Nguy cơ xung đột lan rộng ở Trung Đông và những tác động đa chiều lên thị trường

Dự báo giá dầu tăng vọt sau khi Mỹ tấn công Iran. Ảnh: THX/TTXVN

Đánh giá về tác động của diễn biến mới nhất tại Trung Đông đối với kinh tế toàn cầu, giới đầu tư cho rằng việc Mỹ tham gia tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran sẽ dẫn đến phản ứng tiêu cực trên các thị trường toàn cầu, khiến giá dầu tăng cao và kích hoạt làn sóng tìm kiếm tài sản trú ẩn an toàn. 

Tác động thị trường lớn nhất từ cuộc xung đột leo thang cho đến nay chủ yếu chỉ giới hạn ở thị trường dầu mỏ. Lo ngại nguồn cung có thể bị gián đoạn bởi căng thẳng Iran-Israel đã khiến giá dầu tăng vọt. Cụ thể, giá dầu Brent đã tăng đến 18% kể từ ngày 10/6 và có thời điểm đạt mức 79,04 USD/thùng trong phiên 19/6, mức cao nhất trong gần 5 tháng.

Ông Mark Spindel, Giám đốc đầu tư của Potomac River Capital LLC, cho rằng những diễn biến leo thang căng thẳng ở Trung Đông sẽ giúp giá dầu duy trì đà tăng, và tại thời điểm này, xu hướng đi lên là hướng đi dễ thấy nhất của giá dầu.

Các nhà phân tích tại Oxford Economics đã xây dựng mô hình ba kịch bản, bao gồm việc giảm leo thang xung đột, việc sản xuất của Iran bị ngưng trệ hoàn toàn và việc đóng cửa eo biển Hormuz. Công ty này nhận định rằng "mỗi kịch bản sẽ có tác động ngày càng lớn đến giá dầu toàn cầu". Oxford dự đoán, trong trường hợp xấu nhất, giá dầu toàn cầu sẽ tăng vọt lên khoảng 130 USD/thùng, đẩy lạm phát của Mỹ lên gần 6% vào cuối năm nay.

Các nhà đầu tư dự báo, trong tương lai gần, giá dầu sẽ biến động nhiều hơn nhiều so với các thị trường khác như chứng khoán hay trái phiếu. Trong khi giá dầu thô ngọt nhẹ (WTI) của Mỹ đã tăng khoảng 10% trong tuần qua, chỉ số S&P 500 lại ít biến động sau đợt sụt giảm ban đầu khi Israel phát động các cuộc tấn công.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng các loại tài sản khác, trong đó có cổ phiếu, vẫn có thể vẫn chịu tác động dây chuyền từ sự gia tăng của giá dầu, đặc biệt nếu có một đợt tăng giá dầu lớn hơn khi trường hợp xấu nhất về việc gián đoạn nguồn cung trở thành sự thật.

Thị trường chứng khoán Mỹ cho đến nay đã chống chọi với cuộc xung đột ngày càng gia tăng ở Trung Đông với rất ít dấu hiệu hoảng loạn. Tuy nhiên, các nhà đầu tư cho biết việc Mỹ can dự trực tiếp hơn vào cuộc xung đột có thể khiến thị trường hoảng sợ.

Tuy nhiên, lịch sử cho thấy bất kỳ đợt sụt giảm nào của cổ phiếu cũng có thể chỉ là tạm thời. Trong các trường hợp căng thẳng Trung Đông lên đến đỉnh điểm trước đây, thị trường chứng khoán ban đầu đều suy yếu nhưng đã sớm phục hồi và tăng điểm trong những tháng sau đó. Theo dữ liệu từ Wedbush Securities và CapIQ Pro, trung bình, chỉ số S&P 500 đã giảm 0,3% trong ba tuần sau khi xung đột bắt đầu, nhưng đã tăng trung bình 2,3% hai tháng sau đó.

Trong khi đó, xung đột leo thang có thể mang lại những tác động trái chiều cho đồng USD. Các nhà phân tích cho rằng trong trường hợp Mỹ tham gia trực tiếp vào cuộc chiến Iran-Israel, đồng USD ban đầu có thể được hưởng lợi từ nhu cầu trú ẩn an toàn.

Ông Thierry Wizman, chiến lược gia tỷ giá & ngoại hối Toàn cầu tại Macquarie Group, nhận định rằng các nhà giao dịch sẽ lo ngại cho các nền kinh tế phụ thuộc vào nhập khẩu dầu như châu Âu, Anh và Nhật Bản hơn, trong khi Mỹ - một nước sản xuất dầu lớn - sẽ ít bị tác động kinh tế trực tiếp hơn.

Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng về lâu dài, đồng USD có thể mất giá nếu Mỹ tham gia sâu vào các cuộc xung đột ở nước ngoài. Ông nhắc lại bài học quá khứ: sau sự kiện 11/9 và trong suốt thời gian Mỹ hiện diện ở Afghanistan và Iraq, đồng USD đã suy yếu.