Muôn vàn khó khăn cuộc chiến chống lại nguồn tài trợ khủng bố. Ảnh: EPA/TTXVN
Liên quan đến vấn đề này, một số chuyên gia khẳng định cuộc chiến chống lại nguồn tài trợ cho khủng bố đã bị thất bại.
Dù các biện pháp quốc tế nhằm siết chặt nguồn tài chính của khủng bố, được thông qua sau vụ tấn công tòa tháp đôi tại New York ngày 11/9/2001, đã có tác động và vẫn còn cần thiết, song vẫn không thể đủ để ngăn chặn hoạt động của Al Qaeda, tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng hoặc các thành phần thánh chiến nghe theo tuyên truyền đáng gờm của những tổ chức khủng bố này.
Nhà nghiên cứu Peter Neumann, Giám đốc Trung tâm Quốc tế Nghiên cứu về Cực đoan hóa (ICSR) thuộc trường King’s College London, khẳng định: “Hơn 15 năm sau khi bắt đầu cuộc ‘chiến tranh chống khủng bố’ do Mỹ khởi xướng, cuộc chiến chống các nguồn tài chính của khủng bố đã thất bại”.
Trong một bài viết mang tên ”Đừng chạy theo tiền”, ông nhận xét: “Phần lớn các vụ tấn công chỉ cần rất ít tiền. Những kẻ khủng bố sử dụng nhiều nguồn tiền khác nhau và chuyển tiền mà không cần phải qua hệ thống tài chính ngân hàng.
Cuộc chiến chống nguồn vốn của khủng bố được tiến hành từ năm 2001, thường xuyên tốn kém và không mang lợi”. Câu hỏi được đặt ra lúc này là vậy đâu là những nguồn tiền của khủng bố thánh chiến?
Tự cung tự cấp
Một ví dụ cụ thể được hãng tin AFP nhắc đến là kết quả nghiên cứu được công bố vào tháng 1/2015 của nhà nghiên cứu Emilie Oftedal, làm việc cho Trung tâm Nghiên cứu Quốc phòng Na Uy.
Theo kết quả nghiên cứu thu được từ 40 ổ thánh chiến, từng tổ chức hoặc âm mưu tổ chức tấn công khủng bố tại châu Âu từ năm 1994 đến 2013, có đến 3/4 trường hợp sử dụng không quá 10.000 USD để chuẩn bị các vụ tấn công.
Bà Emilie Oftedal nhấn mạnh trong bản báo cáo: “Những kẻ khủng bố quyên góp, chuyển tiền và chi tiền theo cách rất bình thường. Nguồn tài chính phổ biến nhất chính là tiền lương và tiền tiết kiệm của các thành viên, tiếp theo là tiền từ các vụ phạm pháp nhỏ”.
Chỉ 1/4 còn lại là đã nhận tiền từ một tổ chức khủng bố quốc tế. Tuy nhiên, không một mạng lưới nào phụ thuộc hoàn toàn vào trợ giúp từ bên ngoài.
70% các ổ thánh chiến được bà Emilie Oftedal nghiên cứu tự túc về tài chính một cách hợp pháp và thường xuyên thông qua lương bổng của các thành viên, nhưng cũng có nguồn gốc từ buôn bán ma tuý, vũ khí hay các tài sản khác và ăn cắp.
Vay tiền để tổ chức khủng bố
Một nguồn tài chính khác, ngày càng phổ biến, là vay tiêu dùng ở các định chế tài chính chuyên biệt. Đây chính là cách tổ chức các vụ tấn công ở Pháp hồi năm 2015.
Những kẻ thánh chiến cung cấp giấy tờ giả để vay tiền và họ không có ý định hoàn trả vì hai lý do: hoặc sẽ tấn công tự sát, hoặc sẽ đến các vùng do quân thánh chiến kiểm soát nên không về nước.
Bằng cách này Amedy Coulibaly, thủ phạm vụ tấn công Hypercacher tại Paris vào tháng 1/2015, đã vay 6.000 euro ở quỹ tín dụng Cofidis để mua vũ khí, thậm chí còn đưa ”vài nghìn euro” cho một trong hai anh em nhà Kouachi, thủ phạm vụ tấn công tòa soạn báo trào phúng Charlie Hebdo, “để họ làm xong việc phải làm”.
Điều đáng quan ngại là Amedy Coulibaly đã dùng giấy tờ giả để vay tiền. Vì vậy, theo ông Jean-Charles Brisard, Chủ tịch Trung tâm Phân tích Khủng bố, chuyên gia về nguồn tài chính của các mạng lưới thánh chiến, các tổ chức tín dụng “phải hết sức cẩn trọng, đặc biệt là về giấy tờ giả. Họ sử dụng cách này để vay tiền tiêu dùng, ví dụ như sử dụng bảng lương giả”.
Ông khẳng định: “Tại châu Âu, các chiến dịch khủng bố từ nay trở đi gần như là hoàn toàn tự túc về tài chính. Từ vay tín dụng tiêu dùng, đến buôn hàng giả, buôn lậu quy mô nhỏ hoặc đơn giản là tiền tiết kiệm của chính họ. Chỉ cần họ rút hết tiền trong tài khoản là đã đủ”.
Hiện tại và trong tương lai, nguồn tài chính chỉ khoảng vài nghìn euro vẫn nằm ngoài vòng kiểm soát của các cơ quan chuyên trách về chống rửa tiền và tài trợ cho khủng bố./.