Theo Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem), với tổng mức đầu tư 44,2 tỷ đồng từ nguồn vốn xã hội hóa là sự đóng góp của cán bộ công nhân viên lao động toàn Vicem cùng các công ty liên danh, liên kết, nhà cung cấp, đối tác…, dự án Bảo tàng ngành xi măng đã hoàn thành và chính thức đi vào hoạt động.
Bảo tàng ngành xi măng lưu giữ những hình ảnh về lịch sử 120 năm truyền thống của ngành. Ảnh: Thu Hằng/BNEWS/TTXVN
Đây là lần đầu tiên Việt Nam có bảo tàng ngành xi măng và cũng là nơi tái hiện lịch sử 120 năm của ngành. Công trình gồm hai hạng mục chính là Nhà trưng bày (Bảo tàng ngành xi măng) và Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Dự án được xây dựng tại mặt bằng Nhà máy xi măng Hải Phòng cũ. UBND Thành phố Hải Phòng đã phê duyệt quy hoạch diện tích 5.127 m2 đất tại vị trí ống khói lò 3 năm xưa để xây dựng Nhà truyền thống ngành xi măng.
Địa điểm này cũng được UBND Thành phố Hải Phòng công nhận là di tích lịch sử cách mạng. Tuy nhiên, trước đây di tích chưa được quan tâm đúng mức nên xuống cấp, hủy hoại và thất lạc nhiều di vật.
Giai đoạn 1 của dự án là Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh được khánh thành đúng ngày kỷ niệm 62 năm Bác Hồ về thăm Nhà máy xi măng Hải Phòng (30/5/1955- 30/5/2019). Điều đặc biệt là từ ngày khởi công đến ngày khánh thành đúng 79 ngày. Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh được xây dựng theo kiến trúc truyền thống, giản dị, gần gũi và hài hòa.
Giai đoạn 2 là Nhà truyền thống chính là Bảo tàng ngành xi măng cùng nhiều hạng mục khác như: ống khói lò nung, tượng người công nhân xi măng… và vẫn đang tiếp tục được hoàn thiện.
Nhà truyền thống được trưng bày các tư liệu, hiện vật trong quá trình xây dựng, hình thành phát triển của ngành xi măng Việt Nam trong thời kỳ Pháp thuộc (1899-1955) - người công nhân xi măng làm nô lệ, làm thuê cho giới tư bản và thời kỳ 1955-2019 – giai đoạn giành chủ quyền, công nhân làm chủ nhà máy, xây dựng chủ nghĩa xã hội, tham gia sự nghiệp đổi mới đất nước.
Cân bàn 100kg sản xuất tại Rumani được sử dụng để kiểm tra trọng lượng bao xi măng từ những năm 1970. Ảnh: Thu Hằng/BNEWS/TTXVN
Tầng 2 của Nhà truyền thống trưng bày các tư liệu, hình ảnh về Tổng công ty Vicem và các đơn vị thành viên. Khuôn viên ngoài trời trưng bày các hiện vật, thiết bị máy móc liên quan đến công nghệ sản xuất xi măng có từ thời kỳ Pháp thuộc.
Tại chính địa điểm này, nơi cách đây 120 năm trên ngã ba sông Cấm và kênh đào Hạ Lý xưa, nhà máy xi măng đầu tiên của Việt Nam chính thức ra đời. Nhà máy Xi măng Hải Phòng nay là Công ty cổ phần Xi măng Vicem Hải Phòng luôn là đơn vị đi đầu, là nơi giữ vững được ngọn lửa truyền thống của ngành xi măng Việt Nam.
Hành trình 120 năm của Xi măng Hải Phòng là những trang sử hào hùng, oanh liệt, nhưng thấm đẫm máu xương của lớp lớp thế hệ công nhân xi măng đã hy sinh để bảo vệ nhà máy; là những thành tựu to lớn, vượt khó để “sản xuất thật nhiều xi măng cho Tổ quốc” như lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lần về thăm nhà máy.
Chủ tịch Hội đồng Thành viên - Tổng Giám đốc Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) Bùi Hồng Minh chia sẻ, công trình này ra đời xuất phát từ trách nhiệm đối với lịch sử và nhằm khơi dậy ý thức phát huy truyền thống cách mạng của đội ngũ công nhân xi măng cũng như những thành tựu đã đạt được trong suốt chặng đường qua.
Ông Phạm Minh Đức - Chủ tịch Công đoàn Vicem cho biết, trong quá trình thi công, các nhà thầu xây dựng gặp không ít khó khăn bởi công trình nằm trong khu đô thị mới đã đi vào hoạt động nên công trường phải đảm bảo vệ sinh môi trường, không gây tiếng ồn; thời gian thi công hạn chế, thi công nền móng vướng phải các công trình ngầm của nhà máy cũ còn sót lại, chưa được xử lý…
Tuy nhiên, vượt qua khó khăn, thách thức, Vicem cùng các nhà thầu thi công, tư vấn giám sát đã hoàn thành dự án đúng dịp kỷ niệm 120 năm ngày ra đời của ngành xi măng Việt Nam, 120 năm ngày khởi công xây dựng Nhà máy Xi măng Hải Phòng và 90 năm Ngày truyền thống ngành xi măng Việt Nam.
Súng máy phòng không đội tự vệ nhà máy sử dụng chiến đấu và bảo vệ Nhà máy Xi măng Hải Phòng trong những năm kháng chiến chống Mỹ. Ảnh: Thu Hằng/BNEWS/TTXVN
Nhà truyền thống ngành xi măng sẽ góp phần tạo dựng một thiết chế văn hóa tương ứng với vị thế và tầm vóc phát triển của ngành xi măng Việt Nam, lưu giữ giá trị văn hóa, lịch sử phát triển của ngành và phục vụ nhu cầu nghiên cứu khoa học…
Liên Hiệp các xí nghiệp Xi măng (nay là Tổng công ty Xi măng Việt Nam - Vicem) được thành lập ngày 1/10/1979 với công suất ban đầu chỉ hơn 700.000 tấn/năm.
Đến nay, trải qua nhiều giai đoạn phát triển, Vicem đã trở thành tổng công ty lớn với 7 thương hiệu mạnh cùng 16 dây chuyền sản xuất hiện đại tiên tiến, đạt tổng công suất trên 33 triệu tấn/năm. Vicem hiện là nhà sản xuất xi măng lớn nhất Đông Nam Á./.