Doanh nghiệp xuất khẩu gạo gặp khó  vì không đăng ký được tờ khai hải quan. Ảnh minh hoạ: TTXVN

Sau khi Văn phòng Chính phủ ra thông báo Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho xuất khẩu gạo có kiểm soát, ngày 10/4/2020 Bộ Công Thương đã có quyết định 1106/QĐ-BCT về công bố hạn ngạch xuất khẩu đối với mặt hàng gạo trong tháng 4/2020. Trong đó, có quy định về việc thương nhân đăng ký hải quan và các quy định khác liên quan, có hiệu lực thực hiện từ 0 giờ ngày 11/4/2020.
Ngày 12/4, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gạo tại Đồng bằng Sông Cửu Long phản ánh, họ không thể tham gia xuất khẩu gạo trong tháng 4 vì bất cập trong việc đăng ký tờ khai hải quan (đăng ký trực tuyến).
Ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại Phước Thành IV (Vĩnh Long) cho biết, có rất nhiều doanh nghiệp không làm được thủ tục mở tờ khai hải quan do bất cập trong thời gian mở tờ khai trên hệ thống hải quan điện tử. 

“Suốt từ sáng đến tối ngày 11/4, doanh nghiệp không thể truy cập hệ thống làm tờ khai hải quan nhưng đến sáng 12/4 thì hạn ngạch đã được đăng ký hết. Bất cập trong việc mở cổng khai hải quan vào nửa đêm, rạng sáng khiến nhiều doanh nghiệp mất cơ hội xuất khẩu và sẽ tiếp tục gặp khó khăn vì hàng còn ùn ứ ngoài cảng rất lớn”, ông Thành chia sẻ.
Ông Phạm Thái Bình, Giám đốc Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (Cần Thơ) cho biết, sau khi nhận được thông tin cho phép xuất khẩu gạo trở lại, doanh nghiệp đã rất vui mừng vì nghĩ có thể giải phóng được các lô hàng đã vận chuyển đến cảng trước khi có quyết định tạm dừng xuất khẩu gạo (theo Thông báo số 121/TB -VPCP ngày 23/3/2020).

Từ ngày 11/4, doanh nghiệp đã cử người túc trực trên hệ thống đăng ký tờ khai hải quan trực tuyến của Tổng cục Hải quan (Hệ thống VNACCS/VCIS) nhưng không thể đăng nhập vào hệ thống để đăng ký tờ khai hải quan. Đến sáng sớm ngày 12/4 khi đăng nhập vào hệ thống này thì thấy thông tin 399.989  tấn gạo đã được đăng ký tờ khai hải quan xuất khẩu trên tổng số 400.000 tấn gạo được cho phép xuất khẩu trong tháng 4 ! .

Điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp không thể xuất được đơn hàng nào trong tháng 4, kể các đơn hàng đã ký trước đó, gạo đã vận chuyển đến cảng chờ làm tờ khai hải quan.
Trong khi đó, ông Trần Tuấn Kiệt, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH Thương mại – Dịch vụ – Xuất nhập khẩu Dung Nam (Tp. Hồ Chí Minh) xác nhận, vào rạng sáng 12/4, Tổng cục Hải quan đã mở cổng cho đăng ký tờ khai hải quan, đến gần sáng thì đã đủ hạn ngạch xuất khẩu trong tháng 4 nên hệ thống đăng ký tờ khai hải quan đã đóng.
Theo ông Kiệt, doanh nghiệp này đã phải cử nhân viên ngồi canh máy tính cả ngày lẫn đêm chờ Tổng cục Hải quan mở cổng khai báo hải quan để vào mở tờ khai. Đến sáng 12/4, doanh nghiệp đã thực hiện khai báo hải quan được một số tờ khai nhưng phải đợi số liệu báo cáo tổng hợp mới biết chính xác.
Ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công Thương thành phố Cần Thơ cho biết, sau khi nhận được Quyết định của Bộ Công Thương, Sở đã thông báo cho doanh nghiệp xuất khẩu gạo lên hệ thống hải quan điện tử làm tờ khai hải quan. Tuy nhiên, đến hôm nay doanh nghiệp phản hồi vẫn chưa xuất khẩu được vì phía Hải quan chưa cho thông quan.
“Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gạo đang “chết lên chết xuống” vì hàng đã kéo ra cảng từ cuối tháng 3 gặp quyết định tạm dừng xuất khẩu, phải lưu lại kho bãi chờ quyết định mới, đến khi được xuất khẩu trở lại thì phải chờ hải quan. Chỉ riêng các doanh nghiệp Cần Thơ hiện nay có gần 10.000 tấn gạo đang nằm ở kho cảng, trên các ghe tàu chờ xuất khẩu, chi phí phát sinh mà các doanh nghiệp phải trả lên tới tiền tỷ”, ông Nguyễn Minh Toại thông tin thêm.
Chiều 12/4, trao đổi với phóng viên TTXVN, lãnh đạo Hải quan Tp. Hồ Chí Minh cho biết, do quyết định công bố hạn ngạch xuất khẩu gạo của Bộ Công Thương được ban hành vào tối 10/4, rơi vào ngày cuối tuần (Thứ 6) nên đến hiện tại Cục Hải quan Tp. Hồ Chí Minh chưa nhận được văn bản hướng dẫn thực hiện thông quan đối với xuất khẩu mặt hàng gạo. Theo đó, sớm nhất ngày 13/4 (Thứ 2) Bộ Tài chính và Tổng Cục Hải quan mới có văn bản hướng dẫn cho Cục Hải quan các tỉnh thành. Khi có thông tin cụ thể, Cục Hải quan thành phố sẽ tạo điều kiện thuận lợi nhất để các doanh nghiệp thực hiện xuất khẩu gạo./.