Minh bạch để nông sản sạch vươn xa

Ông Tô Duy Thông, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Sunrise Ins (ở giữa) làm việc với các đối tác tại Hội chợ ANUGA 2025 đầu tháng 10 tại Đức.

Ông Tô Duy Thông, Tổng Giám đốc Sunrise Ins, cho rằng để đi đường dài, nông sản Việt phải được sản xuất theo chuẩn quốc tế, truy xuất nguồn gốc rõ ràng và gắn với chiến lược thương hiệu bài bản. Dưới đây là nội dung chia sẻ của ông Tô Duy Thông, Tổng Giám đốc Sunrise Ins,với phóng viên BNEWS/TTXVN.

PV: Ông đánh giá thế nào về thế mạnh của nông sản Việt Nam, đâu là lợi thế cạnh tranh so với sản phẩm ngoại nhập?

Ông Tô Duy Thông: Nông sản Việt Nam có lợi thế tự nhiên rất lớn. Trước hết, có thể khẳng định điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa, đất đai màu mỡ trải dài từ Bắc đến Nam với nhiều tiểu vùng sinh thái khác nhau cho phép chúng ta trồng được đa dạng sản phẩm từ lúa gạo, cà phê, hồ tiêu, hạt điều đến các loại trái cây đặc sản như xoài, nhãn, vải, sầu riêng…

Trên thế giới không nhiều quốc gia có được thế mạnh này. Chính vì vậy, Việt Nam hiện đứng trong nhóm hàng đầu thế giới về xuất khẩu gạo, cà phê, hạt điều, hồ tiêu và đang vươn lên mạnh mẽ với sản phẩm rau quả tươi.

Điểm mạnh thứ hai của chúng ta là chi phí sản xuất khá cạnh tranh. Lao động nông nghiệp Việt Nam cần cù, khéo tay, trong khi giá nhân công vẫn thấp hơn nhiều so với các nước phát triển. Điều này giúp nông sản của Việt Nam giữ được lợi thế về giá, đặc biệt là những mặt hàng xuất khẩu số lượng lớn.

Bên cạnh đó, Việt Nam có nhiều loại nông sản vùng miền đã khẳng định được thương hiệu, chẳng hạn như gạo ST của Sóc Trăng, vải thiều Lục Ngạn của Bắc Giang, cà phê Buôn Ma Thuột, nhãn Sông Mã của Sơn La… Khi đi kèm chỉ dẫn địa lý và được bảo hộ, đây là một lợi thế cạnh tranh rất lớn. Ngoài ra, việc tham gia các hiệp định thương mại tự do với EU, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc… cũng tạo ra lợi thế về thuế quan và tiếp cận thị trường mà không phải quốc gia nào cũng có.

So với hàng ngoại nhập, nông sản Việt Nam có thể thua về công nghệ bảo quản hay quy mô trang trại, nhưng sản phẩm của chúng ta tươi ngon, có hương vị đặc trưng và giá cả cạnh tranh. Nếu làm tốt khâu tiêu chuẩn và thương hiệu, đây sẽ là điểm khác biệt rõ ràng nhất.

PV: Theo ông, hiện nay nông sản Việt Nam đang gặp những khó khăn và thách thức gì?

Ông Tô Duy Thông: Theo tôi, khó khăn đầu tiên là chất lượng nông sản của chúng ta chưa thật sự đồng đều. Phần lớn được sản xuất theo quy mô nhỏ lẻ, manh mún, nông dân làm theo thói quen, dẫn đến sản phẩm không ổn định. Thị trường quốc tế yêu cầu khắt khe về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, truy xuất nguồn gốc, trong khi nhiều vùng trồng tại Việt Nam chưa đáp ứng đủ những tiêu chí này, do đó trong thực tế đã có không ít lô hàng bị trả về.

Công ty TNHH Sunrise Ins đàm phán, kết nối giao thương với các đối tác nước ngoài tại Hội chợ ANUGA 2025 đầu tháng 10 tại Đức.

Hạn chế thứ hai là về hạ tầng sau thu hoạch. Nông sản, đặc biệt là rau quả tươi, rất dễ hư hỏng, nhưng ở nước ta hệ thống kho lạnh, chế biến, bảo quản còn yếu. Vì thế, tổn thất sau thu hoạch vẫn cao, nhiều khi tới 20 - 30%, khiến chi phí đội lên và giảm khả năng cạnh tranh.

Bên cạnh đó, không thể không kể đến thách thức liên quan đến logistics và chi phí. Thời gian gần đây giá vận chuyển quốc tế, nhiên liệu, bao bì tăng lên làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp xuất khẩu. Trong khi đó, nhiều quốc gia đối thủ như Thái Lan, Trung Quốc có hạ tầng logistics tốt hơn, quy mô lớn, khiến nông sản của họ dễ dàng cạnh tranh với ta tại các thị trường chung.

Thương hiệu cũng là một vấn đề cần nói đến. Nhiều sản phẩm của Việt Nam rất tươi ngon, là đặc sản thật sự, nhưng khi ra thị trường quốc tế lại bị mờ nhạt, thậm chí bị gắn nhãn thương hiệu nước khác. Điều này cho thấy chúng ta còn thiếu chiến lược marketing quốc tế bài bản để nâng cao giá trị và giữ được tên tuổi của mình.

PV: Ngoài sự hỗ trợ của Nhà nước, các doanh nghiệp có đóng góp như thế nào trong việc quảng bá đặc sản vùng miền?

Ông Tô Duy Thông: Tôi nghĩ Nhà nước có thể hỗ trợ về chính sách, xúc tiến, nhưng thương hiệu thì doanh nghiệp phải tự xây dựng và quảng bá. Các doanh nghiệp phải liên kết với nông dân, hợp tác xã để tạo vùng nguyên liệu ổn định, đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP hay hữu cơ. Nếu không có nguồn hàng sạch và chuẩn thì chúng ta không thể nghĩ đến chuyện quảng bá lâu dài.

Doanh nghiệp cũng cần đầu tư bao bì, nhãn mác và xây dựng câu chuyện thương hiệu. Người tiêu dùng quốc tế không chỉ mua sản phẩm, họ còn quan tâm tới câu chuyện đằng sau: sản phẩm đến từ đâu, gắn với vùng đất và con người thế nào. Ví dụ như gạo ST25 không chỉ là hạt gạo, mà còn là cả hình ảnh về vùng đất Sóc Trăng, về phương pháp canh tác, về những người nông dân, về chỉ dẫn địa lý được công nhận...

Trong những năm qua, doanh nghiệp SUNRISE INS của chúng tôi đã trở thành cầu nối giúp nông sản Việt Nam vươn tầm thế giới. Với triết lý phát triển bền vững, công ty luôn gắn kết lợi ích cộng đồng, đặc biệt là lợi ích của người nông dân với mục tiêu kinh doanh.

Đa dạng hóa sản phẩm cũng là một cách góp phần quảng bá đặc sản vùng miền. Không thể chỉ dựa vào trái tươi, doanh nghiệp còn phải sáng tạo ra các sản phẩm phong phú như nước ép, sấy dẻo, sấy thăng hoa, đóng hộp… để kéo dài mùa vụ và giảm áp lực tiêu thụ. Việc chế biến còn giúp tăng giá trị sản phẩm gấp nhiều lần so với bán thô.

Ngoài ra, doanh nghiệp cần tích cực tham gia hội chợ quốc tế, kết nối thương mại điện tử xuyên biên giới và tận dụng truyền thông số để quảng bá các nguồn hàng nông sản. Đây là con đường ngắn nhất đưa đặc sản vùng miền đến gần hơn với người tiêu dùng toàn cầu.

PV: Trong bối cảnh người tiêu dùng đòi hỏi sự minh bạch, doanh nghiệp ông đang triển khai giải pháp gì?

Ông Tô Duy Thông, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Sunrise Ins (bên trái) giới thiệu sản phẩm tới đối tác tại Hội chợ ANUGA 2025 đầu tháng 10 tại Đức

Ông Tô Duy Thông: SUNRISE INS là doanh nghiệp đã xuất khẩu thành công nông sản đến 92 quốc gia tại nhiều thị trường châu Á, châu Phi, Trung Đông và các thị trường khó tính như châu Âu, châu Mỹ, châu Úc. Được cấp chứng nhận ISO 22000:2018 - Chứng nhận Hệ thống Quản lý An toàn Thực phẩm, đảm bảo quy trình sản xuất an toàn và đạt tiêu chuẩn quốc tế; FDA Registration - đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt để xuất khẩu vào thị trường Mỹ; HACCP CODEX 2020 - chứng nhận quốc tế về an toàn thực phẩm; Kosher - chứng nhận quốc tế về sự phù hợp với luật Do Thái, đồng thời thể hiện tính minh bạch và chất lượng thực phẩm; Top 100 Doanh nghiệp tiêu biểu tham gia Gian hàng Quốc gia Việt Nam trên nền tảng thương mại điện tử hàng đầu thế giới Alibaba.com...

Gồm các sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao, từ các loại gạo cao cấp như Jasmine, Japonica, Calrose, Medium Camolino, Homali KDM, ST21, ST24, ST25… đến gạo trắng, gạo tấm, gạo lứt, gạo đen, gạo đỏ, gạo tím, cùng nhiều sản phẩm chế biến từ gạo như bún gạo, bún khô, bánh tráng; hồ tiêu, cà phê, gia vị, dừa sấy khô, trái cây sấy, trái cây tươi, hải sản... các thương hiệu do SUNRISE INS sáng lập như Golden Calf và Ba Cô Gái.

SUNRISE INS luôn xác định minh bạch là một trong những yếu tố sống còn. Tất cả sản phẩm xuất khẩu của chúng tôi đều có mã vùng trồng, mã QR truy xuất nguồn gốc. Khách hàng có thể quét và biết được thông tin về nông hộ, ngày thu hoạch, quy trình canh tác... để yên tâm khi sử dụng.

SUNRISE INS xác định rằng, minh bạch không chỉ để bán được hàng, mà còn để xây dựng niềm tin lâu dài. Chúng tôi hiểu rằng, nếu một lần mất uy tín thì rất khó lấy lại sự tin tưởng, đặc biệt là với những thị trường khó tính. Vì vậy, chúng tôi coi minh bạch là nền tảng phát triển bền vững của doanh nghiệp.