Đồng USD có khởi đầu năm tệ nhất trong nửa thế kỷ

Lần gần nhất đồng USD suy yếu mạnh mẽ như vậy là vào đầu năm 1973, sau khi Mỹ thực hiện một thay đổi mang tính địa chấn là chấm dứt việc liên kết đồng USD với giá vàng. 

Lần này, sự kiện mang tính địa chấn xuất phát từ những nỗ lực của Tổng thống Donald Trump nhằm tái định hình trật tự thế giới, với các biện pháp thuế quan mạnh mẽ và chính sách đối ngoại thiên về cô lập kinh tế. Sự kết hợp giữa các đề xuất thương mại của ông Trump, cùng những lo ngại về lạm phát và nợ chính phủ gia tăng, đã đè nặng lên đồng USD. Hơn nữa, đồng tiền này còn bị ảnh hưởng bởi sự suy giảm dần niềm tin vào vai trò trung tâm của Mỹ trong hệ thống tài chính toàn cầu.

Ảnh hưởng của việc đồng USD suy yếu là gì? Điều này có nghĩa là người Mỹ sẽ tốn kém hơn khi đi du lịch nước ngoài và thị trường Mỹ sẽ ít hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư nước ngoài, làm hạn chế dòng vốn cần thiết vào thời điểm Washington đang cố gắng vay thêm tiền. Ngoài ra đồng USD yếu hơn sẽ giúp các nhà xuất khẩu Mỹ, nhưng làm cho hàng nhập khẩu đắt đỏ hơn. Tuy nhiên, những tác động thương mại điển hình này đang biến động, do các mối đe dọa thuế quan của chính quyền Tổng thống Trump.

Ngay cả khi Mỹ đã tạm hoãn các mức thuế quan cao nhất và thị trường chứng khoán, trái phiếu của Mỹ đã phục hồi sau những tổn thất hồi đầu năm nay, thì đồng USD vẫn tiếp tục trượt giá.

"Việc có một đồng USD yếu hay một đồng USD mạnh không phải là vấn đề”, chuyên gia Steve Englander, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu ngoại hối G10 toàn cầu tại ngân hàng Standard Chartered, nhận định, "vấn đề là: Điều đó cho bạn biết gì về cách thế giới nhìn nhận các chính sách của bạn?".

Ban đầu, đồng USD tăng vọt sau khi ông Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ. Giống như các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán, các nhà giao dịch tiền tệ coi Tổng thống Trump là người ủng hộ tăng trưởng và kinh doanh, có khả năng thu hút đầu tư từ khắp nơi trên thế giới và làm tăng nhu cầu đối với đồng bạc xanh.

Tuy nhiên, sự nhiệt tình đó không kéo dài. Sau khi đạt đỉnh vào giữa tháng 1/2025, chỉ số đồng USD (US Index) bắt đầu trượt giá. Kỳ vọng về một chính quyền thân thiện với doanh nghiệp đã nhường chỗ cho những lo ngại dai dẳng về lạm phát cứng đầu và tác động của lãi suất cao đối với nền kinh tế và các công ty trên thị trường chứng khoán.

Sau đó là thông báo bất ngờ của Tổng thống Trump về các mức thuế quan cao hơn rất nhiều so với bất kỳ nhà kinh tế, nhà đầu tư hay nhà phân tích nào đã dự đoán, đẩy các thị trường - từ chứng khoán đến trái phiếu đến đồng USD - vào tình trạng hoảng loạn.

Các nhà đầu tư lo ngại tác động lạm phát từ thuế quan có thể giữ lãi suất ở mức cao lâu hơn, siết chặt một nền kinh tế vốn đã bắt đầu có dấu hiệu suy yếu.

Ban đầu khi Washington thể hiện thái độ kiên quyết theo đuổi chính sách thuế quan mạnh mẽ, những lo ngại kinh tế đã leo thang thành nguy cơ rủi ro về sự an toàn của tài sản Mỹ, trong bối cảnh thương mại toàn cầu hỗn loạn. Lo lắng về lạm phát và thị trường lao động đã trở nên tập trung hơn vào tác động nghiêm trọng mà thuế quan do Tổng thống Trump thiết lập có thể gây ra đối với toàn bộ hệ thống tài chính. 

Các nhà phân tích lo ngại về một sự dịch chuyển ồ ạt ra khỏi đồng USD và tài sản Mỹ nói chung - một sự thay đổi so với những năm gần đây, khi Mỹ thống trị bức tranh đầu tư toàn cầu và tiền đổ vào tài sản Mỹ. Tuy nhiên, ngay cả sau khi khởi đầu năm 2025 yếu kém như vậy, đồng USD vẫn chưa rơi xuống mức thấp nhất lịch sử, bởi vì dòng tiền này bắt đầu chu kỳ sụt giá từ mức rất cao.

Về lý thuyết, thuế quan cao hơn có thể dẫn đến nhập khẩu thấp hơn và nhập khẩu thấp hơn có nghĩa là ít USD được trả cho các doanh nghiệp ở nước ngoài hơn. Hiện tượng này có thể làm giảm lượng USD được tái đầu tư trở lại vào Mỹ, trong các thị trường như trái phiếu chính phủ. Nguyên nhân do sự đơn giản của việc tránh trao đổi tiền tệ và cả bởi niềm tin của các nhà đầu tư vào thị trường Mỹ bị suy yếu.

Những tác động từ sự suy giảm gần đây của đồng USD là rất sâu rộng. Lần cuối cùng đồng bạc xanh khởi đầu một năm mới với mức suy giảm mạnh như vậy là vào năm 1973, khi các loại tiền tệ nước ngoài ngừng liên kết với đồng USD. Động thái đó diễn ra hai năm sau khi Tổng thống Richard Nixon đưa ra quyết định xoá bỏ chính sách bản vị vàng, không còn liên kết vàng với đồng USD.

Đối với một số người, đồng USD yếu hơn trong năm nay đã làm giảm lợi nhuận từ thị trường chứng khoán Mỹ đang bùng nổ trở lại. Chỉ số S&P 500 đạt mức cao kỷ lục vào tuần trước, tăng 24% kể từ khi Washington nhượng bộ phần lớn kế hoạch thuế quan ban đầu.

Đối với các nhà đầu tư Mỹ, đồng USD yếu hơn có thể khuyến khích việc tìm kiếm cơ hội bên ngoài Mỹ. Chỉ số chứng khoán Stoxx 600 - một thước đo rộng khắp các cổ phiếu châu Âu -  đã tăng khoảng 15% trong vòng 6 tháng đầu năm 2025, nhưng khi chuyển đổi lại sang USD, mức tăng đó lên tới 23%. Đáng chú ý, các quỹ hưu trí và quỹ tài trợ, cùng những nhà đầu tư khác, đã cho biết họ đang xem xét kỹ hơn các thị trường bên ngoài Mỹ do kết quả này.

Nhu cầu đối với tài sản Mỹ suy yếu do thuế quan cũng đã va chạm với kế hoạch tăng chi tiêu của chính phủ, dập tắt hy vọng của một số người ủng hộ chính sách tài khóa thắt chặt rằng ông Trump sẽ thực hiện cam kết trong chiến dịch tranh cử về việc giảm chi tiêu chính phủ. 

Bất chấp sự phản đối tại Thượng viện, dự luật ngân sách mới “One Big Beauty Bill Act” đã bắt đầu được đưa trở lại Quốc hội và ước tính sẽ làm tăng thêm hàng nghìn tỷ USD vào thâm hụt của Mỹ trong một thập kỷ tới. 

Chính phủ sẽ bù đắp sự thiếu hụt này bằng cách tìm cách vay thêm từ các nhà đầu tư trên thị trường trái phiếu kho bạc, đúng vào thời điểm mà những nhà đầu tư này đã bắt đầu rút lui, làm dấy lên những lo ngại về sự ổn định của thị trường. Những lo ngại như vậy làm suy yếu vai trò của cả trái phiếu kho bạc Mỹ và đồng USD như một tài sản trú ẩn an toàn trong thời kỳ căng thẳng địa chính trị hay kinh tế khó khăn. 

Thông thường, khi các nhà đầu tư lo lắng, họ tìm kiếm những tài sản mà họ tin tưởng sẽ giữ được giá trị trong thời kỳ hỗn loạn. Tuy vậy, những lo ngại về giá trị của đồng USD đã làm suy yếu xu hướng này ngay cả trong điều kiện giao dịch biến động, cho thấy rằng đồng USD không nhất quán đóng vai trò tài sản trú ẩn an toàn tương tự cho các nhà đầu tư vào thời điểm hiện tại.

"Quá trình phi USD hóa toàn diện, nếu có xảy ra, vẫn còn rất xa", ông Rick Rieder, Giám đốc đầu tư toàn cầu về thu nhập cố định tại tập đoàn quản lý tài sản BlackRock, nhận định trong báo cáo triển vọng hàng quý mới nhất của quỹ này. Ông nói: "Nhưng có một động lực đang diễn ra có thể làm tăng đáng kể rủi ro đó: Nợ chính phủ ngày càng tăng".