Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình, Chủ tọa phiên tòa phát biểu khai mạc phiên xét xử. Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN

Ngày 6/5, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao mở phiên giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải (sinh năm 1985, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An) bị kết án tử hình về tội Giết người và Cướp tài sản, liên quan đến vụ án 2 người chết vào tối 13/1/2008 tại Bưu điện Cầu Voi (ấp 5, xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An).

Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình làm chủ tọa phiên giám đốc thẩm. Dự kiến phiên tòa diễn ra từ 6 - 8/5.

Vụ án Hồ Duy Hải kéo dài 12 năm nhưng đến nay chưa thi hành được do còn nhiều quan điểm khác nhau xung quanh bản án tử hình. Đến cuối năm 2019, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao ra quyết định kháng nghị giám đốc thẩm đối với bản án sơ thẩm và phúc thẩm; đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao mở phiên giám đốc thẩm để xem xét lại vụ án này.

Giám đốc thẩm là một thủ tục tiến hành việc lật lại một bản án, quyết định đã có hiệu lực của Tòa án để xem xét, xác minh lại toàn bộ quá trình giải quyết, nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của những cá nhân, tổ chức, cơ quan có quyền và nghĩa vụ liên quan.

Nhiều quan điểm xung quanh bản án tử hình

Về nội dung vụ án, tối 13/1/2008, 2 nữ nhân viên của Bưu điện Cầu Voi bị sát hại dã man ngay tại nơi làm việc.

Thông qua điều tra, cơ quan Công an đã tạm giữ nhiều đối tượng nghi vấn. Sau đó, Hồ Duy Hải đã bị bắt, khởi tố, đưa ra xét xử; bản án sơ thẩm và phúc thẩm sau đó đã tuyên tử hình đối với Hồ Duy Hải. Sau khi bản án được tuyên, mẹ của Hồ Duy Hải là bà Nguyễn Thị Loan liên tục kêu oan cho con.

Ngày 14/12/2009, Tòa án nhân dân Tối cao đã có công văn trả lời đơn bà Nguyễn Thị Loan với nội dung: Tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm xử phạt Hồ Duy Hải hình phạt tử hình về tội “Giết người”, “Cướp tài sản” là có căn cứ, đúng pháp luật.

Quang cảnh khai mạc phiên tòa . Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN

Ngày 24/5/2011, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao đã có quyết định không kháng nghị bản án và có Tờ trình gửi Chủ tịch nước đề nghị bác đơn xin ân giảm tử hình của Hồ Duy Hải. Tiếp đến, ngày 24/10/2011, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao cũng có quyết định không kháng nghị và có Tờ trình gửi Chủ tịch nước đề nghị bác đơn xin ân giảm án tử hình của đối với Hồ Duy Hải.

Bà Nguyễn Thị Loan sau đó vẫn tiếp tục có đơn gửi đến các ngành chức năng thêm nhiều lần nữa. Ngày 4/12/2014, Văn phòng Chủ tịch nước có văn bản thông báo tới các cơ quan chức năng về việc Văn phòng Chủ tịch nước đã nhận được đơn kêu oan của mẹ đẻ Hồ Duy Hải nên đã yêu cầu Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân và Thủ trưởng Cơ quan thi hành án hình sự tỉnh Long An tạm dừng thi hành án để xem xét cho kỹ trước khi tước đoạt sinh mạng một con người. Cùng ngày 4/12/2014, Tòa án nhân dân Tối cao có công văn đề nghị Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Long An chỉ đạo Hội đồng thi hành án tỉnh Long An tạm dừng việc thi hành án tử hình đối với Hải.

Sau khi tạm dừng việc thi hành án tử hình, liên ngành Tư pháp Trung ương, Ban Nội chính Trung ương, Bộ Công an, Tòa án nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội,... đã nghiên cứu toàn bộ hồ sơ vụ án; nghiên cứu những vấn đề do luật sư, người khiếu nại, người kiến nghị và báo chí đưa ra có liên quan đến vụ án; làm việc với các cơ quan tố tụng tỉnh Long An, lấy lời khai của Hồ Duy Hải tại trại giam; trực tiếp đến quan sát hiện trường vụ án.

Trong nhiều năm, có nhiều quan điểm khác nhau xung quanh bản án tử hình và những ý kiến đề nghị làm rõ những tình tiết liên quan đến vụ án này.

Sau đó, Văn phòng Chủ tịch nước cũng có Công văn thông báo ý kiến của Chủ tịch nước, đề nghị Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao xem xét, quyết định theo thẩm quyền, bảo đảm đúng quy định của pháp luật đối với vụ án.

Đến tháng 11/2019, hơn 11 năm sau khi vụ án xảy ra, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đã kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Bản án hình sự sơ thẩm, phúc thẩm của vụ án Hồ Duy Hải.

Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao xét xử giám đốc thẩm, hủy toàn bộ 2 bản án đã xét xử Hồ Duy Hải về tội "Giết người", "Cướp tài sản", để điều tra lại, đồng thời tạm đình chỉ thi hành bản án hình sự phúc thẩm đối với Hồ Duy Hải.

Nhiều tình tiết được đề nghị xem xét lại

Theo cáo buộc dẫn đến án phạt tử hình, Hồ Duy Hải thường đến Bưu điện Cầu Voi (xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa) cách nhà 2 km đặt mua báo thể thao nên quen nữ nhân viên N.T.A.H. Tối 13/1/2008, Hải đến nơi làm việc của cô này chơi, lúc đó còn có em họ của H. là N.T.T.V.

Ngồi một lúc, Hải nảy sinh ý định quan hệ tình dục với H., nên đưa tiền cho cô em đi mua trái cây. Khi nữ nhân viên ra ngoài, Hải kéo người chị vào phòng ngủ nhưng bị cự tuyệt.

Tức giận vì bị cô gái đạp ngã vào tường, Hải đã dùng dao và thớt gỗ để gần đó sát hại nữ nhân viên. Sợ sự việc bại lộ, Hải phục sẵn rồi tiếp tục giết V. Gây án xong, Hải lấy đi tiền, điện thoại, nữ trang của hai nạn nhân.

Đánh giá vụ án này, theo kháng nghị của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, qua xem xét bản án sơ thẩm và phúc thẩm của Tòa án hai cấp có nhiều nhận định và kết luận chưa phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án; việc thu thập, đánh giá chứng cứ, tài liệu chưa đầy đủ; nhiều nội dung cần chứng minh của vụ án còn mâu thuẫn nhưng chưa được làm rõ.

Trong đó, nội dung lời khai của bị cáo Hồ Duy Hải mâu thuẫn với nhau và mâu thuẫn với kết quả khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi nhưng chưa được điều tra, thẩm vấn làm rõ tại phiên tòa. Về mâu thuẫn về hành vi tấn công nạn nhân: các lời khai ban đầu của Hải không trùng khớp với những lời khai sau về hành vi đánh nạn nhân cũng như cách dùng hung khí (dao) để thực hiện hành vi phạm tội.

Tiếp đến là mâu thuẫn về thời gian sau khi gây án và việc tiêu thụ tài sản ăn cắp cũng có mâu thuẫn: lời khai bán điện thoại cho một thanh niên lấy 200 ngàn đồng, bán nữ trang được 3 triệu đồng của Hải không thống nhất trong các bản cung về người mua, nơi mua. Ngoài ra, còn có sự mâu thuẫn trong lời khai của Hải về hành vi hiếp dâm nạn nhân, nhiều lời khai của Hải trước sau không thống nhất.

Kháng nghị cũng đề cập đến việc, trong bản kết luận điều tra, anh Đinh Vũ Thường đến Bưu điện Cầu Voi gọi điện về Cà Mau lúc 19h39’, có nhìn thấy một thanh niên ngồi trong bưu điện. Nhưng cũng theo kết luận điều tra vào lúc 19h13’, Hải đang có mặt tại hiệu cầm đồ để làm thủ tục cầm đồ rồi quay về nhà dì ruột của bị cáo...

Tính toán quãng đường và thời gian, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao cho rằng, Hải không thể có mặt tại Bưu điện lúc 19h39' như kết luận điều tra đã kết luận.

Tại bản Kết luận giám định số 158 ngày 11/4/2008 của Phòng kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Long An kết luận: Các dấu vết vân tay thu được tại hiện trường vụ án không phát hiện trùng với điểm chỉ 10 ngón in trên chỉ bản của Hồ Duy Hải”. Theo Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, như vậy, những dấu vân tay trên là của ai cũng chưa được làm rõ.

Bện cạnh đó, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao cũng cho rằng các cơ quan tiến hành tố tụng có nhiều vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng như: Bỏ sót những chứng cứ vụ án, không trưng cầu giám định vết máu, không đưa ra một số lời khai của Hồ Duy Hải và người làm chứng vào hồ sơ vụ án dẫn đến sai lầm trong giải quyết vụ án.

Vì vậy, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao cho rằng những vấn đề trên cần phải khắc phục để bảo đảm việc giải quyết vụ án khách quan, đúng pháp luật, không làm oan người vô tội và không bỏ lọt tội phạm.

Những nội dung kháng nghị này sẽ được Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao xem xét lại và làm rõ trong phiên giám đốc thẩm diễn ra từ 6-8/5./.