Hướng dẫn chuyển nhượng vốn góp trong doanh nghiệp FDI

Các bên thống nhất, bên mua (cổ đông Việt Nam) chuyển tiền thanh toán mua cổ phần vào tài khoản vốn đầu tư trực tiếp của công ty. Sau đó tiền thanh toán mua cổ phần sẽ được chuyển cho bên bán (cổ đông nước ngoài). Tuy nhiên, cổ đông nước ngoài không rõ tài khoản nào có thể được sử dụng để nhận tiền thanh toán từ tài khoản vốn đầu tư trực tiếp của công ty. Cổ đông nước ngoài (bên bán) hiện có 3 tài khoản như sau: 
- Tài khoản vốn đầu tư gián tiếp mở tại Việt Nam;
- Tài khoản ở nước ngoài của cổ đông nước ngoài;
- Tài khoản VNĐ mở tại Việt Nam cho người không cư trú.
Hiện tại, bên bán mong muốn tiền thanh toán mua cổ phần sẽ được chuyển từ tài khoản vốn đầu tư trực tiếp của công ty vào tài khoản vốn đầu tư gián tiếp mở tại Việt Nam để có thể đầu tư sau này.
Bà My hỏi, cổ đông nước ngoài có được sử dụng một trong những tài khoản nêu trên để nhận tiền thanh toán từ tài khoản vốn đầu tư trực tiếp của công ty hay không? Cổ đông nước ngoài có bị cấm sử dụng tài khoản nào trong số 3 tài khoản trên để nhận tiền từ tài khoản vốn đầu tư trực tiếp của công ty hay không?

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trả lời vấn đề này như sau:

Quy định về thanh toán giá trị chuyển nhượng vốn đầu tư

Tại Khoản 1, Điều 10 Thông tư số 06/2019/TT-NHNN ngày 26/6/2019 của Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn về quản lý ngoại hối đối với hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam quy định:
"Việc thanh toán giá trị chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp tại doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (doanh nghiệp FDI) như sau:
a) Giữa các nhà đầu tư là người không cư trú hoặc giữa các nhà đầu tư là người cư trú không thực hiện thông qua tài khoản vốn đầu tư trực tiếp;
b) Giữa nhà đầu tư là người không cư trú và nhà đầu tư là người cư trú phải thực hiện thông qua tài khoản vốn đầu tư trực tiếp".
Khoản 3 (b) Điều 10 Thông tư số 06/2019/TT-NHNN quy định việc định giá, thanh toán giá trị chuyển nhượng vốn đầu tư, dự án đầu tư giữa người cư trú và người không cư trú, giữa người cư trú với nhau phải thực hiện bằng đồng Việt Nam.
Khoản 2, Điều 9 Thông tư số 06/2019/TT-NHNN quy định trường hợp doanh nghiệp FDI phải đóng tài khoản vốn đầu tư trực tiếp do giải thể, phá sản, chấm dứt tồn tại của doanh nghiệp hoặc do chuyển nhượng dự án đầu tư làm thay đổi pháp nhân đăng ký ban đầu của doanh nghiệp FDI, nhà đầu tư nước ngoài được sử dụng tài khoản thanh toán bằng ngoại tệ, tài khoản thanh toán bằng đồng Việt Nam của nhà đầu tư nước ngoài đó mở tại ngân hàng được phép để thực hiện các giao dịch mua ngoại tệ, chuyển vốn đầu tư trực tiếp và nguồn thu hợp pháp ra nước ngoài.
Điều 7 Thông tư số 06/2019/TT-NHNN quy định cụ thể về các giao dịch thu, chi trên tài khoản vốn đầu tư trực tiếp bằng đồng Việt Nam liên quan đến hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam, trong đó bao gồm các khoản thu, chi liên quan đến việc thanh toán giá trị chuyển nhượng vốn đầu tư.
Khoản 2, Điều 12 Thông tư số 06/2019/TT-NHNN quy định về trách nhiệm của doanh nghiệp FDI và nhà đầu tư nước ngoài trong hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam.
Hiện nay, việc sử dụng tài khoản thanh toán bằng đồng Việt Nam của người cư trú và người không cư trú được thực hiện theo quy định tại Thông tư số 16/2014/TT-NHNN ngày 1/8/2014 của Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn sử dụng tài khoản ngoại tệ, tài khoản đồng Việt Nam của người cư trú, người không cư trú tại ngân hàng được phép.
Theo đó, Điều 7 Thông tư số 16/2014/TT-NHNN đã quy định cụ thể về việc sử dụng tài khoản đồng Việt Nam tại ngân hàng được phép của người không cư trú là cá nhân; và người cư trú là cá nhân nước ngoài, để thực hiện các giao dịch thu, chi được phép theo quy định.

Chuyển nhượng vốn góp trong doanh nghiệp FDI

Câu hỏi của bà Đặng Thị My không nêu rõ nhà đầu tư nước ngoài (cổ đông nước ngoài) là người cư trú hay không cư trú. Việc xác định người cư trú, người không cư trú được quy định tại Pháp lệnh ngoại hối 2005 và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh ngoại hối.
Căn cứ các quy định nêu trên, việc chuyển nhượng vốn góp trong doanh nghiệp FDI giữa nhà đầu tư nước ngoài và nhà đầu tư Việt Nam phải thực hiện bằng đồng Việt Nam và được thực hiện như sau:
- Trường hợp nhà đầu tư nước ngoài là người cư trú: Việc chuyển nhượng vốn giữa nhà đầu tư nước ngoài và nhà đầu tư Việt Nam không thực hiện thông qua tài khoản vốn đầu tư trực tiếp; nhà đầu tư nước ngoài được sử dụng tài khoản đồng Việt Nam tại ngân hàng được phép để thực hiện giao dịch thu, chi được phép theo quy định tại Thông tư số 16/2014/TT-NHNN. 
- Trường hợp nhà đầu tư nước ngoài là người không cư trú: Việc chuyển nhượng vốn giữa nhà đầu tư nước ngoài và nhà đầu tư Việt Nam phải thực hiện thông qua tài khoản vốn đầu tư trực tiếp; nhà đầu tư nước ngoài được sử dụng tài khoản đồng Việt Nam tại ngân hàng được phép để thực hiện giao dịch thu, chi được phép theo quy định tại Thông tư số 16/2014/TT-NHNN./.