Nâng cao nhận thức, chủ động ứng phó thiên tai

Nam Định là một tỉnh nằm ở phía Nam đồng bằng đồng bằng Sông Hồng với đường bờ biển dài 74 km thuận lợi cho sự phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là kinh tế biển nhưng đây cũng là địa phương chịu tác động lớn bởi biến đổi khí hậu. Trước thực tế đó, tỉnh đã làm tốt việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức phòng, chống thiên tai và chủ động trong ứng phó nhằm giảm thiểu rủi ro thiên tai.

 

*Nhiều hoạt động thiết thực phòng, chống thiên tai

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định Trần Anh Dũng cho biết, công tác tuyên truyền pháp luật về phòng, chống thiên tai ngày càng được chính quyền các cấp, các ngành trong tỉnh quan tâm tăng cường, đẩy mạnh.

Các hoạt động về tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho người dân được lồng ghép trong các hoạt động của các đơn vị nổi bật như: Sở Giáo dục và Đào tạo phát động cuộc thi “Một ngày làm phóng viên nhí về phòng, chống thiên tai” cho học sinh Trung học cơ sở, cuộc thi “Hùng biện Tiếng Anh về phòng, chống thiên tai và thích ứng biến đổi khí hậu” đến các trường học trong tỉnh.

Hàng ngày, các cơ sở giáo dục dành 3-5 phút để tuyên truyền, khuyến cáo các em học sinh trước những tiềm ẩn rủi ro thiên tai và cách phòng tránh không bị đuối nước, tránh xa và bảo vệ bản thân khỏi những nơi nguy hiểm.

Sở Xây dựng tuyên truyền, đôn đốc, hướng dẫn các địa phương phòng, chống thiên tai đảm bảo an toàn cho người, nhà ở và công trình xây dựng trong mùa mưa bão; xây dựng phương án phòng chống bão trong năm và thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn cho người và tài sản trong quá trình quản lý, vận hành nhà ở sinh viên, hướng dẫn các địa phương đảm bảo an toàn cho người dân khi sử dụng nhà ở cũ thuộc sở hữu nhà nước trước mùa mưa bão.

Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền, phổ biến cho ngư dân, chủ phương tiện, thuyền trưởng các quy định về phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; thông báo kêu gọi tàu, thuyền, ngư dân tránh trú bão, áp thấp nhiệt đới; cấp phát 1.500 sổ tay, tờ rơi tuyên truyền ứng phó sự cố tai nạn trên biển cho ngư dân.

Báo Nam Định thường xuyên đăng tải thông tin tuyên truyền về phòng, chống thiên tai thông qua nhiều kênh truyền thông: báo in, báo điện tử, các nền tảng mạng xã hội (Fanpage, Facebook, Youtube, Tiktok, Radio của Báo Nam Định) bằng cách kết hợp các hình thức truyền thông hiện đại như video, infographics, podcast để làm phong phú nội dung và thu hút, giúp tiếp cận hiệu quả với các đối tượng độc giả.

Năm 2024, Báo Nam Định đã đăng tải gần 300 tin, bài về công tác phòng, chống thiên tai; trung bình 15 tin, bài/ tháng, đối với mùa cao điểm bão lũ đăng 55 tin, bài/ tháng. Thực hiện các bản tin trên sóng truyền hình và phát thanh, cụ thể: trên sóng truyền hình thực hiện 140 tin, 40 phóng sự ngắn; trên sóng phát thanh thực hiện 150 tin, 40 phóng sự ngắn và các cuộc trao đổi, phỏng vấn trên 2 sóng về công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.

Đài Phát thanh và Truyền hỉnh tỉnh lồng ghép nội dung tuyên truyền công tác phòng, chống thiên tai thông qua tạp chí, chuyên mục như: “Thời tiết nông vụ”, “Nhịp cầu nhà nông”, “Nhà nông cần biết”, “Câu chuyện xóm làng”, “Với khán giả xem truyền hình”, “Tiếp chuyện bạn nghe Đài”, “Chính sách Mới”...

Bên công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, tỉnh còn tổ chức hội nghị, chỉ đạo kết hợp tổ chức tập huấn, phổ biến, tuyên truyền các văn bản pháp luật về công tác phòng, chống thiên tai đối với các thành viên Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn cấp tỉnh, huyện, xã với 100% các thành viên tham gia.

UBND tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn và các cơ quan liên quan xây dựng kế hoạch và đôn đốc thực hiện công tác tập huấn, diễn tập phòng, chống thiên tai hàng năm tại các địa phương.

UBND các huyện, thành phố căn cứ kế hoạch chỉ đạo Phòng Nông nghiệp và Phát phát triển nông thôn (nay là Phòng Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Ban Chỉ huy Quân sự huyện, Hạt Quản lý đê và các đơn vị có liên quan tổ chức tập huấn, diễn tập phòng chống thiên tai... Tham gia đầy đủ các hội nghị tập huấn, hội thảo của Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo phòng thủ dân sự Quốc gia, Cục đê điều và Phòng, chống thiên tai tổ chức tập huấn đối với các cấp của địa phương.

Mới đây (ngày 18/4), để chỉ đạo, xây dựng và vận hành các phương án phòng, chống thiên tai, bước vào mùa mưa bão năm 2025, huyện Trực Ninh đã tổ chức diễn tập công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tại thôn Hùng Tiến, xã Trực Thanh. Tình huống được giả định là cơn bão số 1 có gió mạnh cấp 16, cấp 17 sẽ đổ bộ vào đất liền với tâm bão là các tỉnh Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình.

Do có sự chuẩn bị đầy đủ lực lượng, phương tiện theo phương châm “4 tại chỗ” và làm tốt công tác tuyên truyền nên khi bão đổ bộ người dân trong vùng nguy hiểm, chịu ảnh hưởng trực tiếp từ thiên tai đều được sơ tán vào các khu vực nhà an toàn; các lực lượng xung kích sẵn sàng phương tiện, vật tư ứng phó, xử lý các sự cố một cách hiệu quả, giảm thiểu thấp nhất thiệt hại do mưa bão gây ra…

Tương tự, tối 22/5, tại Km 165+350 đến Km165+550 đê Hữu Hồng, đường Lạc Long Quân, phường Nam Phong thành phố Nam Định. Ban Chỉ đạo diễn tập phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn thành phố tổ chức chỉ đạo phường Nam Phong, Cửa Nam diễn tập phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2025.

Cuộc diễn tập gồm hai tình huống chính: UBND phường tổ chức Hội nghị liên tịch triển khai kế hoạch phòng, chống bão số 1; thực hành sơ tán nhân dân và xử lý chống sạt trượt mái đê hữu Hồng, thuộc tổ dân phố Ngô Xá, phường Nam Phong. Theo đó, tình huống giả định, cơn bão số 1 với cường độ mạnh (cấp 10, giật cấp 12) đang tiến gần đất liền, kết hợp mưa lớn kéo dài gây nước sông Hồng dâng cao, có nguy cơ tràn và sạt mái đê đoạn thuộc phường Nam Phong.

Trước diễn biến phức tạp của thời tiết, UBND phường tổ chức họp khẩn, kích hoạt các phương án ứng phó thiên tai theo phương châm “4 tại chỗ” (chỉ huy, lực lượng, phương tiện, hậu cần tại chỗ).

Ngay sau cuộc họp, lực lượng chức năng khẩn trương triển khai phương án sơ tán các hộ dân sống ven chân đê đến nơi an toàn. Lực lượng dân quân, công an, y tế, đoàn thể phối hợp hỗ trợ người già, trẻ nhỏ, đảm bảo an toàn trong quá trình di chuyển.

Lực lượng xung kích  phòng, chống thiên tai gồm dân quân tự vệ và các lực lượng chức năng nhanh chóng xử lý hiện trường sạt trượt mái đê bằng cách gia cố mái đê bằng bao tải cát, bạt chống thấm, rọ đá; cắm biển cảnh báo, phong tỏa khu vực nguy hiểm. Hệ thống loa truyền thanh liên tục phát cảnh báo, hướng dẫn người dân phối hợp thực hiện các biện pháp phòng tránh.

Với tinh thần trách nhiệm cao của các lực lượng tham gia diễn tập, cuộc diễn tập  phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2025 của phường Nam Phong, Cửa Nam đã hoàn thành chương trình, kế hoạch đề ra, bảo đảm an toàn tuyệt đối. Hai phường đã hiệp đồng với các đơn vị chuẩn bị tốt các điều kiện phục vụ diễn tập; quá trình luyện tập tổ chức nghiêm túc, chặt chẽ; các nội dung diễn tập chuẩn bị đầy đủ, chất lượng, sát với thực tiễn của địa phương. Quá trình diễn tập, các vấn đề huấn luyện thể hiện đúng, đủ nội dung theo chức năng, nhiệm vụ.

*Lồng ghép phòng, chống thiên tai vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội

Đề cập đến một số khó khăn đối với các vấn đề nêu trên, Phó Chủ tịch Trần Anh Dũng cho hay, chính quyền cấp cơ sở một số nơi chưa nhận thức đầy đủ, chưa chủ động xây dựng và triển khai quyết liệt phương án ứng phó với bão, mưa lũ, đặc biệt phương án di dân vùng bối.

Một số đơn vị triển khai công tác xây dựng kế hoạch, phương án ứng phó với bão, lũ, tổ chức diễn tập chưa cụ thể; công tác chuẩn bị vật tư, phương tiện ứng phó chưa đầy đủ.

​Theo dự báo của Cơ quan khí tượng thủy văn, từ tháng 6-8,  bão, áp thấp nhiệt đới có khả năng hoạt động trên khu vực Biển Đông và ảnh hưởng đến nước ta ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm (trên Biển Đông 5,2 cơn, đổ bộ vào đất liền là 2 cơn). Ngoài ra còn nhiều hình thái thời tiết nguy hiểm khác.

Để thực hiện tốt việc nâng cao nhận thức và chủ động ứng phó với các tình huống thiên tai, Phó Chủ tịch Trần Anh Dũng đề nghị các sở, ngành, địa phương trong tỉnh thực hiện tốt việc tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức của các tổ chức, cá nhân và cộng đồng về tình hình thiên tai trong điều kiện biến đổi khí hậu; kinh nghiệm, kiến thức phòng tránh, ứng phó, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

Đồng thời, xác định phòng, chống, ứng phó, giảm thiểu thiệt hại thiên tai là nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị, của cộng đồng dân cư trên địa bàn, chống tư tưởng chủ quan. Các sở, ngành, địa phương thực hiện việc lồng ghép nhiệm vụ phòng, tránh, giảm nhẹ thiên tai vào các đề án, dự án và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Các sở, ngành, địa phương rà soát, cập nhật kế hoạch phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, phương án ứng phó thiên tai năm 2025 theo quy định; phương án ứng phó với bão mạnh, siêu bão đảm bảo sát thực tiễn, hiệu quả theo phương châm “bốn tại chỗ”.

​Cùng với đó, các đơn vị chỉ đạo xây dựng, củng cố lực lượng xung kích phòng, chống thiên tai cấp xã nhằm từng bước nâng cao năng lực dân sự trong ứng phó thiên tai tại cơ sở xong trước mùa mưa bão; chỉ đạo các xã, phường, thị trấn thực hiện phương châm “bốn tại chỗ” trong thực hiện xây dựng cộng đồng an toàn gắn với thực hiện tiêu chí an toàn về phòng, chống thiên tai trong xây dựng nông thôn mới.

Các địa phương tổ chức thực hiện nghiêm túc phương án ứng phó thiên tai; xác định các trọng điểm xung yếu, xây dựng phương án đảm bảo công trình an toàn trong mùa lũ bão; xây dựng phương án hộ đê toàn tuyến, phương án bảo vệ trọng điểm, phương án phòng, chống lũ đối với vùng bối, phương án phòng chống úng theo quy định; chủ động xây dựng phương án khắc phục hậu quả thiên tai; phương án cứu hộ, cứu nạn, sơ tán dân ở những vùng đê điều xung yếu, vùng bối và vùng cửa sông, ven biển… khi bão, lũ xảy ra.

Ngoài ra, tỉnh sẽ tăng cường chỉ đạo việc quản lý tàu cá, cảng cá; công tác phòng cháy, chữa cháy đối với tàu cá, cảng cá, khu neo đậu tàu cá; tổ chức trực ban nghiêm túc. phát hiện, xử lý kịp thời sự cố, đặc biệt sự cố đê điều trong mùa lũ bão và xử lý kiên quyết các vi phạm đê điều, thủy lợi. Tỉnh duy trì và phát huy hệ thống kết nối trực tuyến giữa các cấp địa phương với Ban Chỉ đạo phòng thủ dân sự Quốc gia...