Philippines kéo dài lệnh cấm nhập khẩu gạo đến hết năm 2025

Chính phủ Philippines sẽ gia hạn lệnh cấm nhập khẩu gạo đến hết năm 2025, kéo dài thêm hai tháng so với kế hoạch ban đầu, nhằm nâng giá lúa nội địa và bảo vệ người trồng lúa khỏi thua lỗ trong bối cảnh nguồn cung trong nước dư thừa và giá giảm sâu.

Theo tuyên bố của Bộ Nông nghiệp Philippines, Bộ trưởng Francisco Tiu Laurel Jr. ngày 8/10 đã chính thức thông báo quyết định này trước Quốc hội, trong phiên điều trần của Ủy ban Nông nghiệp Hạ viện.

Ông Tiu Laurel nêu rõ: “Chính phủ kỳ vọng Quốc hội sớm thông qua đề xuất tăng thuế nhập khẩu gạo. Trong trường hợp không được chấp thuận, phương án dự phòng – đã được Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. ủng hộ – là chỉ cho phép nhập khẩu trong tháng 1/2026, sau đó tiếp tục tạm ngừng nhập khẩu từ tháng 2 đến tháng 4/2026 để bảo vệ vụ mùa tiếp theo”.

Theo Bộ trưởng Tiu Laurel, giá lúa (palay) tại thị trường nội địa vẫn chịu áp lực giảm do nguồn cung vượt cầu và chất lượng hạt kém, bởi tình trạng mưa kéo dài trong nhiều tháng qua.

Tính đến cuối tháng 9/2025, Philippines đã nhập khẩu 3,5 triệu tấn gạo, vượt xa mức 2,7 triệu tấn được cho là “hợp lý” cho giai đoạn này của năm.

Ông nói: “Chúng tôi hiện nhập dư khoảng 800.000 tấn, trong khi nhu cầu nhập khẩu gạo cả năm của Philippines chỉ nên ở mức 3,6 triệu tấn, tương đương 300.000 tấn mỗi tháng”.

Năm ngoái, tổng lượng gạo nhập khẩu của Philippines đạt 4,7 triệu tấn, khiến quốc gia này tiếp tục là nhà nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới.

Bộ trưởng Tiu Laurel tiết lộ Tổng thống Marcos Jr. đang xem xét khôi phục mức thuế nhập khẩu gạo 35%, sau khi thuế suất này được cắt giảm xuống 15% vào tháng 7/2024, nhằm hạ giá bán lẻ trong nước. Tuy nhiên, theo Cục Hải quan Philippines, việc giảm thuế gạo đã khiến ngân sách thất thu khoảng 20 tỷ peso (tương đương hơn 340 triệu USD) trong 12 tháng qua.

Ông Tiu Laurel cũng thừa nhận việc Bộ Nông nghiệp Philippines đang gặp hạn chế trong việc kiểm soát nhập khẩu sau khi Đạo luật Tự do hóa thuế quan gạo năm 2019 có hiệu lực, thay thế cơ chế hạn ngạch nhập khẩu bằng thuế suất điều chỉnh linh hoạt.

Trước đó, Chính phủ Philippines đã tạm ngừng nhập khẩu gạo từ ngày 1/9, với thời hạn ban đầu là 60 ngày. Tuy nhiên, giá lúa tại ruộng vẫn giảm mạnh, xuống còn 17,11 peso/kg (khoảng 0,29 USD) trong tháng 8/2025, thấp hơn 27,8% so với mức 23,71 peso/kg cùng kỳ năm ngoái, theo số liệu của Cơ quan Thống kê Philippines (PSA).

Các chuyên gia nhận định, việc kéo dài lệnh cấm nhập khẩu gạo là nỗ lực của Chính phủ Philippines nhằm vực dậy giá lúa gạo và ổn định thu nhập cho nông dân, trong bối cảnh thị trường nội địa dư cung, còn nguồn gạo nhập khẩu từ các nước xuất khẩu lớn như Việt Nam, Thái Lan và Ấn Độ vẫn dồi dào.