Hiệu quả từ công khai thông tin xử lý ô nhiễm môi trường qua đường dây nóng

Rác tại khu tập trung sẽ được phân loại trước khi đưa vào hệ thống xử lý. Ảnh: Nam Sương - TTXVN

*Hiệu quả từ việc công khai
Chánh văn phòng Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) Hồ Kiên Trung cho biết, đường dây nóng trở thành kênh thông tin hữu ích, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân phản ánh các hành vi gây ô nhiễm môi trường, giúp cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường nắm bắt, phát hiện kịp thời các vấn đề, điểm nóng về môi trường phát sinh để xác minh, xử lý vụ việc, góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường.
Hệ thống đường dây nóng đã được thiết lập, vận hành từ Trung ương đến toàn bộ 63 Sở Tài nguyên và Môi trường, dần được mở rộng đến cấp huyện, cấp xã ở một số địa phương. Hiệu quả công tác tiếp nhận, xác minh, xử lý thông tin được phản ánh qua đường dây nóng về ô nhiễm môi trường ngày càng được nâng cao, thể hiện ở tỷ lệ các vụ việc được xác minh, xử lý tăng dần theo thời gian.
Hệ thống đường dây nóng đã được sự quan tâm, vào cuộc của các tổ chức, cá nhân; tạo bước chuyển biến tích cực về ý thức, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường các cấp, phát huy hơn nữa vai trò người dân đối với công tác bảo vệ môi trường, nhất là các vấn đề môi trường ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người dân như rác thải, nước thải, khí thải và tiếng ồn.
Bên cạnh đó, hoạt động của đường dây nóng cũng đã góp phần nâng cao ý thức chấp hành quy định pháp luật về bảo vệ môi trường của cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, đặc biệt là các cơ sở, hộ gia đình sản xuất được phản ánh qua đường dây nóng. Các vấn đề nóng về ô nhiễm môi trường có chiều hướng giảm dần; ý thức, trách nhiệm và xử lý vấn đề môi trường từ cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và người dân được tăng lên đáng kể; đặc biệt lòng tin của người dân đối với cơ quan quản lý nhà nước về môi trường trong việc giải quyết các bức xúc, ô nhiễm môi trường sống được tăng lên đáng kể trong những năm qua.
Kết quả cập nhật từ đầu năm 2018 đến giữa năm 2021, hệ thống đường dây nóng của Tổng cục Môi trường và 63 Sở Tài nguyên và Môi trường đã tiếp nhận 4.149 thông tin phản ánh, kiến nghị của các tổ chức, cá nhân về ô nhiễm môi trường. Thông tin chủ yếu tập trung vào các vụ việc xả chất thải của các tổ chức, cá nhân, trong đó 41% về khí thải, 34% về nước thải, 14% chất thải rắn, 6% tiếng ồn, 5% liên quan đến các điểm bị ô nhiễm chưa được xử lý dứt điểm như các bãi rác, khu vực tập kết rác gần khu dân cư, các vị trí tại các hệ thống sông, kênh, rạch có ô nhiễm môi trường hoặc các điểm gây ô nhiễm môi trường tại các địa phương.
Trong số 98% thông tin đã được xác minh, 93% vụ việc đã được xử lý, các vụ việc còn lại đang được các địa phương tiếp tục xử lý theo thẩm quyền. Các vụ việc được phản ánh chủ yếu thuộc thẩm quyền xử lý của UBND cấp huyện (65%).
Tổng cục Môi trường và các sở trực thuộc đã phản hồi thông tin với 85% tổ chức, cá nhân cung cấp qua các hình thức phù hợp như điện thoại, email và văn bản… Một số vụ việc được công khai trên Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Môi trường. Bên cạnh đó, với các vụ việc về ô nhiễm môi trường theo phản ánh của các cơ quan báo chí, Tổng cục Môi trường nắm bắt thông qua rà soát, điểm tin môi trường và kịp thời chỉ đạo các Cục Bảo vệ môi trường vùng phối hợp với các Sở Tài nguyên và Môi trường nhanh chóng kiểm tra, xử lý và phản hồi thông tin cho cơ quan báo chí theo quy định.
Riêng năm 2021, Tổng cục Môi trường tiếp nhận 450 vụ việc phản ánh qua đường dây nóng, 100% thông tin, vụ việc đều được chuyển đến đường dây nóng của địa phương để xác minh và xử lý theo thẩm quyền.
Trong tháng 8, tại Thanh Hóa, công dân xã Xuân Hòa, huyện Như Xuân, phản ánh cơ sở tái chế dầu nhớt thải tại khu vực khe Bú xây dựng nhà xưởng trái phép, hoạt động sản xuất có xả khói thải gây ô nhiễm môi trường không khí, xả nước thải ra khe suối, ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân xung quanh.
Phòng Tài nguyên Môi trường huyện Như Xuân phối hợp với UBND xã Xuân Hòa, Trại giam Thanh Lâm (Phân trại số 3) thuộc Cục C10, Bộ Công an, xác minh vụ việc, cho thấy phản ánh của người dân là đúng.
Qua kiểm tra thực tế tại hiện trường, khu đất thuộc phạm vi đất quản lý của Phân trại số 3 có địa chỉ tại thôn Thanh Niên, xã Xuân Hòa. Phân trại đã cho hộ ông Nguyễn Văn Mạnh thuê mượn để tái chế dầu thải và chứa nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, có xây lò chưng cất và lắp đặt một số thiết bị để tái chế với diện tích khoảng 16m2. Tại thời điểm kiểm tra, cơ sở đã tạm dừng hoạt động. Vì vậy, thông tin phản ánh qua đường dây nóng là có cơ sở. Ủy ban nhân dân huyện Như Xuân đã lập biên bản, đình chỉ hoạt động sản xuất và yêu cầu chủ cơ sở tháo dỡ các thiết bị đã xây dựng, lắp đặt; đồng thời yêu cầu Trại giam Thanh Lâm và UBND xã Xuân Hòa chỉ đạo việc tháo gỡ và xử lý công trình vi phạm theo đúng quy định của pháp luật.
*Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin

Hiện trường nước suối Cây Sao chuyển đột ngột sang màu xanh do xả thải. Ảnh: TTXVN phát

Thời gian tới, Tổng cục Môi trường tiếp tục kiện toàn, mở rộng phạm vi hoạt động của đường dây nóng của Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thông qua việc thống nhất thiết lập một đầu số điện thoại di động và email dùng riêng cho đường dây nóng, công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng, cổng thông tin điện tử của cơ quan để đảm bảo việc tiếp nhận thông tin ổn định, thông suốt 24/7, tạo điều kiện thuận lợi cho người cung cấp thông tin cũng như việc chuyển thông tin từ Trung ương đến địa phương thông qua sử dụng tổng đài ảo hoặc dịch vụ chuyển tiếp cuộc gọi.
Đường dây nóng (điện thoại và email đường dây nóng) được mở rộng tối thiểu đến cấp huyện, giao Phòng Tài nguyên và Môi trường quản lý, vận hành và căn cứ điều kiện thực tế tại địa phương, có thể thiết lập đường dây nóng đến cấp xã. Việc này đảm bảo công tác tiếp nhận, xác minh thông tin được kịp thời, hiệu quả, tránh việc chuyển thông tin đề nghị xác minh qua nhiều cấp và thực hiện bằng văn bản gây mất thời gian.

Phương thức cung cấp và tiếp nhận thông tin cũng được mở rộng thêm qua phần mềm được cài đặt trên các thiết bị di động, qua trang thông tin điện tử… giúp người dân có thể cung cấp thông tin, chứng cứ vi phạm bằng hình ảnh trực tiếp một cách thuận tiện, dễ dàng. Cán bộ trực đường dây nóng có thể tiếp nhận đầy đủ, kịp thời thông tin phản ánh, kiến nghị về ô nhiễm môi trường, giúp nâng cao hiệu quả tiếp nhận, xử lý thông tin đường dây nóng.
Chánh văn phòng Tổng cục Môi trường Hồ Kiên Trung nhấn mạnh, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tiếp nhận, xử lý thông tin đường dây nóng về ô nhiễm môi trường qua xây dựng, vận hành Hệ thống tiếp nhận, xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị của tổ chức, cá nhân về vi phạm pháp luật về tài nguyên và môi trường theo hướng thống nhất từ trung ương đến địa phương (cấp huyện).

Hệ thống thông tin được cài đặt, ứng dụng trên máy tính, trang thông tin điện tử và thiết bị di động nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin và giúp cơ quan quản lý nhà nước tiếp nhận, chuyển thông tin, xác minh và xử lý, báo cáo kết quả nhanh chóng, thống nhất và hiệu quả.
Đường dây nóng hoạt động 24/7, kể cả ngày nghỉ, ngày lễ; phân công, bố trí cụ thể đơn vị, cán bộ chịu trách nhiệm tiếp nhận thông tin, vận hành hệ thống đường dây nóng cấp trung ương và địa phương; bố trí phương tiện, thiết bị, nguồn lực cần thiết để đảm bảo tiếp nhận, xử lý thông tin đường dây nóng thông suốt, thống nhất và hiệu quả./.