Nét đẹp văn hóa của tục khai bút đầu Xuân
Những nét chữ đầu tiên của năm thường gửi gắm mong muốn về những điều tốt lành, may mắn, hạnh phúc trong năm mới; đồng thời cũng thể hiện sự tôn trọng chữ nghĩa và đề cao sự học.
* Gìn giữ nét văn hóa xưa Theo sử sách, tục khai bút và đi xin chữ đầu Xuân bắt đầu xuất hiện vào khoảng thế kỷ XIII, được gắn liền với hình ảnh thầy giáo Chu Văn An – một con người chính trực, từng đỗ Thái học sinh nhưng không ra làm quan mà về Chí Linh (Hải Dương) để mở trường dạy học.Tương truyền, khi học trò đến thăm thầy Chu Văn An, lúc ra về thường được thầy tự tay viết tặng một chữ mang ý nghĩa nhắn gửi về lẽ sống cho người đó. Ai nhận được chữ cũng đều cảm thấy hết sức may mắn và trân trọng. Từ đó về sau, tục khai bút được lưu truyền, không những biểu trưng cho sự hiếu học mà còn thể hiện truyền thống tôn sư trọng đạo, sự thành kính của học trò đối với người thầy.
Lễ khai bút của người xưa được thực hiện sau Giao thừa, chính là thời khắc đầu tiên của năm mới. Mọi người thường đốt lư trầm bên bàn viết, lấy cây bút mới, mài mực tàu và hạ bài viết trên giấy hoa tiên hoặc giấy hồng điều. Không gian khi khai bút phải yên tĩnh, người viết phải trang nghiêm, tĩnh tại…Mỗi người đều thành tâm viết lên những câu chữ và gửi gắm vào đó ước nguyện tốt đẹp trong năm mới. Ngày nay, tục khai bút đầu Xuân đã có nhiều thay đổi. Với nhiều gia đình, đặc biệt là học sinh, giới văn sĩ, người làm nghề viết lách… phong tục này vẫn rất được coi trọng. Bởi người Việt quan niệm cây bút là công cụ gắn bó giữa đời sống trí tuệ và tâm hồn. Khai bút tượng trưng cho may mắn, thành công trong học tập và sự nghiệp. Trong những năm gần đây, để duy trì và phát triển phong tục đẹp này, nhiều địa phương, dòng họ, gia đình tổ chức Lễ khai bút đầu năm tại văn miếu, đền, đình... Nghi lễ này không chỉ khơi dậy truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc Việt Nam, khơi dậy niềm tự hào của các thế hệ nhà giáo, học sinh, tôn vinh truyền thống hiếu học mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị các di tích lịch sử văn hóa địa phương. Tiêu biểu như: Lễ dâng hương khai bút ở đền thờ Nhà giáo Chu Văn An (thị xã Chí Linh, Hải Dương), Lễ hội khai bút (xã Quỳnh Đôi huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An), Lễ khai bút của ngành Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tại đình thờ Nhà giáo Chu Văn An (xã thanh Liệt, huyện Thanh Trì, Hà Nội), Lễ hội khai bút tại Khu tưởng niệm Vương triều Mạc (xã Ngũ Đoan, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng)…Các cụ đồ nho, các nhà giáo, học sinh tiêu biểu của địa phương sẽ được lựa chọn tham gia vào nghi thức khai bút. Những lễ hội này thu hút sự quan tâm, tham gia của đông đảo người dân và khách thập phương. Bởi khai bút là khai chữ, khai tâm, khai trí, khai nghề…và bất kỳ ai cũng có thể thực hiện nghi thức này để thể hiện tâm tư, bày tỏ ước muốn, nguyện vọng trong năm mới, tự nhắc nhở bản thân hướng đến những điều tốt đẹp để phấn đấu.
*Các trường học rộn ràng khai bút Với học sinh, tục khai bút cũng không chỉ diễn ra trong ngày đầu tiên của năm mới. Hiện nay, nhiều trường học lựa chọn ngày đầu tiên đến trường sau kỳ nghỉ Tết nguyên đán để tổ chức lễ khai bút. Đây thực sự trở thành ngày hội văn hóa của các thầy cô giáo và học sinh. Gửi gắm trong những nét chữ đầu Xuân là ước nguyện của người cầm bút về một năm thi cử đỗ đạt, học hành tấn tới. Đã thành thông lệ, năm nào, thầy và trò Trường Tiểu học Lý Thái Tổ (Hà Nội) cũng chọn ngày đầu tiên đến trường sau kỳ nghỉ Tết để tổ chức Hội Khai bút, thi viết chữ đẹp của giáo viên và học sinh. Với những bài thơ hay, giàu ý nghĩa về chủ đề mùa Xuân, đất nước, các giáo viên và học sinh có cơ hội thể hiện những nét chữ chỉn chu, nắn nót.Hoạt động này nhằm mục đích đẩy mạnh phong trào “Vở sạch 0 chữ đẹp”, thông qua “rèn nét chữ” để “rèn nết người”, rèn tính kiên nhẫn, cẩn thận cho học sinh tiểu học.
Trường Quốc tế Liên cấp Việt - Úc (Hà Nội) cũng chọn cách khởi động năm mới bằng Lễ khai bút đầu Xuân.Khoác lên mình những bộ áo dài đầy màu sắc, hàng nghìn học sinh Trường Việt - Úc vào vai các “ông đồ nhí”, sử dụng giấy điều, bút lông để viết những câu thơ, nét chữ… theo ý muốn.
Nhiều bạn nhỏ tuy còn lóng ngóng khi cầm bút lông, những nét chữ còn vụng về nhưng các em đều hiểu được “khai bút đầu Xuân” là đề cao sự học.
Sau khi hoàn thành việc khai bút, các em sẽ được nhận "lì xì" từ Ban Giám hiệu Nhà trường cùng những lời chúc mừng đầy ý nghĩa. Năm nay, trường sẽ tổ chức lễ khai bút vào ngày mùng 8 tháng Giêng, nhằm mang đến cho học sinh một hoạt động văn hóa bổ ích và có ý nghĩa, chào đón một năm mới nhiều niềm vui và sáng tạo.
Tại Trường Archimedes Academy, chương trình khai bút đầu năm cũng được tổ chức với mong muốn hướng về cội nguồn, giúp học sinh hiểu hơn về những phong tục truyền thống, nét đẹp văn hóa của người Việt.Bạn nào cũng tập trung, nghiêm túc và nắn nót từng nét chữ trong bài viết khai bút. Thông qua hoạt động này, nhà trường hy vọng học sinh sẽ trân trọng hơn nữa việc học tập và nỗ lực để đạt kết quả cao trong năm mới.
Với học sinh Trường Phổ thông quốc tế Newton, khai bút cũng là hoạt động thường niên, được tổ chức vào ngày học đầu tiên của năm mới, ở từng lớp. Trước đó, nhà trường thường đề nghị mỗi lớp nghĩ ra một vế đối rồi gửi về Văn phòng Đoàn.Sau đó, các lớp sẽ tiến hành bốc thăm câu đối để hoàn thiện vế đối còn lại. Ngày đầu tiên trở lại trường sau Tết, giờ học đầu tiên của các lớp dành để học sinh thảo luận nội dung vế đối còn lại và tiến hành khai bút.
Khi những câu đối đã hoàn thành, sản phẩm của các lớp sẽ được trưng bày tại sảnh lớn của trường để Ban Giám khảo chấm điểm. Câu đối của các em có thể chưa thật tinh tế về ý, về chữ nhưng nội dung đều xuất phát từ những suy nghĩ giản dị, trong sáng nhất.
Đây không chỉ là hoạt động duy trì nét văn hóa truyền thống mà còn là một giờ trải nghiệm thực tế, một cách học tập độc đáo./.
- Từ khóa :
- tục khai bút
- tục xin chữ
- tết
- tết nguyên đán
- văn hóa
- ông đồ
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Xin chữ đầu xuân - nét đẹp văn hóa của người Việt
13:21' - 07/02/2019
Với quan niệm "biết chữ" là chạm vào cánh cửa của tương lai... nên vào mỗi dịp Tết đến xuân về, người Việt thường có phong tục xin chữ và cho chữ.
-
Đời sống
Xin chữ đầu Xuân, nét đẹp văn hóa của người Việt
06:30' - 06/02/2019
Tục xin chữ ngày xuân, vốn là nét văn hoá đặc trưng của người Việt, bắt nguồn từ sự hiếu học, trọng chữ, trọng tri thức. Nét đẹp văn hóa ấy đến nay vẫn được trân trọng, lưu truyền.
-
Tin ảnh
Người dân rộn ràng đi lễ chùa đầu năm mới
12:48' - 05/02/2019
Sáng 5/2 (mùng 1 Tết Nguyên đán), người dân thành phố Đà Lạt (Lâm Đồng) rộn ràng đi lễ chùa đầu năm để cầu may mắn, an vui, sức khoẻ cho gia đình nhân dịp đón chào xuân mới Kỷ Hợi 2019.
-
Kinh tế & Xã hội
Tết cổ truyền: Kết nối những tâm hồn đất Việt
10:29' - 04/02/2019
Phong tục ngày Tết ở Việt Nam vừa có sự sum vầy của gia đình, kết nối tình cảm giữa những người trong họ hàng, vừa có không khí cộng đồng giúp mọi người vui vẻ, đoàn kết.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế & Xã hội
Mực nước trên các sông tại Hưng Yên, Ninh Bình đã giảm
10:36'
Ngày 13/9, lũ trên các con sông tại Hưng Yên, Ninh Bình đang xuống, cuộc sống của người dân dần trở lại bình thường.
-
Kinh tế & Xã hội
Số người chết, mất tích do bão số 3 và mưa lũ tăng lên 336 người
10:29'
Các địa phương thống kê thiệt hại do bão số 3 và mưa lũ đến 7 giờ ngày 13/9 đã có 336 người chết và mất tích (trong đó 233 người chết, 103 người mất tích); 823 người bị thương.
-
Kinh tế & Xã hội
Chiều 13/9, lũ trên sông Hồng tại Hà Nội sẽ xuống mức báo động 1
10:14'
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, trong chiều 13/9, lũ trên sông Hồng tại Hà Nội sẽ xuống mức báo động 1.
-
Kinh tế & Xã hội
8 người dân ở Làng Nủ được cho là mất tích đã trở về an toàn
10:13'
Thông tin vui nhất ở vùng lũ Làng Nủ, xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, những ngày qua là 2 hộ với 8 khẩu được cho là mất tích đã trở về an toàn.
-
Kinh tế & Xã hội
Hình ảnh mực nước sông Hồng sáng 13/9
10:11'
Ban Chỉ huy Tìm kiếm cứu nạn và Phòng, chống thiên tai thành phố Hà Nội lệnh rút báo động 2 trên sông Hồng vào hồi 1h; rút báo động 2 trên sông Đuống vào hồi 0h ngày 13/9/2024.
-
Kinh tế & Xã hội
Mực nước sông Hồng, sông Đuống đang xuống, lệnh rút báo động 2
08:39'
Sáng 13/9, Ban Chỉ huy Tìm kiếm cứu nạn và Phòng, chống thiên tai thành phố Hà Nội lệnh rút báo động 2 trên sông Hồng.
-
Kinh tế & Xã hội
Ấn Độ: 7 người thiệt mạng trong vụ sập tường sau mưa lớn ở Madhya Pradesh
08:04'
Ngày 12/9, bảy thành viên trong một gia đình đã thiệt mạng và 2 người khác được giải cứu khỏi đống đổ nát trong vụ sập tường đè trúng hai ngôi nhà ở bang Madhya Pradesh, miền Trung Ấn Độ.
-
Kinh tế & Xã hội
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay ngày 13/9/2024
07:36'
Bnews. Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 13/9, sáng mai 14/9, các trận đấu trong nước, quốc tế đêm nay và sáng mai được cập nhật mới nhất, chính xác nhất. Lịch thi đấu ngoại hạng Anh, La Liga, Bundesliga.
-
Kinh tế & Xã hội
Lào Cai: Việc tổ chức tìm kiếm, cứu hộ nạn nhân mất tích gặp nhiều khó khăn
20:58' - 12/09/2024
Theo các cơ quan chức năng, việc tổ chức tìm kiếm, cứu hộ nạn nhân mất tích tại Bắc Hà vẫn gặp nhiều khó khăn.