầu tư tư nhân và đầu tư vàng lại có nghịch cảnh như thế? Cần đánh giá kỹ hơn vấn đề này và có giải pháp cho những vấn đề như doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng cao, cầu tiêu dùng tăng thấp, tăng trưởng tín dụng thấp trong khi lãi suất giảm… Có phải là môi trường đầu tư kinh doanh đang có vấn đề? Nguồn vốn đầu tư từ lĩnh vực tư nhân vẫn rất thấp trong khi đầu tư vào vàng lại cao như vậy có phải là người dân không yên tâm đầu tư cho sản xuất? Những nội dung này cần phân tích kỹ hơn", bà Nguyễn Thị Thanh lưu ý.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng bày tỏ lo ngại giá vàng tăng, thậm chí trên 90 triệu đồng/lượng, sẽ làm tăng chí phí nhập khẩu hàng hóa, nguyên vật liệu, lãi vay nước ngoài của doanh nghiệp và tác động lớn đến thị trường trong nước. Do đó, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị Chính phủ có phương án điều hành linh hoạt, kịp thời, để cân bằng giữa mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng và kiểm soát lạm phát; nhất là tình trạng biến động của thị trường vàng trong nước cần được quan tâm. Chính phủ chỉ đạo khẩn trương, rà soát, đánh giá toàn diện kết quả triển khai các giải pháp quản lý thị trường vàng; khắc phục tình trạng vàng miếng trong nước chênh lệch cao so với giá vàng quốc tế.

Giải trình về vấn đề này, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Thanh Hà cho biết, trước năm 2012, những bất cập của thị trường đặt ra yêu cầu cấp thiết phải ban hành quy định mới. Trên cơ sở đó, Nghị định 24/2012/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng đã ra đời. Sau khi triển khai các biện pháp quản lý thị trường vàng theo Nghị định 24, thị trường vàng đã tương đối ổn định.

Tuy nhiên, trong mấy năm gần đây, cụ thể là từ năm 2019, do ảnh hưởng của dịch COVID-19 khiến kinh tế toàn cầu suy thoái, lạm phát tăng cao. Bên cạnh đó, căng thẳng địa chính trị giữa các quốc gia tiếp tục phát sinh và leo thang dẫn đến giá vàng quốc tế tăng mạnh, khiến giá vàng trong nước tăng theo. Đặc biệt, từ năm 2022 trở lại đây, thị trường vàng trong nước bộc lộ sự hạn chế, cụ thể là chênh lệch giữa giá vàng miếng SJC trong nước với giá vàng quốc tế thường xuyên giữ ở mức cao.

Nguyên nhân là do giá vàng thế giới tăng cao, giá vàng trong nước phụ thuộc vào giá vàng thế giới. Đến hôm nay, giá vàng thế giới tăng khoảng 14% so với đầu năm, trong nước giá vàng cũng tiếp tục tăng theo giá thế giới. Ngoài ra, nguồn cung trong nước hạn chế khiến giá vàng trong nước ở mức chênh lệch cao so với giá vàng quốc tế.

Nêu giải pháp, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà cho biết, trước mắt, vì thiếu nguồn cung nên sẽ tiếp tục tăng cung cho thị trường. Ngân hàng Nhà nước tiếp tục tổ chức các phiên đấu thầu để tăng nguồn cung, ổn định giá cả, thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng SJC và giá vàng quốc tế.

Về các biện pháp hỗ trợ quản lý thị trường, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo đối với các chi nhánh tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với thị trường vàng theo đúng chức năng, nhiệm vụ được giao. Đồng thời, tiếp tục triển khai công tác thanh tra đối với các doanh nghiệp, các tổ chức tín dụng có hoạt động kinh doanh, mua bán vàng miếng; chỉ đạo các doanh nghiệp kinh doanh, mua bán vàng miếng chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật như hóa đơn chứng từ về thanh toán, kiểm soát các giao dịch mua bán theo đúng quy định.