Đưa khoa học công nghệ vào quản lý, điều hành các công trình thủy lợi

Tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2019 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2020 do Tổng cục Thủy lợi tổ chức chiều 20/12, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp đánh giá cao Tổng cục đã hoàn thành tốt việc quản lý, khai thác các công trình thủy lợi trong điều kiện thời tiết khó khăn, bất lợi.
Cụ thể, ở Bắc Trung bộ, các công trình thủy lợi đã được đảm bảo được nguồn nước cho diện tích sản xuất trong vùng, chỉ có 3,2% diện tích bị hạn không có nước do ở ngoài các công trình thủy lợi. Với cách làm này, theo Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp, với tình hình hạn hán, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long, lấy nước cho gieo cấy vùng Trung du và Đồng bằng Bắc bộ, ngành sẽ có những giải pháp hiệu quả.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp yêu cầu Tổng cục Thủy lợi cần nâng cao tính chủ động trong chỉ đạo, quản lý, phối hợp với các đơn vị, phát hiện vấn đề… để điều hành, quản lý các công trình thủy lợi, hồ chứa hiệu quả, an toàn. Tổng cục cũng cần có vai trò cao hơn nữa trong vấn đề nghiên cứu và ứng dụng các khoa học công nghệ vào quản lý, điều hành các công trình thủy lợi, đặc biệt là khoa học công nghệ đáp ứng được các vấn đề bức xúc đời sống xã hội như hạn hán.
Theo ông Lương Văn Anh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi, năm 2019, ngành thủy lợi phải đối mặt với diễn biến bất lợi của thời tiết, hạn hán khốc liệt vùng Trung bộ, ngập úng do mưa bão vẫn xảy ra ở một số vùng; những thách thức mới trong điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và triển khai Luật Thủy lợi đòi hỏi ngành phải đổi mới quản lý từ chiến lược, quy hoạch, vận hành công trình, áp dụng khoa học công nghệ sát với thực tiễn.
Để vận hành các công trình thủy lợi phục vụ sản xuất hiệu quả, Tổng cục Thủy lợi thường xuyên theo dõi diễn biến tình hình thời tiết, nguồn nước. Tổng cục Thủy lợi đã phối hợp với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và các địa phương xây dựng kế hoạch điều tiết các hồ chứa thủy lợi, thủy điện phục vụ phòng chống thiên tai, hạn hán trên phạm vi cả nước.
Tính đến hết tháng 11/2019, có khoảng 7,1 triệu ha diện tích lúa được tưới trong tổng số diện tích gieo trồng 7,42 triệu ha. Riêng vụ Đông Xuân 2018 - 2019 ở khu vực Trung du và Đồng bằng sông Hồng, việc điều tiết nước từ các hồ chứa thủy điện phục vụ cho 546.100 ha lúa với tổng lượng nước xả qua 3 đợt là 4,42 tỷ m3, giảm hơn 1,3 tỷ m3 so với vụ Đông Xuân 2017 - 2018.
Ông Nguyễn Hồng Khanh, Cục trưởng Cục Quản lý công trình thủy lợi cho biết, việc điều tiết hồ chứa thủy lợi cũng như thủy điện ngày càng khó khăn do tình trạng hạn hán, thiếu nước gia tăng. Điển hình, Đồng bằng sông Cửu Long và các vùng được cảnh báo sẽ có nguy cơ hạn hán, thiếu nước trầm trọng, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và dân sinh. Cục sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành để vận hành các công trình thủy lợi đảm bảo nước cho sản xuất và an toàn công trình.
Đảm bảo an toàn đập, hồ chứa thủy lợi, ông Lương Văn Anh cho biết, Tổng cục Thủy lợi thường xuyên tổ chức kiểm tra, đánh giá hiện trạng và đôn đốc việc thực hiện pháp luật; theo dõi, đôn đốc việc thực hiện và kịp thời báo cáo bộ, Chính phủ tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về quản lý, khai thác và bảo vệ hồ chứa thủy lợi, đặc biệt là các hồ quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia.
Tổng cục cũng thường xuyên kiểm tra, đôn đốc và kịp thời giải quyết những khó khăn của địa phương trong quá trình thực hiện dự án sửa chữa và nâng cao an toàn đập (WB8); xử lý cấp bách các hồ chứa bị xuống cấp. Đến nay, dự án đã được triển khai thi công, đảm bảo an toàn; trong đó, có các địa phương: Phú Thọ, Ninh Bình, Thái Nguyên, Hà Giang... đã cơ bản hoàn thành
Tổng cục Thủy lợi đã tiến hành các cuộc thanh kiểm tra về chấp hành pháp luật về thủy lợi. Kết quả, sau thanh kiểm tra đã thu hồi, hoàn trả ngân sách nhà nước 814 triệu đồng, phối hợp với Cục Cảnh sát  Phòng chống tội phạm về Môi trường (C05) thành lập 9 đoàn kiểm tra về xả nước thải tại các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh, Hải Dương; ban hành 5 quyết định xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy lợi với tổng mức phạt 410 triệu đồng.
Năm 2020, Tổng cục Thủy lợi sẽ tập trung chỉ đạo, hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương triển khai có hiệu quả các quy định của Luật Thủy lợi; trong đó chú trọng phối hợp với Bộ Tài chính hướng dẫn các địa phương xây dựng, hoàn thiện phương án giá sản phẩm, dịch vụ thủy lợi, đặc biệt là phương án giá sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi và đề xuất chính sách hỗ trợ tiền sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi giai đoạn 2021-2025.
Tổng cục sẽ tập trung tham mưu cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chính phủ về các giải pháp chỉ đạo, điều hành phòng chống, khắc phục hạn hán, xâm nhập mặn, đặc biệt ở vùng Trung du và Đồng bằng sông Hồng, Đồng bằng sông Cửu Long và vùng hạ du các hồ chứa ở khu vực miền Trung./.