Hai nhà kinh tế học người Mỹ William D.Nordhaus (trái) và Paul M.Romer được trao giải Nobel Kinh tế năm 2018. Ảnh: Le Matin/TTXVN
Giải Nobel Kinh tế 2018 về tay hai người Mỹ tiên phong trong lĩnh vực nghiên cứu về kinh tế học khí hậu và thuyết tăng trưởng nội sinh là William Nordhaus của Trường Đại học Yale và Paul Romer thuộc Trường Kinh doanh Stern của Đại học New York.
Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển nói công trình nghiên cứu của những người đoạt giải giúp giải quyết một số thách thức lớn nhất của thế giới như những thiệt hại gây ra bởi biến đổi khí hậu, bằng cách thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững và tăng phúc lợi cho con người.
Vài giờ trước khi trao giải, Hội đồng Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu cảnh báo về những nguy cơ của các đợt nắng nóng, lũ lụt và hạn hán xảy ra thường xuyên hơn tại một số vùng của thế giới, nguy cơ một số loài sẽ bị tuyệt chủng nếu con người không đổi mới tư duy về cách vận hành của các xã hội.
Nhóm chuyên gia liên chính phủ về biến đổi khí hậu (GIEC) công bố báo cáo đầu tiên về các hậu quả nghiêm trọng đối với hành tinh, nếu nhiệt độ Trái Đất tăng thêm quá 1,5 độ C. Theo mục tiêu COP 21 đề ra, từ nay tới năm 2100, nhiệt độ Trái Đất chỉ tăng từ 1,5 đến 2 độ C. Tuy nhiên, các nhà khoa học ước tính nhiệt độ sẽ tăng 3 độ C chứ không phải 1,5 độ C, kéo theo những thảm họa không thể đảo ngược cho cả con người và nhiều loài sinh vật sống.
Nếu nhiệt độ Trái Đất tăng quá 1,5 độ C, mực nước biển sẽ tăng trong nhiều thế kỷ, nhiều vùng đất, nhất là các đảo nhỏ sẽ không kịp thích nghi, hệ sinh thái sẽ bị xáo trộn nhiều, các loài động vật không có khả năng di chuyển nhanh sẽ có tỉ lệ chết cao, đại dương sẽ bị axit hóa. Sự thay đổi khí hậu sẽ diễn ra ở mọi vùng đất, không phân biệt mức độ phát triển của xã hội, nhưng bị tác động mạnh nhất vẫn là các quốc gia nghèo nhất.
Một phần tư nhân loại sẽ sống ở những khu vực có nhiệt độ tăng quá 1,5 độ C so với mức trung bình, ít nhất trong một mùa trong năm. Ở Bắc bán cầu, các đợt nắng nóng sẽ ngày càng nhiều và với mức độ ngày càng cao. Khu vực Nam Âu có nguy cơ sa mạc hóa. Nguy cơ lũ lụt và hạn hán cũng ngày càng tăng, nhất là ở Nam Mỹ, châu Âu và châu Á. Các cơn bão nhiệt đới cũng ngày càng mạnh.
Đối với nhà khoa học Romer, giải Nobel đến một cách hoàn toàn bất ngờ, ông không hề trông đợi được chọn nhận giải nên không trả lời hai cú điện thoại gọi đến hôm ấy. Nhưng giờ ông bày tỏ vui mừng vì có cơ hội mở rộng nghiên cứu lý thuyết của mình: “Tôi nghĩ nhiều người nghĩ rằng bảo vệ môi trường sẽ rất tốn kém và khó khăn tới mức họ chỉ muốn ngoảnh mặt làm ngơ...Nhưng thực ra chúng ta hoàn toàn có khả năng đạt tiến bộ đáng kể trong việc bảo vệ môi trường và làm được điều đó mà không phải hy sinh cơ hội để duy trì tăng trưởng”.
Nhà nghiên cứu Nordhaus của Đại học Yale là người đầu tiên tạo ra một mô hình định lượng mô tả sự tương tác giữa kinh tế và khí hậu. Viện Hàn lâm nhận định trong một thông báo: “Những phát hiện của các nhà khoa học này đã mở rộng đáng kể phạm vi phân tích kinh tế bằng cách xây dựng mô hình để giải thích cách mà kinh tế thị trường tương tác với thiên nhiên và kiến thức”.
Nobel Kinh tế thưởng là giải cuối cùng được trao hàng năm, sau Nobel Y học, Hóa học, Vật lý, Văn học và Hòa bình. Khôi nguyên Nobel Kinh tế sẽ được nhận 9 triệu kronor Thụy Điển, tương đương với 1,01 triệu USD. Ngoài ra, chủ nhân của các giải Nobel trong năm nay sẽ được trao giấy chứng nhận và huy chương vàng.
Năm ngoái, nhà kinh tế học người Mỹ Richar H. Thaler thuộc Đại học Chicago (Mỹ) đã vinh dự trở thành chủ nhân giải Nobel Kinh tế năm 2017 nhờ những nghiên cứu của ông về lĩnh vực kinh tế học hành vi.
Từ năm 1969-2017, đã có 79 cá nhân được trao giải thưởng Nobel Kinh tế. Độ tuổi trung bình của các nhân vật được nhận giải Nobel Kinh tế trong giai đoạn 1969-2017 là 67 tuổi. Trong số đó người trẻ tuổi nhất là Kenneth J.Arrow 51 tuổi khi ông nhận giải vào năm 1972, còn người lớn tuổi nhất là Leonid Hurwicz, 90 tuổi, khi ông nhận giải vào năm 2007./.