Tàu container hàng hóa từ các nước châu Á cập cảng Long Beach, bang California (Mỹ) ngày 1/8/2019 - Ảnh: AFP/TTXVN
Theo các nguồn thạo tin, một yếu tố quan trọng mới nổi lên trong cuộc đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc là liệu Tổng thống Mỹ Donald Trump có thu hồi các biện pháp thuế quan đối với hàng nhập khẩu Trung Quốc trị giá hàng trăm tỷ USD hay không.
Chính quyền của Tổng thống Trump từ tháng 7/2018 đã bắt đầu áp dụng các biện pháp thuế quan đối với các sản phẩm linh kiện công nghiệp và hàng hóa công nghệ nhập khẩu từ Trung Quốc.
Sau khi Bắc Kinh “trả đũa” bằng việc áp thuế cao hơn đối với hàng nông sản của Mỹ, ông Trump đã đáp lại với nhiều mức thuế hơn, trong đó một số đã được ban hành, một số vẫn đang ở mức đe dọa. Nếu tất cả những biện pháp này được thực hiện, phần lớn hàng nhập khẩu của Trung Quốc vào Mỹ có thể bị ảnh hưởng vào cuối năm 2019.
Giữa lúc các nhà đàm phán của Mỹ và Trung Quốc đang tiến gần hơn tới thỏa thuận thương mại "Giai đoạn 1", giới quan sát ngày càng kỳ vọng rằng ít nhất một số mức thuế quan này sẽ được gỡ bỏ.
Dù Tổng thống Trump đã gạt đi khả năng giảm thuế cho Bắc Kinh sau khi Bộ Thương mại Trung Quốc và một quan chức Mỹ ngày 7/11 cho biết thỏa thuận “Giai đoạn 1” sẽ bao gồm những biện pháp giảm thuế song phương, nhưng hy vọng của giới quan sát chưa hoàn toàn bị dập tắt.
Dưới đây là các mốc thuế quan đã tiến hành và đang lên kế hoạch của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc. Chúng được liệt kê theo thứ tự thời gian do các chuyên gia thương mại cho rằng những mức thuế gần đây nhiều khả năng dễ được loại bỏ hơn.
“Danh sách 4B” - Dự kiến có hiệu lực vào ngày 15/12/2019 Phía Mỹ dự kiến sẽ áp thuế 15% đối với khoảng 156 tỷ USD hàng hóa của Trung Quốc vào giữa tháng 12 tới. Những sản phẩm bị ảnh hưởng trong danh sách này bao gồm điện thoại di động, máy tính xách tay, đồ chơi và quần áo.
Mọi số nguồn tin gần gũi với các cuộc đàm phán thương mại cho hay Washington đã đồng ý không tiến hành vòng thuế quan này như một phần của thỏa thuận thương mại “Giai đoạn 1”. Trong khi đó, một quan chức Mỹ giấu tên nói số phận của vòng thuế này sẽ được coi là một phần trong cuộc đàm phán cuối cùng về văn bản của thỏa thuận trên.
Vòng áp thuế đã bị hoãn vào ngày 15/10/2019 Sau vòng đàm phán đầu tháng 10 dẫn đến một cái bắt tay giữa Mỹ và Trung Quốc về thỏa thuận “Giai đoạn 1”, Tổng thống Trump đã quyết định không tăng thuế từ 25% lên 30% đối với lượng hàng hóa trị giá khoảng 250 tỷ USD của Trung Quốc vốn dự kiến vào ngày 15/10.
Nếu các cuộc đàm phán nhằm hoàn tất văn bản thỏa thuận “Giai đoạn 1” thất bại, giới quan sát cho rằng ông Trump có thể tái áp dụng mức tăng thuế này. Lượng hàng hóa bị ảnh hưởng sẽ trải dài từ các sản phẩm linh kiện công nghiệp và chất bán dẫn đến đồ nội thất và vật liệu xây dựng.
”Danh sách 4A” - Hiệu lực từ ngày 1/9/2019 Mỹ đã áp mức thuế 15% đối với khoảng 125 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vào ngày 1/9/2019, bao gồm các sản phẩm TV màn hình phẳng, thẻ nhớ flash, loa thông minh, tai nghe Bluetooth, khăn trải giường, máy in đa chức năng và nhiều loại giày dép khác.
Tổng thống Trump đã áp đặt các mức thuế này đồng thời công bố vòng áp thuế dự kiến tiến hành vào ngày 15/12, sau khi các cuộc đàm phán cuối tháng Bảy không dẫn đến việc Trung Quốc chấp nhận tăng thu mua hàng nông sản Mỹ.
Những người thân cận với các cuộc thảo luận nói rằng Trung Quốc đã yêu cầu loại bỏ mức thuế quan ngày 1/9 này như một phần của thỏa thuận “Giai đoạn 1” và yêu cầu này đang được phía Mỹ xem xét.
Đợt tăng thuế ngày 10/5/2019 Vào ngày 10/5, ông Trump đã tăng thuế từ 10% lên 25% đối với lượng hàng hóa trị giá 200 tỷ USD của Trung Quốc sau khi nước này thoái lui khỏi một thỏa thuận vốn đã gần được hoàn tất trước đó, theo lời các quan chức Mỹ.
Mức thuế cao hơn áp dụng cho gần 6.000 sản phẩm bị đánh thuế ban đầu hồi tháng 9/2018, từ modem máy tính, bộ định tuyến mạng đến máy hút bụi, thiết bị chiếu sáng và đồ nội thất.
Sau đó vào tháng 9/2019, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã loại trừ áp thuế đối với hàng trăm sản phẩm thuộc danh sách này, bao gồm bảng mạch máy tính, sàn gỗ nhiều lớp và sản phấm cho thú cưng.
”Danh sách số 3” - Hiệu lực từ ngày 24/9/2018 Tổng thống Trump đã áp thuế quan 10% lên 200 tỷ USD hàng nhập khẩu của Trung Quốc vào ngày 24/9/2018, sau khi Bắc Kinh tiến hành trả đũa đối với nông sản và hàng hóa ngành chế tạo của Mỹ.
Theo các chuyên gia thương mại và những nguồn tin thân cận với các cuộc đàm phán, danh sách đợt áp thuế này cùng hai danh sách dưới đây ít khả năng được cân nhắc cắt giảm. Họ cho rằng việc giữ một số mức thuế quan sẽ duy trì sức ép đối với Trung Quốc trong các cuộc đàm phán tương lai. Chính Tổng thống Trump cũng nói ông sẽ không hoàn toàn rút lại mọi biện pháp thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc.
“Danh sách số 1 và 2” - Hiệu lực từ tháng 7-8/2018 Biện pháp thuế quan đầu tiên của Washington đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc được thực hiện vào mùa Hè năm 2018. Trong đợt này, phía Mỹ nhắm vào lượng hàng hóa trị giá 50 tỷ USD có liên quan với những cáo buộc rằng Trung Quốc đã đánh cắp và buộc các công ty Mỹ phải chuyển giao tài sản trí tuệ cho các công ty nước này.
Mức thuế “Danh sách số 1" áp lên 34 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc đã được áp dụng vào ngày 6/7/2018, trong khi "Danh sách số 2" trị giá 16 tỷ USD có hiệu lực vào ngày 23/8/2018. Những danh sách ban đầu này bao gồm chủ yếu các sản phẩm linh kiện công nghiệp, máy móc, chất bán dẫn và các mặt hàng phi tiêu dùng khác do Trung Quốc sản xuất. Chúng có mục đích nhằm gây tổn hại cho các nhà xuất khẩu nước này, trong khi giảm thiểu tác động đối với các nhà sản xuất của Mỹ./.