Đề xuất đàm phán giá đối với thiết bị và vật tư y tế

Báo cáo một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau về dự án Luật, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Hữu Toàn cho biết, so với dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4, dự thảo Luật trình xin ý kiến các đại biểu Quốc hội chuyên trách đã được chỉnh lý 55 điều. Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý cơ bản đạt được sự đồng thuận giữa cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo.

Trong đó, về mua thuốc, vật tư y tế, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách đã tiếp thu, chỉnh lý tại nhiều điều, khoản để quy định để luật hóa, giải quyết các khó khăn, vướng mắc đang được dư luận quan tâm về vấn đề mua thuốc, trang thiết bị y tế. Những nội dung này được chỉnh lý trên cơ sở tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, làm việc với một số bệnh viện lớn tại Hà Nội và đã được sự đồng thuận của Bộ Y tế, cơ quan soạn thảo.

Cụ thể, Điều 23 về chỉ định thầu quy định áp dụng chỉ định thầu đối với gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, phi tư vấn, thuốc, hóa chất, phương tiện, trang thiết bị y tế, xây lắp phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh, cấp cứu người bệnh cần triển khai ngay để tránh gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe người dân.

Điều 28 về hình thức đàm phán giá được quy định áp dụng riêng đối với các gói thầu mua biệt dược gốc, sinh phẩm tham chiếu; thuốc, dược liệu chỉ có từ 1 đến 2 nhà sản xuất và trường hợp đặc thù khác.

Điều 56 quy định bao quát các trường hợp mua hóa chất, trang thiết bị y tế, trong đó quy định rõ về thời hạn đấu thầu hóa chất đi kèm sử dụng máy đặt, máy mượn để xét nghiệm tại các bệnh viện hiện nay là 5 năm kể từ ngày luật này có hiệu lực. Quy định việc lựa chọn nhà thầu theo số lượng dịch vụ y tế để bảo đảm tính hiệu quả, công khai, minh bạch.

*Đảm bảo chặt chẽ, rõ ràng, khả thi

Cho ý kiến tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) cho rằng, dự thảo Luật quy định việc đấu thầu tập trung được áp dụng khi hàng hóa dịch vụ cần mua sắm với số lượng lớn. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị đấu thầu tập trung cần thực hiện thêm với hàng hóa số lượng nhỏ, rất nhỏ, thậm chí rất ít, rất hiếm.

Theo đại biểu, quy định như vậy mới đấu thầu được, mới có nhà cung cấp, phục vụ cho bệnh nhân ở tất cả các bệnh viện. Qua đó, giảm quá tải các bệnh viện, bởi các bệnh viện tuyến dưới có phác đồ điều trị nhưng vì không có thuốc nên phải lên tuyến trên điều trị; đồng thời hạn chế những tiêu cực trong mua sắm, bệnh nhân không phải mua thuốc trôi nổi trên thị trường.

Cũng theo đại biểu, đấu thầu mua sắm thuốc hiếm nên được thực hiện ở một đơn vị thuộc cấp Bộ Y tế để cung cấp cho tất cả các bệnh viện trên cả nước. "Mua sắm thuốc men, vật tư y tế là hoạt động khó, dễ sai sót vì vậy đề nghị Quốc hội xem xét kỹ lưỡng trong Luật Đấu thầu (sửa đổi) để đảm bảo chặt chẽ, rõ ràng và khả thi", đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí đề xuất, quy trình mua sắm thuốc men, vật tư y tế theo hai đoạn. Thứ nhất, đơn vị mua sắm tập trung cấp bộ, cấp tỉnh, cấp quốc gia cần lựa chọn nhà thầu có chất lượng và có giá trần. Sau đó, các cơ sở y tế có nhu cầu, căn cứ kết quả đấu thầu tập trung đã có để lựa chọn nhà thầu cung cấp với cơ số vừa đủ, phù hợp hoạt động của cơ sở mình và không cao hơn giá trần.

Đại biểu Lê Văn Khảm (Bình Dương) đề nghị Ban soạn thảo nên nghiên cứu bổ sung áp dụng chỉ định thầu, trong trường hợp bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc và vật tư y tế để điều trị cho người bệnh nhưng bệnh viện không có sẵn. Đồng thời, để hạn chế tình trạng bác sĩ có thể lạm dụng việc chỉ định điều trị để chỉ định thầu, đại biểu lưu ý việc này chỉ thực hiện sau khi có hội chẩn chuyên môn.

Liên quan đến nội dung về đàm phán giá, dự thảo Luật quy định việc này áp dụng đối với thuốc là biệt dược hoặc thuốc chỉ có 1-2 nhà sản xuất. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị nghiên cứu để bổ sung nội dung về đàm phán giá đối với thiết bị và vật tư y tế.

Bởi theo đại biểu, thiết bị y tế thường là các máy móc có yêu cầu rất cao về kỹ thuật như trong lĩnh vực điều trị ung thư có máy xạ trị, nội soi, can thiệp tim mạch, siêu âm... thường chỉ có 1 - 2 hãng sản xuất hoặc bán hàng tại Việt Nam. Tương tự như vậy, máy xét nghiệm sinh hóa hay xét nghiệm miễn dịch ở mỗi lĩnh vực cũng hạn chế nhà cung cấp.

Bên cạnh đó, vật tư y tế sử dụng trong điều trị bệnh có những sản phẩm độc quyền, thường là sản phẩm có tính phát minh. Cụ thể, với stent động mạch, nếu stent thông thường chỉ khoảng 20 - 30 triệu đồng nhưng một nhà sản xuất phát minh ra một stent phủ thuốc có thể đắt gấp 2, gấp 3 lần, giá lên tới 70 triệu.

Do vậy, theo đại biểu, cần có cơ chế đàm phán giá để mua sắm với giá tốt nhất. Điều này cũng có lợi cho bệnh nhân và Quỹ Bảo hiểm y tế, bởi chi phí mua sắm thiết bị, vật tư y tế là yếu tố hình thành giá dịch vụ và chi phí khám, chữa bệnh.

*Không nên quy định đấu thầu trước

Cho ý kiến về quy định tổ chức đấu thầu trước, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, nếu tổ chức đấu thầu trước nhưng hồ sơ phê duyệt mời thầu chưa xong, cấp thẩm quyền chưa cho ý kiến hoặc giải phóng mặt bằng chưa hoàn thành, giá trị xây lắp tăng, giá nhân công tăng dẫn tới đội vốn… phát sinh nhiều tiêu cực.

Vì vậy, đại biểu đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cân nhắc, không nên quy định đấu thầu trước trong dự thảo Luật.

Nhấn mạnh về sự cần thiết của việc chỉ định thầu, nhất là trong những trường hợp đặc biệt, đại biểu Phạm Văn Hòa cho biết, hiện nay, nhiều nhà đầu tư không dám chỉ định thầu vì có nhiều quy định ràng buộc, trách nhiệm của nhà đầu tư rất lớn.

Do vậy, phần lớn các dự án lớn không dám chỉ định thầu mà tổ chức đấu thầu. "Chỉ định thầu phải có giảm giá. Tổ chức đấu thầu nhưng tỷ lệ giảm giá chỉ dưới 1% thì chỉ định thầu giảm 5 -10% còn có lợi hơn", đại biểu nêu quan điểm và đề nghị cân nhắc, quy định cụ thể về nội dung này để chủ đầu tư dám chỉ định thầu.

Cũng tham gia về vấn đề chỉ định thầu, đại biểu Đinh Ngọc Minh (Cà Mau) đề nghị bổ sung thêm điều khoản quy định đấu thầu chỉ về giá cho các gói thầu thông thường. "Ở nước ta, hàng năm thực hiện hàng ngàn gói thầu, trong đó có rất nhiều gói thầu thông thường với quy mô dưới 50 tỷ đồng, cùng một loại công trình xây dựng như nhà cửa, đường sá… Do vậy, cần có giải pháp để cho các nhà thầu chỉ đấu thầu về giá, còn năng lực nhà thầu sẽ cấp giấy chứng nhận, vừa giúp giảm chi phí cho nhà thầu và đặc biệt hạn chế được việc nhà thầu phải gặp chủ đầu tư trước khi đấu thầu", đại biểu nói.

Liên quan đến quy định tại Điều 23 về chỉ định thầu, đại biểu Đinh Ngọc Minh cho rằng, gói thầu về mục tiêu bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia là gói thầu đặc biệt, có thể phải chỉ định thầu trong suốt quá trình thực hiện. Tuy nhiên, gói thầu về khắc phục sự cố thiên tai hoặc bất khả kháng chỉ cần trong một thời gian ngắn.

Vì vậy, để đảm bảo chặt chẽ, dự thảo Luật cần tách bạch, quy định gói thầu về thiên tai chỉ được chỉ định thầu trong thời gian nhất định, ví dụ trong vòng 30 - 40 ngày kể từ khi sự cố xảy ra, sau đó tiến hành đấu thầu thông thường để tránh bị lợi dụng./.