Nhiều ý kiến quan tâm về chi cho giáo dục đại học, tư vấn tâm lý học đường

Chiều 19/6, tiếp tục chương trình chất vấn của Quốc hội, nhiều đại biểu chất vấn Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn về chi cho giáo dục đại học, đào tạo nhân lực về công nghệ mũi nhọn; bên cạnh đó là vấn đề tư vấn tâm lý học đường.

* Tự chủ đại học, đồng thời có sự hỗ trợ của Nhà nước

Tại hội trường, đại biểu Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông) dẫn báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, chi ngân sách cho giáo dục đại học năm 2013 là 19.271 tỷ đồng, tương đương 0,43% GDP và 9,3% tổng chi ngân sách cho giáo dục đào tạo.

Tuy nhiên, đến năm 2022 giảm xuống còn hơn 10.000 tỷ đồng, chiếm 0,11% GDP và 3,4% tổng chi ngân sách Nhà nước cho giáo dục đào tạo. Báo cáo cũng nêu rõ, bình quân khu vực và thế giới thì khoảng từ 18 đến 23% trong tổng chi cho giáo dục.

“Như vậy là sau 10 năm thì ngân sách cho giáo dục đại học giảm cả giá trị tuyệt đối và tương đối mà trong khi ngân sách Nhà nước chi cho giáo dục tương đối là ổn định, trên 20%”, đại biểu nêu ý kiến và đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân, giải pháp vấn đề trên.

Còn đại biểu Đào Chí Nghĩa (Cần Thơ) đánh giá, hiện nay, chất lượng giáo dục đại học ở nước ta tiếp tục được chú trọng và phát huy. Vừa qua, Chính phủ đã ban hành Quyết định 374 triển khai Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã xác định 13 cơ sở giáo dục, đào tạo tập trung đào tạo cho lĩnh vực bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, vật liệu và năng lượng mới.

Tuy nhiên, theo đại biểu Nghĩa, các lĩnh vực trên cần được tập trung đầu tư mạnh mẽ về cơ sở vật chất và đội ngũ giảng viên giỏi. Từ đó đại biểu chất vấn Bộ trưởng về những giải pháp tới đây.

Về chi cho giáo dục đại học, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, nguồn chi ngân sách đầu tư cho giáo dục đại học trong 10 năm qua có sự điều chỉnh, có thay đổi; thực tế là giảm. Mười năm qua, chúng ta triển khai mạnh mẽ việc tự chủ đại học. Hiện nay các trường có mức tự chủ khác nhau.

“Mỗi khi các trường được duyệt phương án tự chủ thì đồng thời ngành tài chính cắt phần kinh phí hỗ trợ cho chi thường xuyên. Do đó, trong 10 năm qua, số trường tự chủ càng tăng lên, mức độ tự chủ càng cao thì phần hỗ trợ kinh phí từ Nhà nước cũng giảm dần”, Bộ trưởng lý giải.

Cũng theo Bộ trưởng, đây cũng là một thực tế và cũng có khá nhiều khó khăn cho các trường trong việc phát triển chất lượng giáo dục, đào tạo và đầu tư phát triển cho đội ngũ giảng viên.

Đến hiện nay, việc các trường tự chủ như vậy cũng có một số bất cập. Trong các chủ trương, chính sách gần đây, Đảng, Nhà nước chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Tài chính để xem xét có những điều chỉnh yếu tố tài chính trong việc tự chủ của đại học, “để làm sao các trường có được sự tự chủ rất cao, nhưng vẫn có sự hỗ trợ và có tính chất chủ đạo của Nhà nước đối với giáo dục và đào tạo”.

Về giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo trong một số lĩnh vực công nghệ mũi nhọn, Bộ trưởng cho biết, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là trong các lĩnh vực công nghệ và kỹ thuật trong những năm gần đây rất được chú ý, Bộ đã đưa ra các giải pháp để có thể hoàn thành nhiệm vụ được giao. Đây là việc mà cả khối các trường đại học công và cả các khối các trường đại học ngoài công lập cùng chia sẻ, cùng tham gia đào tạo.

Đối với các trường đại học công lập, Bộ đã tham mưu cho Chính phủ ban hành Kế hoạch 1002, trong đó có việc phát triển, đào tạo nguồn nhân lực cho các lĩnh vực công nghệ mũi nhọn. Có rất nhiều giải pháp được đưa ra như: phát triển các trường đại học, đầu tư về trang thiết bị, thu hút nguồn nhân lực và đặc biệt là các trường cũng phải chủ động trong việc liên kết quốc tế, điều chỉnh chương trình đào tạo và nâng cao các biện pháp từ tuyển sinh, đào tạo, đảm bảo chất lượng.

“Các trường đại học thực sự cũng đã rất là nhập cuộc, sẵn sàng” – Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.

* Quan tâm đến công tác tư vấn tâm lý học đường

Cũng tại hội trường, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh (Quảng Nam) nêu lên tình trạng học sinh bị ảnh hưởng từ hoàn cảnh gia đình, môi trường sống tiêu cực dẫn đến lệch lạc chuẩn hành vi, bỏ học, thậm chí là vi phạm luật đang có xu hướng gia tăng.

Trong khi đó, các cơ chế hiệu quả để phát hiện sớm và hỗ trợ kịp thời cho đội ngũ cán bộ tâm lý chuyên trách ở hầu hết các cấp từ mầm non đến phổ thông đều chưa đảm bảo. Từ đó đại biểu chất vấn Bộ trưởng về lộ trình xây dựng và triển khai cơ chế bố trí cán bộ tâm lý học đường chuyên trách tại các cơ sở giáo dục.

Về vấn đề này, Bộ trưởng cho rằng, trong các trường học của thời kỳ hiện đại, việc có các chuyên gia tâm lý chuyên gia hỗ trợ học sinh, thực hiện công tác xã hội là hết sức cần thiết. Và xã hội hiện đại thì càng xuất hiện càng nhiều vấn đề đối với học sinh và với cả giáo viên. Nhận thấy được tầm quan trọng của nhân viên tư vấn tâm lý trường học nên ngành Giáo dục và Đào tạo từ cuối năm 2024 đã xác định trong mỗi trường học ít nhất có một vị trí việc làm là nhân viên tư vấn tâm lý trường học.

“Nhưng từ chủ trương, vị trí việc làm cho đến đảm bảo tất cả các trường học (52.000 trường học trong cả nước), mỗi trường đều có một nhân viên tư vấn tâm lý cũng là một quá trình, chứ không thể ngày một, ngày hai, từ việc chuẩn bị đội ngũ giáo viên, đến việc tuyển dụng...”, Bộ trưởng chia sẻ.

Bộ trưởng cho biết thêm, hiện nay trong cả nước, số trường phổ thông (không tính trường mầm non) có nhân viên tư vấn tâm lý trường học mới chỉ đạt 5% - con số còn rất nhỏ so với nhu cầu. Ngoài ra, tất cả các trường còn lại đều có các tổ tư vấn tâm lý, chủ yếu do các giáo viên kiêm nhiệm làm công việc này.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã tăng cường tập huấn cho các giáo viên kiêm nhiệm trong lĩnh vực công tác tư vấn tâm lý học đường, công tác xã hội và cũng đang tích cực trong việc đào tạo nguồn giáo viên.

Bên cạnh đó, hiện nay, quy mô đào tạo sinh viên ngành Tâm lý học, Tâm lý học lâm sàng, Tâm lý học học đường ở trong các Trường Đại học Sư phạm, các trường thuộc khối Xã hội nhân văn có quy mô tuyển sinh trên 9.100 sinh viên. “Quy mô này so với 52.000 trường học thì vẫn còn là một con số nhỏ.

Và ngay cả khi mỗi trường học có một nhân viên tư vấn tâm lý, nhưng với số lượng hàng nghìn học sinh thì một người như vậy cũng sẽ chưa gánh vác được đầy đủ các công việc”, Bộ trưởng phân tích và cho rằng, phải coi công tác tư vấn tâm lý cho học sinh không chỉ là cho một vị trí việc làm, mà là việc của tất cả các giáo viên, sự chia sẻ của phụ huynh và xã hội, các tổ chức chính trị xã hội... thì mới có thể đảm bảo được.

Nguồn: https://baotintuc.vn/chinh-tri/nhieu-y-kien-quan-tam-ve-chi-cho-giao-duc-dai-hoc-tu-van-tam-ly-hoc-duong-20250619173323154.htm