Giảm thuế nhập khẩu LNG tác động tích cực đến chuyển dịch năng lượng “xanh”

Với thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi mặt hàng khí tự nhiên dạng hóa lỏng (LNG) giảm từ 5% xuống 2% theo tinh thần Nghị định số 73/2025/NĐ-CP ngày 31/3/2025, việc chuyển dịch năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch sang các dạng nhiên liệu xanh, sạch, thân thiện với môi trường như LNG đang tiến thêm một bước tích cực. Tuy nhiên, việc gỡ vướng từ chính sách vẫn cần tiếp tục thực hiện để đẩy nhanh quá trình chuyển dịch năng lượng này.

Khích lệ nhà đầu tư trong toàn chuỗi LNG nhập khẩu

Tiến sỹ Nguyễn Quốc Thập, Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam cho biết, việc giảm thuế nhập khẩu LNG sẽ tác động rất tích cực và khích lệ cho các nhà đầu tư trong chuỗi dự án LNG, từ doanh nghiệp nhập khẩu LNG như Tổng Công ty Khí Việt Nam (PV GAS), tới các doanh nghiệp đầu tư nhà máy điện LNG nhập khẩu như Tổng Công ty Điện lực Dầu khí (PV Power) và các hộ tiêu thụ điện.

Bên cạnh đó, việc giảm thuế nhập khẩu LNG còn là một minh chứng cho thấy Chính phủ đã và đang cải thiện cơ chế chính sách theo hướng hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và nhà đầu tư cũng như các hộ tiêu thụ điện để có một cơ chế giá điện hợp lý hơn. Ngoài ra, việc giảm thuế nhập khẩu LNG cũng tạo động lực rất lớn để các nhà đầu tư tiếp tục "rót tiền" vào hạ tầng nhập khẩu, tàng trữ, tái hóa khí và các nhà máy tiêu thụ khí LNG.

Theo Quy hoạch Điện VIII, từ nay đến năm 2030, Việt Nam sẽ đầu tư xây dựng 23 dự án điện khí; trong đó có 10 dự án sử dụng nguồn khí khai thác trong nước với tổng công suất 7.900 MW và 13 dự án sử dụng khí LNG nhập khẩu với tổng công suất khoảng 22.400 MW. Theo đó, việc triển khai các dự án điện khí này sẽ bổ sung nguồn quan trọng cho hệ thống điện quốc gia; đồng thời góp phần giúp Việt Nam thực hiện cam kết trung hòa carbon (Net Zero) vào năm 2050.

Đáng chú ý, tại thời điểm hiện nay, Việt Nam mới chỉ có Nhà máy điện LNG nhập khẩu Nhơn Trạch 3 do PV Power-đơn vị thành viên của Petrovietnam làm chủ đầu tư đã hòa lưới điện quốc gia, đạt công suất 50 MW vào ngày 5/2 vừa qua và dự kiến vận hành thương mại vào tháng 7 tới đây. Với tổng tiến độ dự án điện LNG nhập khẩu Nhơn Trạch 3 và Nhơn Trạch 4 đã đạt gần 96%, PV Power đang  quyết tâm sớm đưa 2 nhà máy vào vận hành trong năm 2025.

Nhằm đảm bảo nguồn khí LNG cho phát điện lâu dài, PV GAS và PV Power cũng vừa ký hợp đồng cung cấp khí LNG trong 25 năm cho hai nhà máy Điện Nhơn Trạch 3 và Nhơn Trạch 4 vận hành thương mại.

Là nhà cung cấp điện khí LNG dài hạn đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam, đại diện PV GAS cho biết, với thực tế là nguồn khí nội địa đang suy giảm sản lượng nhanh hơn dự báo, doanh nghiệp đang tập trung đầu tư cho các dự án kho cảng LNG nhập khẩu để đảm bảo nguồn cung cho sản xuất điện và các ngành sản xuất công nghiệp khác. Vì vậy, việc giảm thuế nhập khẩu LNG của Chính phủ là quyết sách có tác động tích cực tới việc đảm bảo nguồn cung LNG với giá hợp lý cho các nhà máy điện LNG nhập khẩu tại Việt Nam cũng như các hộ tiêu thụ khí LNG khác.

Tiếp tục gỡ vướng chính sách

Việc giảm thuế nhập khẩu LNG là một bước tích cực nhưng "một cơ chế chính sách đồng bộ, bao trùm mọi hoạt động từ đầu tư, xây dựng hạ tầng, nhập khẩu, sản xuất kinh doanh LNG chính là những điều kiện cần và đủ" để hiện thực hóa các mục tiêu an ninh năng lượng quốc gia và đảm bảo phát triển đất nước một các bền vững, Tiến sỹ Nguyễn Quốc Thập cho biết.

Cùng quan điểm này, đại diện PV GAS cho biết doanh nghiệp vẫn gặp những vướng mắc về cơ chế chính sách liên quan đến việc kinh doanh LNG nhập khẩu; trong đó chưa có cơ chế bao tiêu về khối lượng, cơ chế chuyển ngang giá LNG sang giá điện và các quy định liên quan đến chi phí, gây khó khăn trong việc xác định tổng mức đầu tư, giá phát điện đầu ra cũng như làm tắc nghẽn quá trình đàm phán các thỏa thuận thương mại trong các khâu của chuỗi giá trị LNG.

Trong khi đó, đại diện PV Power-chủ đầu tư dự án điện LNG nhập khẩu Nhơn Trạch 3 và Nhơn Trạch 4 cho biết, nhiệt điện khí LNG nhập khẩu là mô hình đầu tư tương đối mới nên việc triển khai gặp nhiều vướng mắc, đặc biệt là vay vốn nước ngoài. Tuy nhiên, để có thể vay vốn nước ngoài, dự án điện khí LNG nhập khẩu buộc phải hội tụ đủ 3 yếu tố. Thứ nhất, cam kết mục tiêu sản lượng ở mức tối thiểu, ví dụ từ 70-80% như thông lệ quốc tế. Thứ hai, do giá LNG không phụ thuộc vào Việt Nam nên cần phải được chuyển ngang vào giá điện giống như giá khí tự nhiên. Thứ ba là mặt bằng sạch của địa phương cho xây dựng nhà máy và đường dây truyền tải của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Cũng đại diện PV Power, các dự án LNG hiện nay hầu hết đều phải thành lập pháp nhân mới tự có 30% vốn, còn lại 70% đi vay, tự trả nợ và không có bảo lãnh, nếu không có hợp đồng mua bán điện (PPA) với cam kết bao tiêu sản lượng (Qc) nhất định, ngân hàng không cho vay vốn để triển khai. Vì vậy, mấu chốt để gỡ vướng cho dự án điện khí LNG nhập khẩu chính là cơ quan quản lý Nhà nước cần có cơ chế sửa đổi cho thị trường LNG nhập khẩu.

Đồng quan điểm này, đại diện Petrovietnam cũng cho biết, nếu điện khí LNG nhập khẩu được huy động trên thị trường theo cơ chế như các dạng nguồn khác, Việt Nam sẽ khó thu hút các các nhà đầu tư điện khí LNG. Vì việc nhập khẩu khí LNG phải theo hợp đồng dài hạn để đảm bảo về sản lượng, cũng như có giá thành tiết kiệm 73% so với giá khí LNG ngắn hạn.

Để thúc đẩy việc triển khai các dự án điện "xanh", góp phần thúc đẩy quá trình chuyển dịch năng lượng, Hội Dầu khí Việt Nam đã kiến sửa đổi, bổ sung đồng bộ các Bộ luật gồm: Luật Điện lực, Luật Bảo vệ môi trường (kiểm đếm phát thải khí CO2; quy định, điều kiện quy đổi khí phát thải); Luật Thuế; Luật Tài nguyên môi trường Biển và Hải đảo; Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Xây dựng, Luật Đất đai...

Bên cạnh đó, nghiên cứu phát triển thị trường điện theo sát với mục tiêu Quy hoạch điện VIII, tập trung xây dựng đồng bộ cụm kho cảng LNG, nhà máy điện và các khu công nghiệp và nhà máy có nhu cầu sử dụng điện đủ lớn; đa dạng hóa việc đầu tư hạ tầng truyền tải điện tiêu thụ trong nước và xuất khẩu, nhất là hệ thống truyền tải cho các nhà máy điện khí LNG.

Đặc biệt, việc sửa đổi điều lệ tổ chức hoạt động và quy chế tài chính của các tập đoàn kinh tế nhà nước trong lĩnh vực năng lượng như Petrovietnam, EVN… là rất quan trọng, nhất là quy định về điều kiện thu xếp vốn đối với các dự án không được cấp bảo lãnh Chính phủ, cho phép các tập đoàn được thế chấp tài sản với các chủ thể trong hoạt động mua bán khí và mua bán điện trong các giao dịch trong chuỗi dự án điện LNG và các hộ tiêu thụ điện.