Đào tạo nguồn nhân lực nông nghiệp theo nhu cầu doanh nghiệp và thị trường

Tại “Hội nghị công tác đào tạo năm 2022” sáng 29/11 tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam nhấn mạnh, nghiên cứu khoa học và đào tạo không chỉ dừng lại ở ứng dụng chuyển giao công nghệ thông minh trong sản xuất nông nghiệp, mà còn mở đường cho những ngành nghề mới phát triển trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, như kinh tế tuần hoàn, kinh tế số trong nông nghiệp, nhất là sự phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực chế biến các phụ phẩm nông nghiệp là nguồn tài nguyên tái tạo.

Chuyển mạnh phương thức đào tạo theo nhu cầu của doanh nghiệp và thị trường để nâng cao chất lượng đào tạo, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động nông nghiệp gắn với giải quyết việc làm.

Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, nông nghiệp được xác định là lợi thế, nền tảng bền vững của quốc gia, nông thôn là địa bàn phát triển kinh tế quan trọng, do đó đào tạo nguồn nhân lực cho nông nghiệp, nông thôn là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và ứng dụng công nghệ số trong sản xuất nông nghiệp đang đặt ra cho công tác nghiên cứu khoa học và đào tạo ngành nông nghiệp những cơ hội và thách thức mới.

Hệ thống cơ sở đào tạo thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hiện có 38 ngành đào tạo trình độ tiến sỹ, 39 ngành đào tạo trình độ thạc sỹ và 96 ngành đào tạo trình độ đại học… Hàng năm, hệ thống này tuyển sinh đào tạo trên 76.000 học sinh, sinh viên, bước đầu đã gắn kết với thực tiễn sản xuất và các doanh nghiệp trong huy động nguồn lực và định hướng đầu ra.

Theo ông Ngô Hồng Giang, Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trước sức ép cạnh tranh ngày càng gay gắt trong đào tạo nghề, các trường đã có nhiều nỗ lực và áp dụng nhiều giải pháp sáng tạo, linh hoạt để thu hút học sinh, sinh viên. Nhiều trường đã chủ động tiếp cận thực tế và làm việc với các địa phương, các doanh nghiệp để tìm hiểu nhu cầu lao động nông nghiệp, ký kết hợp tác đào tạo. Một số trường như: trường Cao đẳng Cơ điện Hà Nội, Cao đẳng Cơ điện và xây dựng Bắc Ninh đã chủ động ký kết hợp đồng với các doanh nghiệp nước ngoài để đưa sinh viên đi thực tập, cam kết đào tạo nguồn lao động cho doanh nghiệp.

Trên cơ sở chuẩn đầu ra, một số trường đã phối hợp với các doanh nghiệp xây dựng chương trình bảo đảm linh hoạt hơn phù hợp với nhu cầu sử dụng của doanh nghiệp ví dụ trường Trường Cao đẳng Cơ điện và Thủy lợi đã ký hợp đồng với Công ty quản lý và và khai tác công trình thủy lợi Sơn La mở lớp đào tạo trình độ trung cấp cho cán bộ, nhân viên quản lý của công ty... Do đó, người học được doanh nghiệp trả lương trong quá trình học tập.

Việc nghiên cứu phát triển khoa học công nghệ và hợp tác quốc tế cũng được các viện, trường thuộc Bộ quan tâm đầu tư nghiên cứu, chuyển giao. Các trường đã chủ động phân công giảng viên, nghiên cứu viên tham gia nghiên cứu, chuyển giao ứng dụng công nghệ tiên tiến, như Đại học Thủy lợi đã thành lập 5 viện hoạt động nghiên cứu khoa học, đầu tư phát triển một số lĩnh vực khoa học công nghệ chuyên sâu trong dự báo, thiết kế, ứng dụng công nghệ vật liệu mới.

Trước sức ép cạnh tranh ngày càng gay gắt trong việc tuyển sinh, đào tạo nghề, ông Nguyễn Trung Việt, Phó hiệu trưởng trường Đại học Thủy lợi chia sẻ, các cơ sở nghiên cứu, đào tạo cần áp dụng nhiều giải pháp sáng tạo, linh hoạt để thu hút học sinh, sinh viên như: chủ động tiếp cận thực tế và làm việc với các địa phương, các doanh nghiệp để tìm hiểu nhu cầu lao động nông nghiệp, ký kết hợp tác đào tạo. Trường đào tạo phải đảm bảo chất lượng đầu ra, đáp ứng được với nhu cầu xã hội, đầu ra hấp dẫn và thu nhập cao, đặc biệt là đáp ứng được các ngành công nghệ cao thì đầu vào mới thu hút được nguồn lực.

Để tạo nguồn sinh viên ngành nông, lâm nghiệp, đồng thời thu hút học sinh vùng dân tộc, ông Phạm Văn Điển, Hiệu trưởng Trường đại học Lâm nghiệp chia sẻ, trường đã xây dựng mô hình trường trung học phổ thông trong trường đại học. Trường còn có Hệ phổ thông Dân tộc nội trú dành cho con em dân tộc thiểu số thuộc vùng khó khăn. Nhà nước hỗ trợ học phí, ăn, ở, có khu ký túc xá riêng, được cấp học bổng chính sách hàng tháng. Đặc biệt, trường có hợp tác với doanh nghiệp tại địa phương có con em dân tộc sinh sống để đảm bảo việc làm sau khi ra trường.

Bên cạnh đó, việc đào tạo, bồi dưỡng công chức, viên chức ngành nông nghiệp cũng được quan tâm chỉ đạo. Trong 2 năm 2020-2021, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng cho trên 29.000 lượt công chức, viên chức thuộc Bộ để nâng cao năng lực thực thi nhiệm vụ và hoàn thiện tiêu chuẩn ngạch, chức danh nghề nghiệp theo vị trí việc làm.

Nghị quyết số 19-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII  đã xác định: “Cần tạo đột phá trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đào tạo nhân lực trong nông nghiệp, nông thôn” và đưa ra mục tiêu đến năm 2030 phải đạt tỷ lệ 70% lao động nông nghiệp qua đào tạo, mỗi năm đào tạo nghề cho khoảng 1,5 triệu lao động nông thôn.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho rằng, đây là nhiệm vụ, trọng trách của các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương và đặc biệt là đối với ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn. Xu thế hội nhập kinh tế quốc tế đang tạo ra nhiều cơ hội và thách thức để các cơ sở nghiên cứu đào tạo của ngành nông nghiệp chủ động, tích cực trong hợp tác quốc tế, liên kết với các cơ sở nước ngoài để từng bước tiếp cận ngang về nghiên cứu khoa học và đào tạo với các nước trong khu vực và các nước tiên tiến trên thế giới./.