Mỹ: Đảng Dân chủ có đang "phớt lờ" lạm phát?

Tổng thống Mỹ Joe Biden tại cuộc họp ở Philadelphia, Pennsylvania, Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN

Khi mà Tổng thống Biden đang nói về việc giá dầu và khí đốt giảm đáng kể thì Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen đã phải thừa nhận rằng đã đến lúc ngừng coi lạm phát "chỉ là vấn đề tạm thời". 
​
Tuy nhiên, bất kể chính quyền ông Biden tuyên truyền như thế nào, tình hình thực tế cho thấy rõ một điều là các chính sách của đảng Dân chủ đang khiến tình hình trở nên phức tạp hơn.
Có lẽ Tổng thống Biden đã nghĩ về một đồ thị do Ủy ban Vận động tranh cử của đảng Dân chủ (DCCC) công bố trên Twitter cho thấy giá xăng đã giảm mạnh 2 xu Mỹ/gallon trong thời gian hai tuần và cho rằng điều đó đã bù đắp cho việc giá xăng tăng hơn 1 USD/gallon trong năm qua.
Tuy nhiên, lạm phát không phải là “trò đùa” đối với các gia đình Mỹ. Một cuộc thăm dò gần đây của công ty tư vấn và phân tích Gallup cho thấy 45% hộ gia đình Mỹ đang gặp khó khăn vì lạm phát, bao gồm 71% hộ gia đình có thu nhập thấp. Điều này là rất tệ hại và tình hình có thể sẽ không được cải thiện trong một thời gian ngắn.
Tình trạng lạm phát hiện nay không phải là điều bất ngờ. Trong suốt năm 2020, Quốc hội Mỹ đã phê chuẩn hơn 3.400 tỷ USD tiền cứu trợ khẩn cấp để chống lại dịch COVID-19 và hỗ trợ người dân Mỹ bị ảnh hưởng bởi lệnh phong tỏa. 
​
Đó là một phản ứng lập pháp quan trọng được đưa ra tại thời điểm đó để đối phó với đại dịch, giúp duy trì khả năng phục hồi của nền kinh tế khi người dân chuyển sang trạng thái bình thường mới. Tuy nhiên, Quốc hội dường như đã lạm dụng quá mức việc chi tiêu không kiểm soát và không thể dừng lại khi cần thiết. 
​
Từ năm 2021 đến nay, đảng Dân chủ với lợi thế kiểm soát Nhà Trắng và hai viện Quốc hội, đã nhanh chóng thông qua một dự luật kích thích kich tế trị giá 1.900 tỷ USD nhằm cung cấp rất nhiều tiền "cứu trợ" không cần thiết cho các bang và thực hiện các chính sách gây lãng phí khác.
Mức chi tiêu này đủ để đẩy lạm phát lên mức cao nhất trong hơn 30 năm. Chắc chắn có những yếu tố khác cũng có tác động trong vấn đề này, đặc biệt là sự tắc nghẽn chuỗi cung ứng nhưng khó có thể tưởng tượng rằng việc chi tiêu hàng ngàn tỷ USD trong hai năm liên tiếp không làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn.
Thế nhưng, những gì Quốc hội Mỹ đã làm là tiếp tục thông qua thêm một dự luật cơ sở hạ tầng trị giá 1.200 tỷ USD. Điều này rõ ràng sẽ không mang lại lợi ích rõ rệt cho nền kinh tế theo mô hình ngân sách Penn-Wharton. Mặc dù Nhà Trắng khẳng định rằng đã tìm được nguồn ngân sách cho các khoản chi này, song đây chỉ là một cách nói tránh của việc chi tiêu một số tiền khổng lồ và tăng thu thuế ở mức tương xứng để không làm tăng thâm hụt ngân sách.
Đó cũng là nội dung tuyên truyền chính thức về chương trình “Build Back Better Plan” (Kế hoạch Xây dựng lại Tốt hơn)” của chính quyền Tổng thống Biden mà đảng Dân chủ sẽ tập trung thúc đẩy trong thời gian tới.
​
Rõ ràng, chương trình này sẽ không thể tránh được gây ra tình trạng thâm hụt ngân sách, thậm chí còn không thể cân đối được nguồn thu như đang được tuyên truyền rộng rãi. Mặc dù Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) ước tính rằng dự luật chỉ làm tăng thêm 367 tỷ USD vào khoản nợ công của Mỹ trong vòng 10 năm, nhưng con số trên thực tế sẽ cao hơn rất nhiều nếu tính đến yếu tố thời điểm.
Ví dụ rõ ràng nhất nhưng không phải là duy nhất về điều này là việc chính quyền Tổng thống Biden nâng mức trần về khoản khấu trừ thuế của tiểu bang và địa phương (SALT). Bằng cách tận dụng lợi thế là mức trần 10.000 USD hiện tại sẽ hết hạn vào năm 2025, đảng Dân chủ có thể yêu cầu CBO đưa ra đề xuất nâng mức trần với lý do tỷ lệ tăng doanh thu sẽ tăng sau năm 2025. 
Do đó, trên thực tế đây là một chính sách rất tốn kém, mang lại lợi ích cho những người giàu có nhất, được thể hiện dưới hình thức giảm thuế doanh thu trên bảng cân đối kế toán của CBO.
Nói chung, các hộ gia đình Mỹ đang một lần nữa cân nhắc về một dự luật mà sẽ không chỉ làm tăng mạnh nợ quốc gia, mà còn bơm thêm một lượng lớn tiền mặt vào trong một nền kinh tế đang phát triển quá nóng. Đó dường như là một chính sách đi ngược lại lợi ích của người dân Mỹ./.