Paytm – “Phất” lên nhờ lệnh cấm tiền giấy

Ra mắt năm 2010 với tư cách là một công ty nạp tiền di động nhỏ, Paytm đã phát triển nhanh chóng trở thành nền tảng thanh toán kỹ thuật số quan trọng sau khi Chính phủ Ấn Độ ban hành sự thay đổi về chính sách tiền giấy, cùng những “cú bắt tay” với các nền tảng công nghệ khác.

* “Cú hích” chính sách

Theo trang CNN Business, câu chuyện về Paytm bắt đầu vào năm 2000, khi ông Vijay Shekhar Sharma thành lập công ty mẹ có tên One97 Communications. Công ty này ban đầu là một nền tảng cung cấp dịch vụ chiêm tinh trên điện thoại di động cho các nhà mạng, sau đó mở rộng sang các dịch vụ khác như trò chơi dựa trên giọng nói và nhạc chuông cá nhân hoá.

Phải đến một thập niên sau, vào năm 2010, Paytm mới ra đời, với tư cách một nền tảng để mua các gói cước di động trả trước và thanh toán hoá đơn cáp. Tên gọi của Paytm là từ viết tắt của "Pay Through Mobile" (thanh toán qua điện thoại di động).

Paytm, viết tắt của "Pay Through Mobile", nghĩa là thanh toán qua điện thoại di động. Ảnh minh họa: Reuters

Năm 2012, Paytm được Ngân hàng trung ương Ấn Độ cấp phép mở dịch vụ ví di động, và dịch vụ này hiện là lĩnh vực kinh doanh chủ chốt của công ty.

Năm 2014, Paytm bắt tay với Uber để trở thành nhà cung cấp dịch vụ thanh toán cho ứng dụng gọi xe này. Năm 2015, Paytm ký thoả thuận đối tác với nền tảng đặt vé tàu trực tuyến của Đường sắt Ấn Độ - nền tảng với gần 25 triệu vé tàu được bán mỗi năm.

Tuy nhiên, sự phát triển bùng nổ của Paytm chỉ đến vào tháng 11/2016, sau khi Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi bất ngờ ban lệnh cấm hai đồng rupee mệnh giá lớn nhất là 500 và 1.000 rupee, trị giá khoảng 7,5 USD và 15 USD, chiếm khoảng 86% giá trị tiền mặt trong lưu thông ở Ấn Độ tại thời điểm đó, với mục đích chống trốn thuế và các hoạt động làm giàu phi pháp.

Động thái của ông Modi gây chấn động nền kinh tế Ấn Độ, nơi phần lớn các giao dịch được tiến hành bằng tiền mặt. Trong suốt hàng tuần lễ, hàng triệu người Ấn Độ đã xếp hàng tại các cây ATM để chờ đổi tiền.

Nhưng cùng với đó, hàng triệu người khác cũng bắt đầu chuyển sang sử dụng các ứng dụng thanh toán di động trên điện thoại thông minh (smartphone), mà ứng dụng Paytm được lựa chọn nhiều nhất. Chỉ trong vòng một tháng sau quyết định của Thủ tướng Modi, Paytm đã có thêm 10 triệu người đăng ký sử dụng. 

* “Thừa thắng xông lên”

Paytm là công ty đi tiên phong trong thanh toán kỹ thuật số ở Ấn Độ, tuy nhiên, lĩnh vực này đang ngày càng trở nên cạnh tranh. Theo công ty kiểm toán EY, Google, Amazon, WhatsApp và Walmart đều đã tung ra các dịch vụ thanh toán để giành lấy một phần thị trường dự kiến có quy mô lên tới hơn 95.290 tỷ USD vào tháng 3/2025.

Sự cạnh tranh của các "gã khổng lồ" toàn cầu đã khiến nhà sáng lập Sharma có lúc lo ngại. Ông đã chia sẻ với tỷ phú Masayoshi Son, nhà sáng lập SoftBank, rằng mọi người đều đã tham gia thị trường, cơ hội của chúng ta là bao nhiêu?

Trả lời cầu hỏi đó, Son, một trong những nhà đầu tư ban đầu của Yahoo! và Alibaba, đã khuyên Sharma "huy động nhiều tiền hơn, nỗ lực hơn và chấp nhận rủi ro", tập trung toàn bộ sức lực vào việc xây dựng dịch vụ thanh toán.

Trong bối cảnh đó, ngày 8/11, Paytm đã tiến hành đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) nhằm tìm cách huy động gần 2,5 tỷ USD.

Theo bản cáo bạch trước khi IPO, Paytm sẽ phát hành lượng cổ phiếu mới trị giá 83 tỷ rupee (1,1 tỷ USD), và các cổ đông hiện có sẽ bán lượng cổ phiếu trị giá 1,34 tỷ USD. Dự kiến, IPO này sẽ đưa Paytm trở thành công ty công nghệ có giá trị nhất Ấn Độ với mức định giá 20 tỷ USD, tăng 25% so với hai năm trước.

Được hậu thuẫn bởi những nhà đầu tư có tên tuổi gồm Softbank, Berkshire Hathaway và Ant Group, Paytm dự kiến sử dụng số vốn huy động được trong cuộc phát hành để cải thiện chất lượng các dịch vụ thanh toán, phát triển những sáng kiến kinh doanh mới, và tiến hành các vụ mua lại.

Tính đến cuối tháng 6/2021, Paytm đã có 337 triệu khách hàng. Trong tài khóa 2020-2021 (kết thúc vào tháng 3/2021), nền tảng này đã thực hiện các giao dịch trị giá hơn 54 tỷ USD.

Hồi năm 2017, Paytm cũng đã ra mắt một ứng dụng thanh toán hóa đơn ở Canada. Một năm sau, công ty này tấn công thị trường Nhật Bản bằng ứng dụng ví di động.

Nhà sáng lập Sharma chia sẻ “Ước mơ của tôi là mang biểu tượng của Paytm đến San Francisco, New York, London, Hong Kong và Tokyo. Và khi mọi người nhìn thấy nó, họ nói - bạn biết không, đó là một công ty Ấn Độ"./.