Mở đường xuất khẩu để đón sóng tăng trưởng

Sau giai đoạn chịu ảnh hưởng từ suy giảm nhu cầu thế giới và biến động chuỗi cung ứng, hoạt động xuất khẩu đang dần lấy lại nhịp, mở ra kỳ vọng mới. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu tăng trưởng của năm 2025 và duy trì tốc độ cao hơn trong các năm tới cần sự vào cuộc quyết liệt từ hoạch định chính sách, xúc tiến thị trường, hoàn thiện hạ tầng đến hỗ trợ doanh nghiệp nâng năng lực cạnh tranh.

Đánh giá từ các chuyên gia cho thấy, mục tiêu tăng trưởng không chỉ là đích đến về con số mà là thước đo cho sức bền và khả năng thích ứng của nền kinh tế. Khi rào cản thương mại, yêu cầu về tiêu chuẩn xanh, chuyển đổi số và truy xuất nguồn gốc ngày càng khắt khe, vấn đề đặt ra cho Việt Nam không chỉ xuất khẩu nhiều hơn, mà là xuất khẩu thông minh, bền vững và hiệu quả. Điều này đòi hỏi chính sách linh hoạt, giải pháp thực chất và doanh nghiệp chủ động đổi mới để nắm bắt cơ hội trong sóng thương mại toàn cầu đang chuyển động nhanh.

Thực tế cho thấy, khi chính sách thực thi hiệu quả, doanh nghiệp hoàn toàn có thể vươn lên. Ông Vũ Đức Hạ Long - Trưởng phòng Kinh doanh, Công ty TNHH Cà phê Mayaca (Đà Nẵng) cho biết: Thông qua xúc tiến thương mại, công ty đã tìm kiếm được đối tác xuất khẩu tại Lào và Thái Lan. Hiện tại, công ty đang tìm kiếm cơ hội để xuất khẩu sang các quốc gia Đông Nam Á thông qua chương trình kết nối giao thương, hội chợ trong và ngoài nước.

Vừa đầu tư một hệ thống máy móc thiết bị mới trị giá gần 900 triệu đồng để nâng cao chất lượng sản phẩm phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu, ông Trần Đức Thọ - Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thương mại và Sản xuất ASIA GREEN chia sẻ: Công nghệ đang thay đổi từng ngày, từng giờ, yêu cầu của khách hàng về chất lượng sản phẩm cũng thay đổi. Vì vậy, công ty luôn chủ động đổi mới máy móc nhằm tạo ra sản phẩm tốt và có tính cạnh tranh hơn. Đặc biệt, ASIA GREEN đặt mục tiêu năm nay tăng trưởng doanh thu 60 tỷ đồng, tăng từ 25 - 30% so với năm 2024.

Hoạt động xuất nhập khẩu 9 tháng qua cho thấy Việt Nam đang có những chuyển động tích cực. Các ngành hàng chủ lực như điện tử, dệt may, da giày, gỗ, nông sản… dần khôi phục sản xuất, trong khi doanh nghiệp đã biết tận dụng hiệu quả hiệp định thương mại tự do (FTA). Nhóm hàng công nghiệp chế biến tiếp tục giữ vai trò trụ cột, phản ánh bước chuyển từ tăng trưởng dựa vào tài nguyên sang giá trị gia tăng từ sản xuất và công nghệ. Hơn nữa, việc mở rộng thị trường ngoài đối tác truyền thống cho thấy định hướng đa dạng hóa thị trường đang phát huy hiệu quả, giúp hàng hóa Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào khu vực tiềm năng như châu Mỹ, châu Phi hay Trung Đông.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng chỉ ra thách thức vẫn còn nhiều bởi kinh tế thế giới chưa ổn định, phòng vệ thương mại và “rào cản xanh” tiếp tục gia tăng tại thị trường lớn. Hơn nữa, nội tại nền kinh tế vẫn tồn tại điểm yếu cố hữu như tỷ lệ nội địa hóa trong nhiều ngành hàng còn thấp, phụ thuộc đáng kể vào nguyên liệu nhập khẩu; năng lực công nghiệp hỗ trợ hạn chế; chi phí logistics cao và thủ tục xuất nhập khẩu chưa thực sự thông suốt.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, vẫn gặp khó khăn trong đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật, chứng chỉ môi trường và yêu cầu truy xuất nguồn gốc- điều kiện ngày càng phổ biến trong thương mại quốc tế hiện đại.

Ông Vũ Minh Tâm - Trưởng phòng Tổng hợp Chính sách, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết: Bên cạnh thị trường chủ lực, thị trường ngách và tiềm năng cũng góp phần đa dạng hóa và tạo cơ hội cho doanh nghiệp. Đáng lưu ý, một giải pháp quan trọng khác là xây dựng và củng cố chuỗi cung ứng trong nước, phát triển công nghiệp hỗ trợ để nâng cao tỷ lệ nội địa hóa. Thúc đẩy liên kết giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước cũng là chìa khóa chuyển giao công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất và tạo chuỗi giá trị xuất khẩu bền vững.

Theo Bộ Công Thương, xuất khẩu năm 2025 không chỉ là mục tiêu tăng trưởng, mà còn là bài kiểm tra năng lực điều hành và khả năng chuyển mình của nền kinh tế. Thành tích xuất nhập khẩu tiếp tục là điểm sáng của nền kinh tế với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng đạt 680,66 tỷ USD, tăng 17,3% so với cùng kỳ năm 2024, vượt xa kịch bản đề ra chỉ 12% là tín hiệu tích cực. Thế nhưng, để biến tiềm năng thành kết quả cụ thể, Việt Nam cần hành động nhanh, mạnh và đồng bộ hơn.

Từ việc hoàn thiện hạ tầng, nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí logistics đến mở rộng mạng lưới xúc tiến thương mại, mọi nỗ lực đều cần hướng về mục tiêu chung là giữ vững đà tăng trưởng và nâng vị thế hàng Việt trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhận định: Nếu tình hình không có biến động lớn, năm nay tổng kim ngạch xuất nhập khẩu dự kiến sẽ đạt mức kỷ lục trên 900 tỷ USD, với xuất siêu ước hơn 20 tỷ USD.

Tuy nhiên, để hoàn thành mục tiêu cả năm, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề xuất tiếp tục triển khai giải pháp cấp bách gỡ khó khăn, phục hồi sản xuất, kinh doanh cho doanh nghiệp và ổn định đời sống nhân dân sau các trận bão. Đặc biệt, nên thành lập tổ công tác do thành viên Chính phủ trực tiếp chỉ đạo, hỗ trợ địa phương tháo gỡ khó khăn, nhằm đảm bảo thực hiện mục tiêu Chính phủ đã đề ra. Cùng đó, Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp, nhà sản xuất và hiệp hội, ngành hàng trong nước tiếp cận, khai thác thị trường trong và ngoài nước.

“Hai hiệp định là Hiệp định GCC (Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh) và MERCOSUR (thị trường chung Nam Mỹ) sẽ được Bộ Công Thương khởi động đàm phán trong tháng này. Đặc biệt, đoàn công tác của Bộ Công Thương sẽ sang đàm phán FTA với Pakistan và quyết tâm trong 3 tháng đàm phán xong. Bộ Công Thương nhận định Pakistan là thị trường lớn với 240 triệu dân và rất phù hợp với chủng loại hàng hóa của Việt Nam”, Bộ trưởng thông tin.

Việc mở đường cho xuất khẩu không chỉ là việc của doanh nghiệp hay một ngành riêng lẻ mà là nhiệm vụ chung của toàn nền kinh tế. Khi chính sách được triển khai thực chất, môi trường kinh doanh minh bạch, cơ sở hạ tầng hiện đại và doanh nghiệp đủ năng lực cạnh tranh, Việt Nam hoàn toàn có thể biến “sóng thuận” trong thương mại quốc tế thành động lực tăng trưởng mới, hướng tới mục tiêu tăng trưởng và xa hơn là nền xuất khẩu bền vững.