Nợ trái phiếu toàn cầu vượt 100.000 tỷ USD

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho biết tổng dư nợ trái phiếu chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp trên toàn cầu đã vượt quá 100.000 tỷ USD vào năm ngoái, với lãi suất tăng cao đang khiến các bên vay phải đối mặt với những lựa chọn khó khăn và cần ưu tiên các khoản đầu tư mang tính hỗ trợ sản xuất.

OECD cho hay, từ năm 2021 đến 2024, tỷ lệ chi phí lãi vay trên sản lượng kinh tế đã tăng từ mức thấp nhất lên mức cao nhất trong 20 năm qua. Trong một báo cáo về nợ toàn cầu, OECD chỉ ra rằng chi tiêu cho thanh toán lãi vay của chính phủ các nước thành viên đã đạt mức tương đương 3,3% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), cao hơn chi tiêu cho quốc phòng.

Mặc dù các ngân hàng trung ương đang tiến hành điều chỉnh lãi suất, chi phí đi vay vẫn cao hơn nhiều so với trước đợt tăng lãi suất năm 2022.

OECD lưu ý rằng điều này xảy ra vào thời điểm các chính phủ phải đối mặt với những khoản chi tiêu lớn. Tổ chức này cũng nhấn mạnh sự kết hợp giữa chi phí đi vay cao và các khoản nợ đắt đỏ có nguy cơ hạn chế khả năng vay vốn của các chính phủ vào thời điểm nhu cầu đầu tư lớn hơn bao giờ hết.

Theo báo cáo, gần 50% nợ chính phủ của các nước OECD và các thị trường mới nổi, cùng khoảng 30% nợ doanh nghiệp sẽ đáo hạn vào năm 2027. Các nước có thu nhập thấp, rủi ro cao phải đối mặt với rủi ro tái cấp vốn lớn nhất, với hơn 20% số nợ của họ đáo hạn trong năm nay và hơn 50% trong ba năm tới.

Ông Serdar Celik, người đứng đầu bộ phận thị trường vốn và các tổ chức tài chính của OECD, khi những khoán nợ trở nên đắt đỏ hơn, các chính phủ và công ty cần đảm bảo rằng việc vay vốn của họ hỗ trợ tăng trưởng và năng suất dài hạn. Nếu không, trong tương lai họ sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.

Tuy nhiên, OECD chỉ ra các công ty đã sử dụng những khoản vay giá trị cao hơn kể từ năm 2008 cho các mục đích như tái cấp vốn hoặc chi trả cho cổ đông, trong khi đầu tư lại giảm kể từ đó.

Cùng với đó, OECD khuyến nghị các thị trường mới nổi phụ thuộc vào vay nợ bằng ngoại tệ cần phát triển thị trường vốn trong nước. Báo cáo của OECD phát hiện ra rằng chi phí vay thông qua trái phiếu bằng USD đã tăng từ khoảng 4% vào năm 2020 lên hơn 6% vào năm 2024. Con số này tăng lên hơn 8% đối với các quốc gia có xếp hạng tín nhiệm rủi ro cao.

OECD nhấn mạnh việc tài trợ cho quá trình chuyển đổi phát thải ròng bằng không là một "thách thức to lớn". Nếu các khoản đầu tư bổ sung cần thiết cho quá trình này được tài trợ bằng chi tiêu công, tỷ lệ nợ trên GDP có thể tăng thêm 25 điểm phần trăm ở các nền kinh tế tiên tiến và 41 điểm phần trăm ở Trung Quốc vào năm 2050. Nếu được tài trợ tư nhân, lượng trái phiếu phát hành của các công ty năng lượng ở những thị trường mới nổi bên ngoài Trung Quốc sẽ tăng gấp bốn lần vào năm 2035.

OECD cho biết, sau khi các ngân hàng trung ương giảm lượng trái phiếu nắm giữ, những nhà đầu tư nước ngoài cũng như các hộ gia đình đã thế chỗ họ. Các hộ gia đình hiện nắm giữ 34% nợ chính phủ của các nền kinh tế OECD, tăng từ mức 29% vào năm 2021. Tuy nhiên, OECD cảnh báo rằng những động lực này có thể không kéo dài.

Báo cáo OECD kết luận rằng căng thẳng địa chính trị gia tăng và sự bất ổn thương mại có thể dẫn đến những thay đổi nhanh chóng trong tâm lý né tránh rủi ro. Điều này có thể làm gián đoạn dòng vốn đầu tư quốc tế.