Đòn bẩy từ giao thương quốc tế

Ngành công nghiệp chế tạo Việt Nam đang ở giai đoạn bản lề. Giao thương quốc tế không chỉ mở rộng thị trường, mà còn tạo nên những động lực to lớn để doanh nghiệp Việt Nam chuyển mình và nâng tầm năng lực. 

Những ngày này, sau Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”, cộng đồng doanh nghiệp ngành công nghiệp chế tạo Việt Nam chuẩn bị cho Triển lãm Giao thương quốc tế ngành công nghiệp chế tạo (FBC ASEAN 2025) diễn ra tại Trung tâm triển lãm Việt Nam (VEC). Sự kiện được đánh giá là dấu mốc quan trọng, là sân chơi lớn, quy tụ khoảng 23.000 doanh nghiệp công nghiệp chế tạo từ khắp thế giới như Đức, Italia, Nhật Bản, Thái Lan…… tới Việt Nam tham dự; qua đó không chỉ "phô diễn" những thành tựu khoa học, công trình đổi mới sáng tạo, các máy móc, thiết bị mới nhất trong lĩnh vực cơ khí, tự động hóa, linh kiện điện – điện tử hay gia công chính xác, mà còn là nơi tập trung những nhà mua lớn (Buyer). Các doanh nghiệp như Mitsubishi Electric, Panasonic, Samsung, Toto, FujiFilm, Tiger... sẽ mang tới triển lãm những mặt hàng, sản phẩm, công nghệ hay giải pháp mà họ đang có nhu cầu mua, nhu cầu kết nối với nhà sản xuất hay đơn vị phát triển sản phẩm để đặt hàng và hợp tác lâu dài. 

Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam Phan Đăng Tuất cho hay, bài toán lớn nhất của nền công nghiệp chế tạo Việt Nam chính là thị trường. Thế giới đang có quá nhiều bất ổn, chuỗi cung ứng bị đứt đoạn, các doanh nghiệp ngành công nghệ hỗ trợ, công nghiệp chế tạo khá thụ động. Ngoài nhiệt huyết và nỗ lực cải thiện công nghệ tự thân, còn lại các doanh nghiệp khá thụ động về thị trường, logistics hay về chính sách. Chính phủ cần đặc biệt lưu ý tới chính sách hỗ trợ như kiến tạo các trung tâm thử nghiệm, trung tâm kiểm nghiệm hàng hóa, hỗ trợ doanh nghiệp có chứng chỉ chất lượng để được tham gia vào cuộc chơi toàn cầu; hay tạo lập các trung tâm khởi nghiệp giống như ở nhiều quốc gia khác, mở ra những công xưởng để cho doanh nghiệp tới thuê, chế tạo thử các sản phẩm hay dịch vụ; song song đó, Chính phủ có thể thu phí, chứ không cho không.

"Ở Việt Nam thực sự chưa có điều đó, quả thực là rất thiệt thòi. Đây cũng là cách thức mà thông qua đó, khách hàng toàn cầu sẽ biết được họ cần chế tạo theo chất lượng nào, phải đầu tư mua máy móc, công suất bao nhiêu để khỏi lãng phí…", ông Tuất cho biết. 

Phản ánh từ thực tiễn, ông Đặng Thanh Bình, Giám đốc, Công ty cổ phần Công nghiệp TCI - đơn vị 100% vốn tư nhân trong nước, chuyên gia công chi tiết máy và sản xuất máy móc tự động hóa với gần 20 năm kinh nghiệm cho hay, các doanh nghiệp Việt chủ yếu xuất thân từ những doanh nghiệp nhỏ, đi lên từ nghề; do đó, việc tiếp cận với các chính sách, chủ trương hay cơ chế hỗ trợ từ phía Nhà nước thường gặp phải những hạn chế nhất định, thậm chí có thể gọi là nhiều rào cản, khó khăn. Cụ thể như hỗ trợ vay vốn, hỗ trợ liên quan tới xây dựng nhà xưởng hay ưu đãi về thuế… hay như vướng mắc về vấn đề tiêu chuẩn, luôn là bài toán đau đầu với đa số doanh nghiệp nhỏ. 

Trước tình hình mới, TCI cũng có những kế hoạch riêng, linh hoạt hơn để thích ứng với những thách thức và tìm kiếm khách hàng mới, tích cực tham gia vào các hoạt động xúc tiến thương mại để mở rộng thị trường. Khách hàng của TCI chủ yếu là các doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp Nhật Bản, nên hiện tại, TCI muốn tìm kiếm thêm các khách hàng khác đến từ châu Âu, Mỹ, hoặc xuất khẩu trực tiếp  các sản phẩm hoàn chỉnh trở lại thị trường của Nhật, nơi mà trước đây TCI chỉ xuất khẩu linh kiện là chính. Vài năm gần đây, TCI tập trung hơn vào việc xuất khẩu các giải pháp về tự động hóa nên mục tiêu tham gia Triển lãm FBC ASEAN 2025 chính là nhằm tìm kiếm thêm nhiều nguồn khách hàng mới. 

Ông Ogawa Tsuyoshi, Giám đốc, Công ty TNHH TKR Manufacturing Việt Nam - đơn vị 100% vốn đầu tư Nhật Bản, chuyên sản xuất cấu kiện kim loại; gia công cơ khí; xử lý và tráng phủ kim loại… cho hay, TKR hiện diện tại Việt Nam từ năm 2018 tới nay đã hơn 7 năm hoạt động. Nhà máy hiện có hơn 500 lao động. Ngoài nhà máy tại Việt Nam, TKR còn hiện diện tại Nhật Bản, Mỹ Malaysia, Mexico và Trung Quốc. Với hoạt động sản xuất như hiện tại, TKR mong đợi cơ hội tham gia Triển lãm FBC ASEAN 2025 kỳ này để xây dựng được các kết nối với những doanh nghiệp ngành lắp ráp trên toàn cầu; qua đó, tìm kiếm các nhà cung cấp (suppliers).

"Đây là cơ hội để các công ty tìm kiếm đối tác tiềm năng, các cơ hội hợp tác, phối hợp cùng nhau, nhằm đưa ra những dịch vụ, sản phẩm mà một công ty đơn lẻ khó có thể cung cấp. Ngành công nghiệp chế tạo Việt Nam vẫn còn nhiều cơ hội tăng trưởng và phát triển trong ASEAN", ông Ogawa Tsuyoshi chia sẻ.  

Tương tự, ông Hamada Shogo, Tổng Giám đốc, Công ty TNHH Daiwa Việt Nam ghi nhận, Việt Nam có năng lực xuất khẩu rất tốt. Hiện tại, Việt Nam đang là quốc gia xuất siêu và việc này được Chính phủ, các cơ quan ban ngành đang duy trì rất tốt. Đây là một chiến lược rất tốt. Tuy nhiên, là 1 doanh nghiệp FDI tại Việt Nam, Daiwa cho rằng, bên cạnh việc chú trọng vào việc xuất khẩu, Việt Nam cần tập trung đầu tư vào phát triển nghiên cứu sản phẩm mới trong nội địa, tức là giúp nâng cao năng lực nghiên cứu phát triển của chính các doanh nghiệp Việt trên thị trường Việt. Đó sẽ là một trong những bước đi vững chắc hơn trong thời gian tới.

Daiwa nhận thấy rằng, với trình độ phát triển như hiện tại của các doanh nghiệp công nghiệp chế tạo nội địa đã đáp ứng được nhu cầu khắt khe của các đối tác ở châu Âu, ở Mỹ hay ở Nhật Bản với mức độ cạnh tranh sòng phẳng, chất lượng không thua kém gì các doanh nghiệp nước ngoài. Với việc duy trì và tiếp tục đẩy mạnh sự phát triển, tập trung vào chất lượng như hiện tại, ngành công nghiệp hỗ trợ ở Việt Nam chắc chắn sẽ còn thịnh vượng và vươn xa. 

Như vậy có thể thấy, đối với ngành công nghiệp chế tạo, công nghiệp hỗ trợ, chặng đường phía trước còn không ít khó khăn, thách thức, nhưng cũng rất nhiều cơ hội mới đang mở ra. Giao thương quốc tế không còn đơn thuần là hoạt động mua bán, mà đã trở thành một đòn bẩy chiến lược, giúp doanh nghiệp công nghiệp chế tạo Việt Nam nâng cao năng lực, tìm kiếm đối tác và vươn mình ra biển lớn.