Đêm 5/5, người yêu thiên văn Việt Nam có cơ hội chiêm ngưỡng mưa sao băng

Theo ông Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA), đêm 5/5, rạng sáng 6/5, người yêu thiên văn Việt Nam có cơ hội chiêm ngưỡng mưa sao băng Eta Aquarids khoảng 30 sao băng mỗi giờ đối với những nơi có thời tiết lý tưởng.

Mưa sao băng Eta Aquarids là mưa sao băng loại trên trung bình xảy ra hàng năm từ khoảng 19/4 đến 20/5. Tuy nhiên, thời điểm quan sát tốt nhất đối với mưa sao băng thường chỉ ở 1 hoặc 2 đêm quanh cực điểm của nó.

Mưa sao băng này có nguồn gốc từ sao chổi Halley. Các mảnh vụn của sao chổi này để lại nằm thành những đám cắt qua quỹ đạo Trái Đất và khi hành tinh của chúng ta đi qua khu vực này, các mảnh vụn (các thiên thạch) lao vào khí quyển Trái Đất và cháy sáng do áp suất khí quyển tạo thành rất nhiều sao băng có thể nhìn thấy từ mặt đất. Sao chổi Halley là sao chổi chu kỳ ngắn, cứ 76 năm nó lại tới gần Mặt Trời và có thể được quan sát từ Trái Đất. Lần tiếp theo nó xuất hiện sẽ là năm 2061.

Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn nhấn mạnh, mặc dù đây không phải một mưa sao băng lớn hàng năm nhưng nó từng được ghi nhận có khá nhiều sao băng dài và sáng. Thời điểm quan sát lý tưởng nhất hiện tượng này là rạng sáng mùng 6 và 7/5, trong khoảng từ sau 2 giờ cho tới khi trời sáng.

Trên thực tế, đêm trước và sau thời điểm nêu trên, người quan sát cũng có thể nhìn thấy rất nhiều sao băng nếu có điều kiện quan sát tốt. Tất nhiên ngay đêm 5/5 nếu may mắn, người quan sát cũng đã thấy được những vệt sáng đầu tiên của sao băng.

Để quan sát trận mưa sao băng này, ông Đặng Vũ Tuấn Sơn cho rằng, mưa sao băng Eta Aquarids có vị trí trung tâm là chòm sao Aquarius (Bảo Bình), do đó, người quan sát cần xác định được khu vực trung tâm của chòm sao.

Người quan sát có thể tìm thấy chòm sao này ở bầu trời phía Đông (nếu không quen với việc xác định các chòm sao thì đơn giản là nhìn bầu trời phía Đông, ở độ cao khoảng từ 30 đến 70 độ). Điều đó có nghĩa là mưa sao băng có thể được quan sát trong cả đêm, mặc dù vậy, thời điểm lý tưởng hơn vẫn là sau nửa đêm.

Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn khuyến cáo, người quan sát nên đặc biệt lưu ý tình hình thời tiết. Nếu trời nhiều mây hoặc có mưa thì sẽ không có cơ hội quan sát bất cứ sao băng nào.

Dễ hiểu hơn, nếu không thể nhìn thấy những ngôi sao sáng nhất như mô tả trên thì cũng đồng nghĩa với việc sẽ không có sao băng xuất hiện do khí quyển ở nơi người quan sát ở quá ô nhiễm hoặc trời đang quá nhiều mây.

Vào đêm cực điểm, khi chòm sao Aquarius đã ở đủ cao (khoảng 2 giờ sáng trở đi) và mắt bạn đã quen với bóng tối của bầu trời (thường mất từ 10 tới 15 phút), người quan sát có thể thấy khoảng 30 sao băng mỗi giờ đối với những nơi có thời tiết lý tưởng và gần như không ô nhiễm ánh sáng và ít hơn một chút nếu ở nơi có ô nhiễm.

Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn cũng lưu ý rằng, mưa sao băng không phải giống như trong những bức tranh minh họa hay trong những bộ phim hoạt hình, 30 hay thậm chí 50 sao băng mỗi giờ ngay cả với thời tiết lý tưởng có nghĩa là người quan sát cần khá kiên nhẫn khi quan sát.

Người quan sát nên chuẩn bị tư thế thuận lợi để quan sát, một chiếc ghế dài để ngả lưng sẽ là cách lý tưởng. Hơn nữa, người quan sát không cần bất cứ thiết bị nào để theo dõi hiện tượng này, hãy dùng mắt thường vì đó chính là cách tốt nhất.