Mở không gian phát triển mới cho hàng sạch, hàng thật

Chiến dịch truy quét toàn quốc chống hàng giả, buôn lậu và các hành vi gian lận thương mại nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và doanh nghiệp theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đã nhận được sự đồng thuận của người dân và toàn xã hội, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cùng các cơ quan, ban ngành chức năng và ủng hộ, tán thưởng của cộng đồng doanh nghiệp.

TS. Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam nhận định: Vấn nạn hàng giả, hàng nhái, vi phạm sở hữu trí tuệ đang diễn biến phức tạp và ngày càng tinh vi. Hàng nghìn vụ việc đã bị phát hiện; trong đó, không ít thương hiệu Việt uy tín bị giả mạo ngang nhiên trên cả thị trường truyền thống lẫn sàn thương mại điện tử.

Hệ lụy lớn hơn cả là đại đa số người dân phải sử dụng những sản phẩm độc hại xuất phát từ sự thiếu đạo đức trong kinh doanh. Không chỉ người tiêu dùng là nạn nhân, các doanh nghiệp làm ăn chân chính cũng bị tổn hại nghiêm trọng. Khi thương hiệu bị làm giả, uy tín doanh nghiệp bị suy giảm, doanh số sụt giảm, và chi phí cho công tác chống hàng giả cũng tăng lên.

Để bảo vệ người tiêu dùng và doanh nghiệp chân chính, hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị Nhà nước cần siết chặt quy định về tem nhãn, truy xuất nguồn gốc và xử lý nghiêm các vi phạm. Đồng thời, các doanh nghiệp cần đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ chống giả như QR code, blockchain truy xuất và xây dựng kênh phân phối minh bạch. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng và người tiêu dùng thông qua các chiến dịch truyền thông, giáo dục cộng đồng cũng rất quan trọng và là chìa khóa để tạo “lá chắn” từ phía thị trường. Khi người tiêu dùng có đủ kỹ năng phân biệt và không tiếp tay cho hàng giả, thị trường sẽ dần được làm sạch.

Chia sẻ từ thực tiễn doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Bính, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần dịch vụ Nguyễn Bính cho biết: Thực phẩm không đảm bảo chất lượng đang trà trộn khắp nơi, từ bữa cơm gia đình đến nhà hàng, khách sạn. Trong khi đó, các sản phẩm này thường được sản xuất với quy trình rút gọn, chi phí thấp, khiến cho hàng thật, hàng chất lượng cao bị đẩy vào tình thế cạnh tranh bất công.

Doanh nghiệp đầu tư nghiêm túc, tuân thủ quy trình sản xuất chặt chẽ, mất nhiều nguyên liệu, chi phí cao. Nhưng khi đưa sản phẩm ra thị trường thì phải cạnh tranh với hàng nhái, hàng kém chất lượng được sản xuất hàng loạt với giá rẻ.

"Làm sao chúng tôi sống nổi nếu không có sự bảo vệ?”, bà Nguyễn Thị Bính chia sẻ và cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với các chiến dịch chống thực phẩm bẩn, chống hàng giả thời gian qua, coi đó là tín hiệu tích cực đối với cộng đồng doanh nghiệp chân chính. “Chúng tôi rất mừng khi thấy các vụ vi phạm được đưa ra ánh sáng. Đó là tín hiệu cho thấy ai làm sai sẽ phải chịu trách nhiệm"

Bà Nguyễn Thị Bính đặc biệt nhấn mạnh là sự cần thiết phải bảo vệ và phát triển các doanh nghiệp làm sản phẩm truyền thống. Những sản phẩm như bún, phở, bánh đa… vốn là niềm tự hào ẩm thực của Việt Nam, nhưng nay đang bị pha tạp, làm giả, thậm chí sử dụng phụ gia độc hại, khiến người tiêu dùng hoang mang, mất phương hướng. Trong khi đó, doanh nghiệp làm ăn tử tế lại chật vật vì thiếu vốn đầu tư công nghệ, khó tiếp cận nguồn lực tài chính, và phải tuân thủ quy trình khắt khe về chất lượng.

Qua đây, bà Nguyễn Thị Bính kiến nghị cần có những chính sách cụ thể để tiếp sức cho khu vực doanh nghiệp truyền thống, từ hỗ trợ vốn, đào tạo nhân lực đến kiểm soát thị trường minh bạch, đồng thời xử lý mạnh tay với các đối tượng làm hàng nhái, hàng bẩn, để lập lại công bằng cho thị trường.

Đồng quan điểm, Chủ chuỗi siêu thị nhượng quyền Đặc Sản Ba Miền, bà Dương Bích Hảo, bình luận, thực tế tại các chợ, quầy hàng rong, siêu thị nhỏ vùng ven... hàng không nhãn mác, không được truy xuất nguồn gốc xuất hiện tràn lan. Người tiêu dùng không có công cụ để phân biệt thật - giả. Doanh nghiệp chân chính bị đẩy vào thế bị động, còn những người bán hàng giả thì ung dung thu lợi.

Theo bà Dương Bích Hảo, muốn chống hàng giả trước tiên các doanh nghiệp cần đoàn kết, hỗ trợ nhau phát triển, cùng nhau làm đúng, làm chuẩn. Doanh nghiệp đã quá quen với việc “mua tạm, dùng tạm”, thậm chí chấp nhận cả sự rủi ro chỉ để tiết kiệm vài chục nghìn. Nhưng sự dễ dãi của người tiêu dùng hôm nay chính là mảnh đất màu mỡ để hàng giả sinh sôi, hàng nhái trỗi dậy. Thị trường Việt Nam không thiếu doanh nghiệp có tâm, có tầm. Nhưng nếu cứ để hàng giả lộng hành, người tiêu dùng mất niềm tin thì chính những thương hiệu tử tế sẽ khó tồn tại trên thương trường đầy biến số này.

Ở góc độ nghiên cứu, PGS.TS Lê Xuân Bá, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, thương hiệu quốc gia không chỉ là biểu tượng bên ngoài, mà là kết tinh của tiềm lực kinh tế, văn hóa, lịch sử và con người Việt Nam. Tuy nhiên, nếu sản phẩm không đảm bảo chất lượng, thì mọi nỗ lực xây dựng thương hiệu cũng chỉ là “viển vông”. Để thương hiệu quốc gia có sức bật, cần chiến lược tổng thể gồm: đảm bảo chất lượng sản phẩm, chính sách giá hợp lý, tiếp thị hiệu quả và đặc biệt là đầu tư cho con người – hạt nhân của phát triển bền vững.

Chủ trương đẩy mạnh chiến dịch truy quét hàng giả, hàng lậu và gian lận thương mại mà Chính phủ đang phát động đang mở ra không gian phát triển mới cho hàng sạch, hàng thật. Tại đây, vai trò liên kết giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng trong việc bảo vệ thương hiệu Việt là rất quan trọng nên cần sự đồng lòng và quyết tâm mạnh mẽ, triển khai tới cùng.

Trên thực tế, không trông chờ vào các chủ trương, chính sách của Nhà nước và hành động của các cơ quan liên ngành, nhiều doanh nghiệp đã chủ động triển khai các giải pháp xác thực như dán tem chống giả tích hợp blockchain, đến việc tạo mã QR cá nhân hóa theo từng lô sản phẩm. Các công cụ này không chỉ giúp người tiêu dùng kiểm tra nguồn gốc sản phẩm, mà còn cung cấp dữ liệu minh bạch trong toàn bộ chuỗi cung ứng.

Tuy nhiên, công nghệ chỉ phát huy hiệu quả khi người tiêu dùng chủ động sử dụng. Vì thế, doanh nghiệp không thể dừng lại ở việc “dán tem” mà cần đẩy mạnh truyền thông, hướng dẫn khách hàng hiểu và coi đó là một phần tất yếu của trải nghiệm mua sắm hiện đại. Đồng thời, doanh nghiệp phải minh bạch thông tin về nguồn nguyên liệu, quy trình sản xuất... nhằm gia tăng độ tin cậy cho hệ thống truy xuất.