Đây là nhận định của hầu hết các chuyên gia kinh tế tại Hội thảo Điều kiện kinh doanh 2017 do Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức chiều ngày 15/6, tại Hà Nội.
Điều kiện kinh doanh đang là rào cản pháp luật đối với doanh nghiệp. Ảnh: TTXVN
Theo CIEM, từ năm 2000 – 2003, Thủ tướng Chính phủ và Chính phủ đã tập hợp và quyết định bãi bỏ 160 giấy phép kinh doanh các loại không còn cần thiết, không hợp lý. Tuy nhiên, cải cách này đã không được duy trì.
Theo đó, từ năm 2003 đến trước khi ban hành Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp năm 2014, không có thêm cải cách nào được thực hiện thành công với điều kiện kinh doanh. Và trong năm 2015 cải cách này mới chỉ thực hiện ở nội dung hạn chế và còn tùy tiện ban hành điều kiện kinh doanh bởi các Bộ, ngành, địa phương.
CIEM cho biết, cả nước có khoảng 3.407 điều kiện kinh doanh trực thuộc đủ mọi ngành nghề. Trong đó một số ngành có số điều kiện kinh doanh nhiều nhất như Công Thương với 400 điều kiện, y tế 327 điều kiện. Các điều kiện kinh doanh này giống như giấy phép con nằm trong ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
CIEM cho biết, cả nước có 234 ngành nghề kinh doanh có điều kiện, đây là ngành nghề “cha, mẹ”; mỗi ngành nghề lại có ngành nghề con với các điều kiện kinh doanh kèm theo. Ví dụ, ngành nghề mẹ là kinh doanh vận tải, ngành nghề con gồm vận tải taxi, hàng hóa, xe buýt… Tổng số ngành nghề con lên tới 600 ngành nghề.
Trong đó, ngành nông lâm nghiệp, thủy sản, vận tải kho bãi, phát thanh truyền hình, giáo dục đào tạo có nhiều điều kiện kinh doanh con nhất. Cả nước có khoảng 300 văn bản quy pháp luật liên quan đến các ngành nghề có điều kiện.
Đánh giá về ngành nghề kinh doanh có điều kiện, Viện trưởng CIEM Nguyễn Đình Cung cho rằng, bộ máy quản lý có quá nhiều người sản xuất giấy phép và giấy phép ngày càng tinh vi. Họ là người có lợi ích trực tiếp, rõ ràng. Trong khi nhóm người kiểm soát giấy phép rất ít và không có lợi ích đi kèm nên rất khó tìm ra các điều kiện kinh doanh chưa hợp lý.
“Sự phức tạp này làm cho nền kinh tế chịu thiệt hại. Chúng ta cần tìm ra giải pháp cụ thể để kiểm soát việc đẻ ra quá nhiều giấy phép con, chứ làm theo cách kêu gọi sự tự giác của cán bộ sản xuất giấy phép gần như không hiệu quả”, ông Cung cho biết.
Hiện việc rà soát và sửa đổi các quy định pháp luật là một nhiệm vụ rất quan trọng. Tuy nhiên, việc sửa đổi này cần phải được thực hiện để có thể thúc đẩy phát triển kinh tế, giảm rủi ro cho doanh nghiệp.
Các chuyên gia kinh tế đề xuất, cần thành lập một cơ quan độc lập để cắt xén mạnh mẽ các quy định tạo ra rủi ro, gia tăng chi phí, hạn chế cạnh tranh tác động không cân xứng đến doanh nghiệp nhỏ và vừa, không chỉ giới hạn quy định về điều kiện kinh doanh mà tất cả quy định pháp luật…/.