Mặn mòi đặc sản cá thính Lập Thạch
Nếu ai đã từng một lần ghé về Lập Thạch – Vĩnh Phúc đều không thể quên được hương vị của món cá thính (hay còn gọi là cá muối chua) quyện nơi đầu lưỡi, tan chảy trong vị thơm ngậy của cá nướng vàng khiến những người con xa xứ như tôi lại nhớ đến nao lòng mỗi khi Tết đến xuân về.
Mặn mòi vị quê
Lớn lên ở vùng quê nghèo nơi miền trung du Bắc Bộ, từng địa danh, món ăn và sở thích của Vĩnh Phúc dường như đã hằn sâu trong tâm trí tôi. Có lẽ vì vậy, mà dù đã xa quê lâu ngày nhưng lúc nào có thời gian là tôi ngẫm và nhớ, nào món bánh hòn, bánh tẻ, đến con cá tép Đầm Vạc và khi nói đến cá thì tôi không thể không nhớ đến là vị mặn mòi của món cá thính chua.
Với vị chua chua, mằn mặn của thịt cá được ướp thính rang vàng, món này không những là thức ăn dự trữ mà còn làm quà biếu anh em bạn bè thành phố, nơi chỉ có những mâm cao cỗ đầy và miếng cá thính sẽ giúp họ góp phần làm đầy hơn thi vị của cuộc sống.
Chị Trần Tố Uyên - quê gốc Vĩnh Phúc về làm dâu tại Lập Thạch chia sẻ: Cá để làm thính có rất nhiều loại và phải chọn cá loại to nhiều thịt mới ngon.
Theo kinh nghiệm truyền đời, cá dùng để làm cá thính phải là cá có vảy; trong đó cá chép, cá trắm, cá mè luôn là sự lựa chọn hàng đầu.Khi mùa nước lên tràn vào hai con sông Lô, sông Đáy tràn vào đồng ruộng, cá theo dòng nước vào đồng chiêm, ở đó có nguồn thức ăn vô cùng phong phú: thóc, ngô, ngon lúa, cây cỏ chìm dưới nước làm thức ăn cho cá nên cá trong vùng này luôn béo, chắc thịt và ngon nhất.
Cá mang về rửa sạch, cắt khúc, không cạo vảy, trên mỗi miếng cá khía hai đường nhỏ để dễ việc ướp muối rồi cho vào chum đậy kín để khoảng mười ngày.Khi cá đã ngấm muối, chị Uyên thường lấy cá ra ép hết nước muối và để miếng cá ráo nước, bề mặt cá se se lại rồi rắc thính.
Tuy nhiên, để làm được mẻ thính ngon, thơm và nổi lên độ vàng tạo sức hấp dẫn cho miếng cá thì đó là cả một nghệ thuật.
Thính được làm từ ngô hoặc gạo tẻ, gạo nếp, đỗ tương rang vàng cộng với lửa phải nhỏ liu riu và rang đều tay để hạt ngô vàng đều và có độ giòn thơm. Hơn nữa, thính để làm cá không không được giã thành bột mà là những hạt ngô vỡ nhỏ như hạt tấm để có thể hút cho miếng cá khô không chảy nước và không bị tanh.
Vào những ngày nắng, những người dân nơi miền sơn cước này thường trải nong ra sân và rải đều miếng cá ra phơi.
Những miếng cá to được xát đầy thính bên trong và đường khía bên ngoài miếng cá đến khi nào miếng cá có màu vàng ươm là được.
Sau khi được khoác trên mình những lớp thính dày, họ cẩn thận cho vào chiếc lọ sành và dưới đáy lọ không quên rắc một lớp thính.
Lần lượt như vậy, từng lớp cá và thính đan xen cho đến khi gần đầy miệng lọ thì quận tròn từng cọng rơm và nhét chặt vào miệng lọ, dùng mười que nẹp tre đan chéo miệng lọ lại.
Bật mí về việc tạo độ chua cho cá, chị Trần Tố Uyên vừa nói tay cầm cái bát loa múc một bát nước lã, sau đó úp ngược lọ cá lại sao cho miệng lọ ngậm nước nhưng lớp rơm trong lọ không bị ướt. Cá thường để trong vòng khoảng 6 tháng mới ngấm thính và lên chua khi đó ăn mới ngon.
Thú vui của tôi thích nhất là được ăn cá thính khi được kẹp vào thanh tre tươi nướng trên bếp than củi.
Sau khi được xoay trong trên ngọn than hồng, cá vàng đều và có mùi thơm của thính. Nhẹ tay bóc lớp da cá bên trong là thịt cá màu hồng hồng lại thêm vị chua chua, bùi béo, đậm đà nơi đầu lưỡi.
Dù bây giờ công nghiệp hóa, các gia đình không còn mấy ai nướng than nữa và thường cho vào chảo mỡ sôi để nhỏ lửa rán vàng. Nhưng cái vị cá ấy vẫn giữ được hương vị béo ngậy riêng khi ăn với chén cơm nóng nhất là những ngày mưa rét thì thật khó tìm nơi thành phố.Tìm lại bản sắc
Tại một buổi hàn huyên với nhóm bạn cấp 3 mới đây, tôi vô tình được biết Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Vĩnh Phúc bảo hộ nhãn hiệu nhằm phát triển món ăn này theo mô hình truyền thống.
Nếu du khách thập phương đến Văn Quán thăm quan và được một lần thưởng thức món cá thính, chắc chắn sẽ chẳng bao giờ quên được hương vị đặc biệt của món ăn này.Không dừng lại ở đó, UBND xã Triệu Đề (Lập Thạch) còn phối hợp tổ chức lớp tập huấn chuyển giao quy trình kỹ thuật làm cá thính cho 20 hộ dân trên địa bàn xã.
Điều này cho thấy chính quyền nơi đây đang muốn lưu truyền và phát huy giá trị truyền thống văn hóa từ xa xưa nhằm xây dựng thương hiệu đặc sản cá thính phục vụ khách thập phương trong và ngoài tỉnh.
Ngoài ra, để tìm lại bản sắc cho phong vị xưa và đưa cá thính đến gần hơn với bạn bè quốc tế, Hội Chế biến Cá thính Lập Thạch đã phổ biến kiến thức, áp dụng một quy trình sản xuất, quảng bá giới thiệu sản phẩm và thống nhất phương pháp bảo quản, tiêu thụ cũng như đảm bảo chất lượng mặt hàng này.
Bản thân các hộ dân chế biến cá thính cũng không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời cải tiến khâu đóng gói, giúp khách hàng thuận tiện khi mua sản phẩm mang về làm quà cho người thân cũng như bảo quản sản phẩm cá thính được lâu hơn.
Theo ông Đỗ Văn Hải, Chủ tịch Hội chế biến Cá thính Lập Thạch, những người làm nghề rất mong muốn nghề chế biến cá thính phát triển, có sức sống bền vững trên thị trường và trở thành thương hiệu riêng cho vùng quê nghèo miền trung du.
Chính cái dân dã, đơn sơ và đậm đà dư vị đã làm cho những ai đã thưởng thức cá thính dù chỉ một lần sẽ nhớ mãi không quên; trong đó có tôi, một người con Vĩnh Phúc./.
Tin liên quan
-
Đời sống
Những món ngon khó cưỡng làm từ tai heo thêm vị ngày Tết
20:32' - 12/02/2018
Tai heo là món ăn rất giòn và không bị ngán. Những món ăn làm từ tai heo đều có sức hấp dẫn vô cùng với thực khách vì sự đa dạng trong chế biến nên phù hợp với nhiều khẩu vị.
-
Hàng hoá
Bánh tét làng Chuồn hối hả phục vụ Tết
18:46' - 09/02/2018
Tết ở Huế, bên cạnh những món ăn nem, chả, thịt, người dân ở đây còn có những món bánh cổ truyền không thể thiếu trong ngày Tết; điển hình là bánh tét làng Chuồn.
-
Đời sống
Bánh đa nem Thạch Hưng lên ngôi dịp Tết đến
06:54' - 26/01/2018
Bánh đa nem Thạch Hưng đã trở thành thương hiệu, sản xuất đến đâu tiêu thụ đến đó, không lo ế hàng. Sản phẩm bánh đa nem Thạch Hưng tiêu thụ khắp mọi miền, từ Hà Nội đến Sài Gòn.
Tin cùng chuyên mục
-
Đời sống
Phú Thọ phát lệnh báo động III trên sông Thao
10:38' - 27/08/2025
Do ảnh hưởng của bão số 5, trên địa bàn tỉnh Phú Thọ có mưa to, kéo dài, khiến mực nước trên các sông liên tục dâng cao.
-
Đời sống
Ngôi đình có một không hai giữa lòng Đồng Tháp
09:48' - 27/08/2025
Đình Tân Đông ở xã Tân Đông là ngôi đình cổ độc đáo được ôm trọn bởi rễ của 2 cây bồ đề. Đình Tân Đông hiện là địa điểm thu hút khách du lịch đến tham quan, chiêm bái nổi tiếng ở Đồng Tháp.
-
Đời sống
Hà Nội nhiều nơi vẫn ngập cục bộ ảnh hưởng đến đời sống người dân
09:46' - 27/08/2025
Ngày 27/8, ông Trịnh Ngọc Sơn, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội cho biết, đến 6h trên địa bàn thành phố còn các điểm úng ngập, ứ đọng nước, giao thông đi lại khó khăn.
-
Đời sống
Mỹ "mở" 600.000 suất học cho sinh viên Trung Quốc
07:00' - 27/08/2025
Theo phóng viên TTXVN tại Washington, Tổng thống Donald Trump cho biết Mỹ sẽ cho phép 600.000 sinh viên Trung Quốc nhập học trong bối cảnh các cuộc đàm phán thương mại với Bắc Kinh đang diễn ra.
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm dương hôm nay 27/8
05:00' - 27/08/2025
Bnews. Xem ngay lịch âm hôm nay 27/8 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ tốt xấu ngày 27/8, việc nên làm, không nên làm hôm nay và lịch vạn niên tháng 8, chuyển đổi lịch âm - dương 2025.
-
Đời sống
Hà Nội: Nước ngập đã rút ở hầu hết các khu vực
19:50' - 26/08/2025
Đến 18 giờ ngày 26/8 nước đã rút ở hầu hết các khu vực, Cảnh sát giao thông Hà Nội phối hợp với chính quyền địa phương đặt biển cảnh báo, tổ chức phân luồng để người dân di chuyển thuận lợi.
-
Đời sống
Mưa lũ, nước sông Mã dâng cao, nhiều nhà dân chìm trong biển nước
19:40' - 26/08/2025
Nước sông Mã và các suối đang tiếp tục lên nhanh, hiện mực nước sông Mã đang ở mức báo động II và có thể tiếp tục tăng cấp báo động trong đêm khiến nguy cơ ngập lụt có thể tiếp tục diễn ra.
-
Đời sống
Trường đại học giải thích trường hợp thí sinh đạt điểm cao hơn chuẩn nhưng vẫn trượt
19:39' - 26/08/2025
Những ngày qua, sau khi các trường đại học tại Tp. Hồ Chí Minh công bố điểm chuẩn tuyển năm 2025, một số thí sinh, phụ huynh phản ánh việc dù đủ điều kiện trúng tuyển nhưng lại nhận thông báo trượt.
-
Đời sống
Bộ Giáo dục và Đào tạo phản hồi liên quan đến một số sai sót, sự cố
19:15' - 26/08/2025
Ngày 26/8, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có thông tin phản hồi liên quan đến một số sai sót, sự cố trong công tác tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2025.