Ngày lễ Vu Lan có phải là lễ Xá tội vong nhân?
Hàng năm, cứ đến Rằm tháng Bảy âm lịch, người dân cả nước lại sắm sửa những mâm đồ lễ cho ngày lễ Vu Lan (lễ báo hiếu) và lễ Xá tội vong nhân (hay còn gọi là cúng cô hồn, "mở cửa địa ngục"). Đây là một trong những nét văn hóa truyền thống của người Á Đông.
Trên thực tế, 2 lễ đều được cúng vào ngày Rằm tháng Bảy, song xuất phát từ những điển tích riêng biệt. Theo Giáo hội phật giáo Việt Nam, lễ Vu Lan là để cầu siêu cho cha mẹ nhiều đời được siêu thoát, còn lễ Xá tội vong nhân là để cúng cho nhưng vong hồn không nơi nương tựa, không người thờ cúng.
Cách chuẩn bị lễ vật cúng Rằm tháng Bảy theo văn hóa truyền thốngVào ngày Rằm tháng Bảy hàng năm, các gia đình thường chuẩn bị 2 mâm đồ lễ: một mâm cúng tổ tiên tại bàn thờ và một mâm cúng chúng sinh (cúng cô hồn) đặt ở sân trước nhà hoặc trên vỉa hè.
Trên mâm cúng tổ tiên, gia đình bày cỗ mặn, tiền vàng và những vật dụng cá nhân dành cho người cõi âm làm bằng giấy (vẫn gọi là đồ hàng mã) những mong người thân đã mất có được một cuộc sống tiện nghi, đầy đủ ở cõi âm giống như người dương thế.
Trên mâm cúng chúng sinh, lễ vật gồm có: quần áo chúng sinh bằng giấy nhiều màu, các loại bỏng gạo, ngô khoai, bánh kẹo, cháo trắng hoặc cháo hoa, tiền vàng, nước lã hoặc rượu, cốc gạo trộn lẫn với muối (cốc này sẽ được rắc ra vỉa hè hoặc sân nhà khắp tứ phía sau khi cúng xong) và còn có thể cài thêm cả chút tiền lẻ.
Lễ này thường được làm vào ban ngày, tránh làm vào xẩm tối vì lúc này mặt trời đã lặn, cửa âm phủ đã đóng.
Ngoài ra, vào ngày này, tại các chùa người ta cũng làm lễ phóng sinh, thả chim, thả cá về với môi trường sống của chúng.
Trong ngày lễ Vu Lan, vốn được coi là ngày dành cho mẹ, những người có mẹ còn sống sẽ cài một bông hồng đỏ lên áo và những người mẹ đã mất sẽ đeo một bông hồng trắng, tới chùa cầu kinh để linh hồn mẹ được an lành, siêu thoát.
Việc phân biệt màu sắc hoa này còn có một ý nghĩa nhân văn sâu sắc là phải biết trân trọng những gì mình đang có (cha, mẹ, người thân) và nhắc nhở mỗi người phải luôn ghi nhớ công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ.
Truyền thuyết về nguồn gốc ngày lễ Vu Lan và ngày Xá tội vong nhân
- Lễ Vu Lan
Lễ Vu Lan mang tính chất là ngày lễ báo hiếu - một trong những lễ vô cùng quan trọng của Phật giáo. Xuất phát từ sự tích về Bồ tát Mục Kiền Liên đại hiếu đã cứu mẹ của mình ra khỏi kiếp ngạ quỷ. Vu Lan là ngày lễ hằng năm để tưởng nhớ công ơn cha mẹ (và tổ tiên nói chung) - cha mẹ của kiếp này và của các kiếp trước.
Theo kinh Vu Lan thì ngày xưa, Mục Kiền Liên đã tu luyện thành công nhiều phép thần thông. Mẫu thân ông là bà Thanh Đề đã qua đời, ông tưởng nhớ và muốn biết bây giờ mẹ như thế nào nên dùng mắt phép nhìn khắp trời đất để tìm. Thấy mẹ mình, vì gây nhiều nghiệp ác nên phải làm ngạ quỷ, bị đói khát hành hạ khổ sở, ông đã đem cơm xuống tận cõi quỷ để dâng mẹ.
Tuy nhiên do đói ăn lâu ngày nên mẹ của ông khi ăn đã dùng một tay che bát cơm của mình đi tránh không cho các cô hồn khác đến tranh cướp, vì vậy khi thức ăn đưa lên miệng thức ăn đã hóa thành lửa đỏ.
Mục Liên quay về tìm Phật để hỏi cách cứu mẹ, Phật dạy rằng: "dù ông thần thông quảng đại đến đâu cũng không đủ sức cứu mẹ ông đâu. Chỉ có một cách nhờ hợp lực của chư tăng khắp mười phương mới mong giải cứu được. Ngày rằm tháng bảy là ngày thích hợp để vận động chư tăng, hãy sắm sửa lễ cúng vào ngày đó".
Làm theo lời Phật, mẹ của Mục Liên đã được giải thoát. Phật cũng dạy rằng chúng sinh ai muốn báo hiếu cho cha mẹ cũng theo cách này (Vu Lan Bồn Pháp). Từ đó ngày lễ Vu Lan ra đời.
- Ngày Xá tội vong nhân
Theo tín ngưỡng dân gian, lễ Xá tội vong nhân là đến ngày Rằm tháng Bảy, những vong hồn còn lang bạt nơi trần gian chưa về với cõi âm sẽ được bắc cầu cho siêu độ. Cũng có quan điểm cho rằng đây là ngày cõi âm mở cửa địa ngục để các linh hồn được siêu thoát, về cõi trần để tái sinh.
Để cho các vong hồn này không quấy nhiễu đời sống và có thể siêu thoát thì người ta cúng cháo loãng, gạo, bỏng, muối…
Truyền thuyết khác nói rằng, phật A Nan Đà khi đang ngồi trong tịnh thất thì có một con quỷ miệng lửa (diệm khẩu) hiện lên báo, 3 ngày nữa ông sẽ chết và hóa thành quỷ đói. Cách duy nhất để sống đó là cúng cho bọn quỷ đói thức ăn để được tăng thọ.
Ngài còn được Phật truyền cho bài chú "Cứu Bạt Diệm Khẩu Ngạ Quỷ Ðà La Ni", đem tụng trong lễ cúng để được thêm phước./.
>>>Lễ Vu Lan và những hiểu lầm về tục đốt vãng mã
Tin liên quan
-
Đời sống
Những điều kiêng kỵ không nên làm trong tháng cô hồn
07:32' - 25/08/2017
Năm nay, tháng cô hồn diễn ra từ ngày 22/8 dương lịch đến hết ngày 19/9 dương lịch. Ngoài việc cúng lễ, bạn cần kiêng kỵ làm những điều sau trong tháng cô hồn.
-
Đời sống
Tại sao tháng 7 âm lịch lại gọi là tháng cô hồn?
09:38' - 23/08/2017
Tháng 7 âm lịch hàng năm còn được gọi là “tháng cô hồn” hoặc “mở cửa mả”.
Tin cùng chuyên mục
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm dương hôm nay 7/9
05:00'
Bnews. Xem ngay lịch âm hôm nay 7/9 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ tốt xấu ngày 7/9, việc nên làm, không nên làm hôm nay và lịch vạn niên tháng 9, chuyển đổi lịch âm - dương 2025.
-
Đời sống
Thực hư thông tin vỡ đê Hữu Thao ở Phú Thọ
05:32' - 06/09/2025
Đại diện Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai vừa thông tin về việc vỡ đê Hữu Thao, thuộc xã Tam Nông, tỉnh Phú Thọ lan truyền trên mạng xã hội.
-
Đời sống
Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 1 sa thải 2 cá nhân liên quan vụ lái xe cứu thương thu 21 triệu đồng
05:30' - 06/09/2025
Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 1 đã ban hành các quyết định xử lý kỷ luật bằng hình thức sa thải với 2 lao động và cảnh cáo 1 viên chức.
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm dương hôm nay 6/9
05:00' - 06/09/2025
Bnews. Xem ngay lịch âm hôm nay 6/9 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ tốt xấu ngày 6/9, việc nên làm, không nên làm hôm nay và lịch vạn niên tháng 9, chuyển đổi lịch âm - dương 2025.
-
Đời sống
Lắng hồn Khmer trong ngôi nhà văn hóa
14:21' - 05/09/2025
Nhà trưng bày văn hóa Khmer (phường Sóc Trăng, thành phố Cần Thơ) trưng bày hơn 400 hiện vật, mô hình, theo các chuyên đề như: sinh hoạt đời thường, văn hoá tâm linh và văn hoá lễ hội.
-
Đời sống
Có nên đốt vàng mã để báo hiếu vào lễ Vu Lan- Rằm tháng 7?
07:32' - 05/09/2025
Việc đốt vàng mã vào Rằm tháng 7 không bắt buộc mà tùy thuộc vào tín ngưỡng và hoàn cảnh của mỗi gia đình. Tuy nhiên, Phật giáo không khuyến khích đốt vàng mã mà dạy chúng sinh báo hiếu theo 2 cách.
-
Đời sống
Cách nấu chè sen nhãn ngon nhất cúng Rằm Tháng 7-Lễ Vu Lan
07:30' - 05/09/2025
Bnews/TTXVN xin hướng dẫn cách nấu chè sen nhãn ngon nhất để cúng lễ Vu Lan- Rằm Tháng 7.
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm dương hôm nay 5/9
05:00' - 05/09/2025
Bnews. Xem ngay lịch âm hôm nay 5/9 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ tốt xấu ngày 5/9, việc nên làm, không nên làm hôm nay và lịch vạn niên tháng 9, chuyển đổi lịch âm - dương 2025.
-
Đời sống
Lịch âm tháng 7/2025: Ngày tốt tháng 7 năm 2025 để xây nhà
14:01' - 04/09/2025
Xem lịch âm tháng 7/2025 và chọn ngày tốt để xây nhà, động thổ hợp phong thủy. Cập nhật ngày đẹp tháng 7 năm 2025 cho các công việc xây dựng, giúp gia chủ gặp nhiều may mắn và thuận lợi trong năm mới.