Gốm Phù Lãng - ấm lòng du khách phương xa
Không nhộn nhịp, sầm uất như làng gốm Bát Tràng với những sản phẩm hiện đại được tạo ra đặc trưng từ chất liệu đất sét trắng hay Thổ Hà một thời huyên náo đò đầy dọc ngang với những sản phẩm từ đất sét xanh.
Con đường nhỏ với hàng tường bao gạch trần bên những mái ngói thâm nâu âm trầm ẩn hiện đưa tôi quay trở lại với làng gốm Phù Lãng– Bắc Ninh.
Nơi này bao năm vẫn thế, giản dị, trầm tư và lắng đọng. Mỗi ngõ nhỏ, mỗi nếp nhà, mỗi khuôn mặt, mỗi nụ cười ở Phù Lãng đều mang những nét bình dị và lưu giữ một câu chuyện dài về đất và người nơi đây.
Theo anh Dương Văn Phượng, một thợ gốm lành nghề ở Phù Lãng, đất để làm đồ sành phải là loại đặc biệt, có độ dẻo. Lấy được đất về, thợ phải phơi cho đất bạc màu trộn lẫn các lần đất, đập thành những viên nhỏ bằng ngón chân cái rồi mới cho "ngậm" nước, sau đó xéo tròn, nề đất, chọn sạn, phá, sa cho tới khi đất phải nhuyễn mịn như một miếng giò mới thôi.
Một miếng đất trước khi chuốt phải nề, xéo tới chục lần mới thành khoanh cho lên bàn xoay tạo hình theo mẫu hoặc trên bàn xoay hoặc bằng tay của người thợ thủ công, họa sỹ và điêu khắc.Nổi bật so các dòng gốm khác, gốm Phù Lãng được phủ một lớp men đặc trưng nhất, được các nghệ nhân gọi tên như: da lươn, quả duối, hạt na, cua đá rất đặc trưng, thanh nhã và bền đẹp những lớp men này được các nghệ nhân đúc kết từ kinh nghiệm theo thời gian và truyền thống lâu đời của làng nghề.
Ngày nay nghệ nhân Phù Lãng thường dùng tứ thiết là lim, sến, táu, nghiến, hai là vôi sống (vôi tả), ba là sỏi ống nghiền nát, bốn là bùn phù sa trắng.
Bốn chất liệu này, sau khi sơ chế trộn đều với nhau theo một tỷ lệ nhất định rồi để khô, đập nhỏ cho vào nước, gạn qua rây bột, từ đó chế thành một chất lỏng quánh, vàng như mật ong.
Khi sản phẩm còn ẩm, người thợ dùng chổi lông quét men lên bên ngoài của sản phẩm một lớp mỏng thích hợp rồi đem phơi. Sau khi quét men và phơi khô, sản phẩm có màu trắng đục.
Ngoài việc tạo ra loại men tráng riêng, kỹ thuật nung gốm cũng mang đậm nét riêng biệt và gia truyền đối với mỗi lò gốm nơi đây. Sau công đoạn vào men và tạo màu, phơi khô, sản phẩm được đưa vào lò nung ở nhiệt độ đến 1.000 độ C, để đảm bảo gốm sành nâu có lớp da ngoài đanh mặt, nhẵn bóng và chắc. Xếp sản phẩm trong lò nung phải tuân theo nguyên tắc tiết kiệm tối đa không gian trong lò. Nếu không nắm vững kỹ thuật chọn đất, đốt lò... thì cả mẻ gốm phải bỏ đi. Một lò thường được một nghìn sản phẩm và phải đun liền trong ba ngày ba đêm.Tuy nhiên, sự phát triển của làng gốm không lâu dài do thị trường xuất hiện mặt hàng đồ nhựa. Sản phẩm gốm Phù Lãng phải cạnh tranh với nhiều sản phẩm gốm khác và mẫu mã cũ không phù hợp với thị hiếu thị trường nên việc tiêu thụ gặp khó khăn.
Nhưng với tình yêu nghề và làng nghề, người dân Phù Lãng đã chuyển mình cùng thị trường. Các sản phẩm gốm không dừng lại ở việc sản xuất các đồ gia dụng và hàng truyền thống mà phát triển thêm nhiều mặt hàng mẫu mã đẹp, hiện đại như gốm mỹ nghệ, tranh gốm, chum đựng rượu... mang lại diện mạo mới cho làng nghề.
Ông Nguyễn Tiến Nên, cán bộ xã Phù Lãng cho biết, chỉ tính riêng trong năm 2014, toàn xã Phù Lãng có 230 hộ sản xuất gốm. Với khoảng 400 lượt vào lò, mang lại doanh thu từ sản xuất khoảng 45 - 50 tỷ đồng, chiếm khoảng 32% thu nhập toàn xã. Nhưng việc sản xuất gốm ở Phù Lãng chủ yếu vẫn mang tính tự phát, quy mô nhỏ lẻ chứ chưa có sự hỗ trợ, định hướng từ phía các ngành chức năng và cơ quan quản lý nhà nước.Do vậy, khi nhu cầu, thị hiếu thị trường thay đổi khiến người và gốm ở Phù Lãng “bị động” trước thời cuộc. Hơn nữa, do chưa có đăng ký thương hiệu sản phẩm, nhiều đơn hàng xuất khẩu gốm của Phù Lãng phải thông qua sự quảng bá của gốm Bát Tràng, gây thiệt hại về kinh tế cũng như cơ hội quảng bá trên thị trường.
Kết thúc một ngày lang thang khắp các ngõ ngách của làng gốm Phù Lãng, lắng đọng lại trong tôi là nhịp sống và sự mến khách của con người nơi đây.Trước khi đi tôi chỉ biết đến gốm Phù Lãng qua những chum, những vại, những lọ hoa, chậu cây bằng gốm, giờ trở về còn là những nụ cười, những giọt mồ hôi chứa chan tình quê hồn hậu làm ấm lòng người du khách phương xa. Cũng từ những tấm chân tình này và những sản phẩm hút hồn người mà biết bao đơn đặt hàng đã hình thành, đưa gốm Phù Lãng bay xa ra thị trường quốc tế./.
- Từ khóa :
- gốm Phù Lãng
- Phù Lãng
- làng nghề
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Sức sống mới của làng nghề Hàm Giang
14:48' - 14/02/2016
Hàng trăm người thợ dân tộc Khmer ở làng nghề đóng giường tre xã Hàm Giang, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh đã vượt qua hoàn cảnh nghèo túng, có được cuộc sống khá sung túc.
-
Kinh tế & Xã hội
Xuân trên các làng nghề cổ truyền Hà Nội
07:00' - 07/02/2016
Mâm cỗ Tết cổ truyền của người Việt không thể thiếu món bánh chưng xanh, giò chả cũng như không thể không có bánh mứt kẹo mời khách trong những ngày đầu Xuân năm mới.
-
Kinh tế & Xã hội
Giúp làng nghề xây dựng thương hiệu
13:48' - 20/01/2016
"Phải giúp các làng nghề xây dựng thương hiệu trong hội nhập là giải pháp ưu tiên trong thời gian tới của Hiệp hội Làng nghề".
Tin cùng chuyên mục
-
Thị trường
Mỹ siết chặt quy định phát thải trong lĩnh vực năng lượng
09:00'
Cơ quan Bảo vệ môi trường Mỹ (EPA) đã điều chỉnh một số quy tắc trong đề xuất về cắt giảm khí carbon trong ngành năng lượng mà chính phủ công bố hồi năm ngoái.
-
Thị trường
Australia đạt kỷ lục về công suất năng lượng tái tạo trong quý I hàng năm
06:02' - 27/04/2024
Các nhà phân tích dự đoán công suất năng lượng tái tạo ở Australia sẽ tiếp tục tăng trưởng nhanh chóng trong những thập kỷ tới.
-
Thị trường
Lý do sữa tươi TH true MILK HILO được nhiều gia đình ưa chuộng
14:50' - 26/04/2024
Giàu canxi, ít béo, không lactose, không bổ sung đường, chế biến từ nguồn sữa tươi trang trại sạch theo chuẩn của Trang trại TH giúp sữa tươi tiệt trùng TH true MILK HILO chinh phục người tiêu dùng.
-
Thị trường
Nhu cầu rượu vang toàn cầu giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 27 năm
10:20' - 26/04/2024
Ước tính rằng trong năm 2023, thế giới đã tiêu thụ 221 triệu hectolit (mhl) rượu vang, giảm 2,6% so với năm trước đó và giảm 7,5% so với năm 2018.
-
Thị trường
Nam Phi khiếu nại lần thứ hai lên WTO về quy định nhập khẩu cam quýt của châu Âu
08:13' - 26/04/2024
Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cho biết Nam Phi đã đệ đơn khiếu nại lần thứ hai đối với các quy định của Liên minh Châu Âu về nhập khẩu các loại trái cây có múi như cam, quýt.
-
Thị trường
Nhu cầu sầu riêng đang tăng mạnh ở Trung Quốc
07:00' - 26/04/2024
Nhu cầu sầu riêng đang tăng nhanh ở Trung Quốc. Thái Lan, nước xuất khẩu sầu riêng tươi hàng đầu sang Trung Quốc cho biết nhu cầu mua sản phẩm này đang tăng trưởng vững.
-
Thị trường
Thị trường dầu mỏ lấy lại động lực phục hồi chiều 25/4
17:05' - 25/04/2024
Giá dầu tăng trong phiên 25/4 tại châu Á, sau khi chốt phiên trước giảm, trong khi các thị trường chứng khoán diễn biến trái chiều sau đợt tăng điểm mạnh.
-
Thị trường
Xuất khẩu khởi sắc nhưng vẫn nhiều thách thức
16:37' - 25/04/2024
Xuất khẩu các ngành hàng như dệt may, thủy sản, thực phẩm…đang tăng trưởng khá tốt; nhưng xung đột ở nhiều khu vực trên thế giới vẫn diễn biến phức tạp khiến hoạt động vận tải hàng hoá gặp khó khăn.
-
Thị trường
Giá xăng dầu điều chỉnh giảm từ 15h
14:48' - 25/04/2024
Từ 15h hôm nay (25/4), Liên Bộ Công Thương - Tài chính đã thực hiện điều chỉnh giá xăng dầu theo chu kỳ. Theo đó, xăng E5 RON 92 và dầu diesel đồng loạt giảm.