Kinh tế Nhật Bản vẫn tăng trưởng mạnh bất chấp áp lực thuế quan

Ngày 8/9, Văn phòng Nội các Nhật Bản công bố báo cáo điều chỉnh cho thấy tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong quý II/2025 tăng 2,2% so với cùng kỳ năm trước. Con số này vượt xa ước tính ban đầu là 1,0%. Dự báo trung bình của các nhà phân tích cho thấy không có thay đổi so với số liệu sơ bộ.

Như vậy, nền kinh tế Nhật Bản đã tăng trưởng trong 2 quý liên tiếp, khi các nhà hoạch định chính sách tìm cách quản lý những thách thức từ lạm phát dai dẳng đến hậu quả từ việc Mỹ tăng thuế quan. Tuy nhiên, chuỗi tăng trưởng này không đủ để Thủ tướng Shigeru Ishiba tiếp tục tại vị. Thủ tướng đã tuyên bố từ chức vào ngày 7/9, khởi động một cuộc đua giành quyền lãnh đạo có thể làm dấy lên những nghi ngờ về triển vọng chính sách và gây bất ổn cho các nhà đầu tư.

Chuyên gia kinh tế trưởng Takeshi Minami tại Viện Nghiên cứu Norinchukin cho biết: “Báo cáo khẳng định chi tiêu tiêu dùng đang tăng tốc và đầu tư vốn vẫn tích cực mặc dù đã được điều chỉnh giảm. Kết quả này phản ánh chu kỳ tăng lương và giá cả tăng tích cực như Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ) dự đoán, và tôi tin rằng thời điểm tăng lãi suất đang đến gần”.

Trong khi tiêu dùng cá nhân được điều chỉnh tăng lên 0,4% từ mức tăng 0,2% ban đầu, chi tiêu doanh nghiệp được điều chỉnh giảm xuống còn 0,6%, so với mức tăng 1,3% ban đầu. Xuất khẩu ròng không đổi, đóng góp 0,3 điểm % vào tăng trưởng, trong khi hàng tồn kho được điều chỉnh tăng lên mức ổn định từ mức đóng góp âm 0,3 điểm % trước đó.

Sự tăng trưởng liên tục của Nhật Bản nhấn mạnh khả năng phục hồi của các doanh nghiệp ngay cả khi tình trạng thiếu lao động làm tăng chi phí nhân sự, lạm phát dai dẳng gây sức ép lên tiêu dùng và thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump làm ảnh hưởng xuất khẩu sang Mỹ.

Sau khi Thủ tướng Shigeru Ishiba tuyên bố kế hoạch từ chức, đảng Dân chủ Tự do (LDP) sẽ tổ chức bỏ phiếu bầu lãnh đạo. Trọng tâm của chiến dịch sẽ các cam kết giúp các hộ gia đình đối phó với lạm phát, bởi sự thất vọng của người tiêu dùng trước chi phí sinh hoạt tăng cao là một yếu tố chính dẫn đến những thất bại trong cuộc bầu cử cuối cùng đã khiến chính quyền của ông Ishiba thất bại.

LDP không chiếm được đa số ở cả hai viện của Quốc hội, vì vậy bất kỳ ai lãnh đạo đảng này cũng sẽ cần phải hợp tác chặt chẽ với các đảng đối lập để thực thi các chính sách. Một số đảng đối lập đã kêu gọi cắt giảm thuế để thúc đẩy chi tiêu, một mối lo ngại đối với các nhà đầu tư trái phiếu đang lo lắng về nợ quốc gia đang gia tăng.

BoJ vẫn giữ nguyên lập trường sẽ tiếp tục tăng lãi suất nếu dự báo về giá cả và tăng trưởng trở thành hiện thực. Phó Thống đốc BoJ Ryozo Himino đã nhắc lại quan điểm này vào tuần trước, đồng thời tránh đưa ra bất kỳ gợi ý nào về thời điểm diễn ra động thái tiếp theo. Các nhà kinh tế nhìn chung kỳ vọng các cơ quan chức năng sẽ giữ nguyên lãi suất khi ấn định chính sách tiếp theo vào ngày 19/9.

BoJ hoan nghênh thỏa thuận thương mại giữa Nhật Bản và Mỹ, coi đó là một bước đi tích cực nhằm giảm bớt những bất ổn kinh tế vốn đã ngăn cản BoJ tăng lãi suất. Tuần trước, Tổng thống Donald Trump đã ban hành một sắc lệnh hành pháp để thực hiện thỏa thuận này, theo đó sẽ giảm thuế nhập khẩu ô tô Nhật Bản xuống còn 15% và chấm dứt việc áp dụng các mức thuế trước đó lên trên mức thuế phổ thông 15%.

Xuất khẩu đã giảm trong ba tháng tính đến tháng 7/2025, duy trì mức giảm mạnh nhất trong hơn 4 năm qua trong tháng đó. Xuất khẩu sang Mỹ đã giảm 10,1% so với cùng kỳ năm trước, với giá trị lô hàng xe ô tô và phụ tùng ô tô lần lượt giảm 28,4% và 17,4%.

Theo chuyên gia Minami, tác động của thuế quan hiện vẫn còn hạn chế, tuy nhiên, trong tương lai, những tác động tiêu cực chắc chắn sẽ xuất hiện ở một mức độ nào đó.

Dữ liệu của Chính phủ cho thấy các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đã giảm giá trong khi vẫn duy trì khối lượng xuất khẩu sang Mỹ, hy sinh biên lợi nhuận để bảo vệ thị phần. Các nhà sản xuất trong nước đã ghi nhận mức giảm 11,5% lợi nhuận trước thuế trong giai đoạn từ tháng 4-6/2025, trong đó các nhà sản xuất thiết bị vận tải ghi nhận mức giảm 29,7%.

Trong tháng 7, tiền lương danh nghĩa tăng mạnh nhất trong 7 tháng, với tiền lương thực tế điều chỉnh theo lạm phát tăng nhẹ, trong khi chi tiêu hộ gia đình tăng tháng thứ 3 liên tiếp. BoJ kỳ vọng mức tăng trưởng tiền lương sẽ cao hơn lạm phát, thúc đẩy chi tiêu cá nhân và hỗ trợ tăng giá trong bối cảnh quốc gia này đang nỗ lực thoát khỏi tình trạng giảm phát.