Nguồn gốc phong tục Tết ông Công ông Táo
Đây là một nét văn hóa đặc sắc, một phong tục đẹp của dân tộc Việt Nam đã được lưu truyền và gìn giữ từ bao đời nay.
Sự tích ông Công ông Táo
Thần Táo Quân trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam là sự tích "2 ông 1 bà" - vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc. Và người dân vẫn quen gọi chung là Táo Quân hoặc ông Táo.
Sự tích kể rằng, Thị Nhi có chồng là Trọng Cao. Tuy ăn ở mặn nồng tha thiết với nhau, nhưng mãi không có con. Vì vậy, dần dà Trọng Cao hay kiếm chuyện xô xát dằn vặt vợ. Một hôm, chỉ vì một chuyện nhỏ, Trọng Cao gây thành chuyện lớn, đánh Thị Nhi và đuổi đi.
Thị Nhi bỏ nhà, lang thang đến một xứ khác và sau đó gặp Phạm Lang. Phải lòng nhau, hai người kết thành vợ chồng. Phần Trọng Cao, sau khi nguôi giận thì quá ân hận, nhưng vợ đã bỏ đi xa rồi. Day dứt và nhớ quay quắt, Trọng Cao lên đường tìm kiếm vợ.
Ngày này qua tháng nọ, tìm mãi, hết gạo hết tiền, Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Một hôm, Trọng Cao tình cờ tìm xin ăn đúng nhà của Thị Nhi, trong lúc Phạm Lang đi vắng. Nhi sớm nhận ra người hành khất đúng là người chồng cũ.
Nàng mời vào nhà, nấu cơm mời chồng cũ. Đúng lúc đó, Phạm Lang trở về. Nhi sợ chồng nghi oan, nên giấu Cao dưới đống rạ sau vườn.
Chẳng may, đêm ấy, Phạm Lang nổi lửa đốt đống rạ để lấy tro bón ruộng. Thấy lửa cháy, Nhi lao mình vào cứu Cao ra. Thấy Nhi nhảy vào đống lửa, Phạm Lang thương vợ cũng nhảy theo. Cả ba đều chết trong đám lửa.
Thượng đế thương tình thấy 3 người sống có nghĩa có tình nên phong cho làm vua bếp hay còn gọi là Định phúc Táo Quân và giao cho người chồng mới là Thổ Công trông coi việc trong bếp, người chồng cũ là Thổ Địa trông coi việc trong nhà, còn người vợ là Thổ Kỳ trông coi việc chợ búa.
Không những định đoạt may, rủi, phúc họa của gia chủ, các vị Táo còn ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ vào thổ cư, giữ bình yên cho mọi người trong nhà.
Hằng năm, đúng vào ngày 23 tháng Chạp là ngày Táo Quân lên chầu trời báo cáo tất cả việc làm của con người trong một năm để Thiên đình định đoạt công tội, thưởng phạt phân minh cho tất cả loài người.
Phong tục thờ cúng ngày Tết ông Công ông Táo
Theo truyền thuyết, hằng năm, Táo Quân được ông Trời phái xuống trần gian theo dõi và ghi chép những việc làm Thiện-Ác của loài người.
Sau đó, cứ vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, Táo Quân lại cưỡi cá chép hóa rồng lên Thiên đình báo cáo tất cả việc làm tốt và chưa tốt của con người trong một năm để Thiên đình định đoạt công tội, thưởng phạt phân minh cho tất cả loài người.
Do đó, trong quan niệm của người Việt, ba vị Thần Táo (hay vua Bếp) định đoạt cát hung, phước đức cho gia đình, phước đức này do việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà.
Với mong muốn Thần Bếp sẽ “phù hộ” cho gia đình mình được nhiều may mắn, nên hằng năm cứ đến ngày 23 tháng Chạp, người ta lại làm lễ tiễn đưa Táo Quân chầu trời một cách long trọng.
Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo sẽ gồm có ba bộ mã, hai bộ đàn ông tượng trưng cho hai Táo ông và một bộ đàn bà tượng trưng cho Táo bà. Ngoài ra còn có vàng mã khác, hương, hoa, oản, quả, cau, trầu. Một mâm cỗ được chuẩn bị cẩn thận, đầy đủ. Những đồ "vàng mã" sẽ được đốt đi sau lễ cúng
Lễ cúng ông Táo thường được tiến hành trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp Âm lịch (có thể cúng vào trưa, tối ngày 22 tháng Chạp hoặc sáng 23 tháng Chạp) bởi dan gian quan niệm sau 12 giờ trưa là ông Táo lên chầu trời nên sẽ không nhận được đồ cúng.
Theo truyền thuyết, cá chép là phương tiện duy nhất có thể đưa Táo Quân về trời. Bởi thế, vào ngày này, các gia đình đều cúng cá chép.
Các gia đình thường mua 3 con cá chép thả vào chậu nước đặt cạnh mâm cỗ, sau khi làm lễ xong đem ra sông thả, ngụ ý cá sẽ hóa rồng, vượt vũ môn, làm phương tiện cho Táo Quân cưỡi về trời.
Ngoài ra, trong tâm thức người Việt, “cá vượt Vũ môn” hay “cá chép hóa rồng” còn mang ý nghĩa của sự thăng hoa, biểu tượng của tinh thần vượt khó, sự kiên trì, bền chí chinh phục tri thức để đi tới thành công, biểu trưng cho nhân cách thanh cao tiềm ẩn hoặc hướng đến một kết quả tốt đẹp./.
>>>Mâm cỗ cúng Tết ông Công ông Táo đơn giản, chuẩn nghi thức
Tin liên quan
-
Thị trường
Ninh Thuận cung ứng hàng nghìn chậu nho kiểng dịp Tết
06:16' - 31/01/2021
Các nhà vườn, hợp tác xã trồng nho tại Ninh Thuận đang chuẩn bị hàng nghìn chậu nho kiểng để đưa ra thị trường vào dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu sắp tới.
-
Đời sống
Độc đáo quất tiểu cảnh ngày Tết
05:30' - 31/01/2021
Những cây quất bonsai với kích thước nhỏ gọn và nhiều dáng thế đẹp, độc đáo đang thu hút khách hàng trong dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 này.
-
Kinh tế & Xã hội
Hà Nội: Hoãn nhiều hoạt động văn hóa dịp Tết nguyên đán do dịch COVID-19
14:20' - 30/01/2021
Do ảnh hưởng của dịch COVID-19, nhiều hoạt động văn hóa mừng Xuân Tân Sửu 2021 tại Hà Nội đã bị hoãn để đảm bảo an toàn trong phòng chống dịch bệnh
Tin cùng chuyên mục
-
Đời sống
Đại học Tohoku tuyển dụng 500 nhà nghiên cứu đẳng cấp thế giới
19:08'
Ngày 5/6, Đại học Tohoku của Nhật Bản thông báo sẽ tuyển dụng khoảng 500 nhà nghiên cứu đẳng cấp thế giới trong năm tài chính 2029.
-
Đời sống
Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh thông tin về sự cố trong thi Đánh giá năng lực
17:41'
Hội đồng thi Kỳ thi Đánh giá năng lực Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh có thông tin liên quan đến sự cố xảy ra tại một số phòng thi trong đợt thi thứ 2 năm 2025.
-
Đời sống
Đầu tư cho sức khỏe bền vững của doanh nghiệp: Từ những ly nước tinh khiết mỗi ngày
17:16'
Doanh nghiệp đầu tư cho sức khỏe bền vững có thể bắt đầu từ những điều giản đơn nhất - như đảm bảo chất lượng nguồn nước uống hằng ngày cho nhân viên.
-
Đời sống
Tận hưởng Lễ hội pháo hoa Đà Nẵng trọn vẹn cùng NCB iziMobile và NCB Visa
16:02'
Ngân hàng TMCP Quốc Dân (NCB) đặc biệt dành tặng du khách tới Đà Nẵng dịp hè này ưu đãi hấp dẫn khi mua vé Lễ hội Pháo hoa Quốc tế DIFF 2025 và thanh toán qua ứng dụng NCB iziMobile.
-
Đời sống
Hàng loạt cầu treo dân sinh ở Gia Lai xuống cấp nghiêm trọng
14:11'
Hiện tượng phổ biến của các cây cầu là cáp và bu lông đã han gỉ, mặt cầu cong vênh, lan can gãy đổ, cây cỏ mọc che khuất tầm nhìn gây mất an toàn…
-
Đời sống
Check-in sân pickleball giữa biển: Trải nghiệm “có 1-0-2” tại Vân Đồn
11:51'
Trong bối cảnh ngành du lịch toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng, các mô hình nghỉ dưỡng thụ động đang dần được thay thế bởi xu hướng trải nghiệm chủ động và gắn kết sâu sắc với lối sống khỏe mạnh.
-
Đời sống
Michelin Guide 2025 vinh danh 181 cơ sở ẩm thực Việt Nam
07:35'
Tối 5/6, tại thành phố Đà Nẵng, Tập đoàn MICHELIN đã chính thức công bố danh sách các cơ sở ăn uống được tuyển chọn trong MICHELIN Guide Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng năm 2025.
-
Đời sống
Hạn nộp chứng chỉ IELTS xét tuyển đại học năm 2025
07:00'
Thời gian các trường đại học xét tuyển IELTS, TOEFL và Toeic được diễn ra khi nào? Hạn nộp bằng IELTS của các trường đại học là khi nào?
-
Đời sống
Tuyển sinh Đại học 2025: Nhiều cơ sở đào tạo bỏ xét tuyển tổ hợp C00
16:16' - 05/06/2025
Đến thời điểm này, nhiều cơ sở đào tạo đã công bố thông tin tuyển sinh đại học chính quy năm 2025.