Hơn 25% loài động vật có khả năng kiến tạo cảnh quan đang lâm nguy

Một cá thể hà mã tại vườn thú Tashkent, Uzbekistan. Ảnh: THX/TTXVN

Nghiên cứu do Đại học Queen Mary ở London (Vương quốc Anh) thực hiện và công bố đã làm sáng tỏ vai trò quan trọng của hơn 600 loài động vật trên cạn và nước ngọt trong việc định hình môi trường sống. Trong số đó, hải ly nổi tiếng với khả năng xây dựng đập và hà mã cùng voi có thể san phẳng đất khi di chuyển theo đàn là những ví dụ điển hình. Ngoài ra vẫn còn nhiều "kiến trúc sư" động vật khác cũng thường bị bỏ qua. Đó là những con mối Brazil xây dựng các gò đất cao được kết nối bằng đường hầm, phủ kín diện tích lớn hơn cả Iceland. Đó còn là những loài thú có túi Australia, tôm Nam Mỹ, kiến châu Á, cũng như cá hồi, chuột chũi, giun đất và côn trùng nước ngọt.

Tuy nhiên, điều đáng buồn là 28% các loài động vật này đang bị đe dọa. Theo đó, có 57 loài được phân loại là nguy cấp, dễ tổn thương hoặc gần bị đe dọa theo Danh sách đỏ của Liên minh Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN). Nhiều loài khác cũng đứng trước nguy cơ suy giảm số lượng.

"Chúng ta thường bỏ qua những loài động vật nhỏ bé, ẩn mình dưới lòng đất hay dưới nước, nhưng chúng cũng có vai trò vô cùng quan trọng,” Giáo sư Gemma Harvey, một trong những tác giả nghiên cứu, chia sẻ. Mặc dù tác động của từng cá thể có thể nhỏ bé, nhưng khi hoạt động cùng nhau, chúng tạo ra một "tác động tích lũy lớn", đủ sức thay đổi cả một hệ sinh thái. Nghiên cứu ước tính rằng, tổng năng lượng mà các loài này tạo ra mỗi năm lên tới 76.000 gigajoules, tương đương với sức mạnh của hàng trăm nghìn trận lũ lụt lớn. Giáo sư Harvey cảnh báo khi mất đi các loài này, thế giới cũng mất đi những quá trình độc đáo giúp tái tạo môi trường sống.

Nghiên cứu này không chỉ làm sáng tỏ vai trò của các "kiến trúc sư động vật", mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng suy giảm đa dạng sinh học. Các nhà nghiên cứu đang tiếp tục khám phá những bí ẩn về quá trình định hình lại cảnh quan của các loài đông vật, đồng thời tìm hiểu tác động của biến đổi khí hậu lên các loài này.