* Lỗi định hướng

Sai lầm thứ hai liên quan đến khả năng định hướng kém. Ngành công nghiệp đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế Pháp, khi tạo ra hơn 90% giá trị xuất khẩu, gần 80% chi phí nghiên cứu – phát triển và gần 2,7 triệu việc làm. Vậy mà từ giữa những năm 1970, tỷ trọng ngành sản xuất trong nền kinh tế Pháp đã giảm một nửa, từ 22,3% xuống còn 11,2%.

Ngày nay, các nhà kinh tế gần như nhất trí rằng nhận thức về sức cạnh tranh của Pháp là quá muộn. Vấn đề này hầu như không được đặt ra trong nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Nicolas Sarkozy (2007-2012), do đó Pháp đã mất thị phần đáng kể trên thị trường quốc tế vào đầu những năm 2000. 

Trong khi đó, Đức đã thực hiện một loạt cải cách táo bạo, đặc biệt là trên thị trường việc làm. Trong một cuộc phỏng vấn với báo Le Monde vào tháng 2/2013, cựu Thủ tướng François Fillon đã bày tỏ tiếc nuối do Pháp phải mất quá nhiều thời gian để thực hiện các biện pháp triệt để về khả năng cạnh tranh.

Theo ông Alexandre Mirlicourtois, nhà kinh tế trưởng tại Xerfi, các chính sách kinh tế đã xem nhẹ hoặc bỏ qua hệ thống sản xuất. Với khoảng cách 15 năm muộn hơn so với các quốc gia phát triển khác, Pháp chỉ bắt đầu chú trọng hiện đại hóa bộ máy sản xuất và nâng cao tỷ lệ sử dụng lao động vào năm 2015. 

Tuy nhiên, cho đến nay, vẫn không có công cụ thực sự nào cho vấn đề sản xuất của Pháp, có thể đầu tư và đổi mới để bù đắp cho sự mất mát trước đó, ông Alexandre Mirlicourtois nhấn mạnh.

Ngược lại, chính sách miễn trừ đóng góp an sinh xã hội đối với những người có mức lương thấp tiếp tục làm suy yếu vị trí và năng lực sản xuất của Pháp, chỉ để cuối cùng phục vụ tăng lương cơ bản. Sự chẩn đoán sai lầm về hệ thống sản xuất của Pháp đã dẫn đến một "sự thiếu vắng cấu trúc về tầm nhìn, tham vọng và chuyển đổi trong vấn đề ngoại thương", theo ông Ludovic Subran, nhà kinh tế trưởng của Allianz.

* Vấn đề thời gian

Sai lầm thứ ba liên quan đến việc tính toán và phối hợp thời gian. Việc quản lý tài chính công có nhiều vấn đề tồn đọng.

Trong thập kỷ qua, các đời lãnh đạo có xu hướng mở rộng chi tiêu ngân sách khi mọi thứ đang diễn ra tốt đẹp và thu hẹp khi hoạt động kinh tế bị chững lại. Một sai lầm chiến lược trong năm 2012, cụ thể là áp lực mạnh mẽ đối với tài chính công do cú sốc thuế gây ra, cũng bị coi là một lỗi thời gian vì diễn ra vào thời điểm tồi tệ nhất trong chu kỳ kinh tế châu Âu.

Từ giữa năm 2012 đến cuối 2014, việc phục hồi ngân sách công chủ yếu do tăng thuế doanh nghiệp, thuế tài sản và thu nhập vốn hộ gia đình. "Điều đó hoàn toàn không phù hợp", ông Denis Ferrand nhấn mạnh. Khu vực đồng euro khi đó trải qua vấn đề liên quan đến sự tồn tại và người ta đã cho rằng cần phải thực hiện nhiều điều chỉnh ngân sách để thuyết phục các đối tác.

Thời kỳ hậu khủng hoảng tài chính, thâm hụt ngân sách lên tới 7,7% GDP vào năm 2010 đã giảm xuống còn 4,3% năm 2013 và 3,5% năm 2015.  Điều này ảnh hưởng đến mức tăng GDP trong nhiều năm và làm thay đổi sự tăng trưởng của Pháp so với chu kỳ thế giới. Kết quả là tăng trưởng của Pháp rất khó khăn mới vượt hơn 1% trong năm 2014, 2015 và 2016.

Sự thay đổi gần đây nhất bắt đầu từ nhiệm kỳ của Tổng thống Emmanuel Macron. Vào tháng 5/2017, ông Macron thừa hưởng sự tăng trưởng kinh tế vào cuối nhiệm kỳ của người tiền nhiệm Hollande. GDP của Pháp tăng từ 2,5% đến 3%/năm, theo đà phục hồi chung của châu Âu. Vậy mà chưa đầy một năm sau, tăng trưởng của khu vực đồng euro trở lại mức 1,7%. 

Tuy nhiên, ở Pháp, không chỉ là giảm tốc mà là một sự chững lại thực sự. Sự trật bánh có nguyên nhân từ việc thực thi các biện pháp cải cách, nhất là về thuế tiêu dùng và năng lượng. Thời điểm tồi tệ này đến đúng lúc tăng trưởng kinh tế suy thoái, giá xăng dầu tăng cao khiến sức mua giảm, phá vỡ đà tiêu thụ. Kết cục đã được toàn thế giới biết đến, thông qua phong trào "Áo vàng" lan rộng trên khắp nước Pháp.

Đến nay, mọi thứ đã được cải thiện đôi chút, khi nền kinh tế Pháp hoạt động tốt hơn từ vài tháng nay. Những biện pháp cải cách bắt đầu đơm hoa kết trái. Nếu không có gì bất thường xảy ra, GDP của Pháp dự kiến sẽ tăng 1,3% trong năm nay. Theo các nhà phân tích, mức chi tiêu công cao và tỷ trọng xuất khẩu thấp góp phần bảo vệ Pháp trong thời điểm khó đoán định của tăng trưởng kinh tế thế giới hiện nay./.