Quản lý hóa chất nâng cao năng lực xuất khẩu cho nông sản Việt

Hôi thảo “Nâng cao năng lực xuất khẩu và an toàn thực phẩm nông sản Việt Nam: Vai trò của quản lý hóa chất nông nghiệp”. Ảnh: Bích Hồng/BNEWS/TTXVN

Ngày 27/11, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức hội thảo “Nâng cao năng lực xuất khẩu và an toàn thực phẩm nông sản Việt Nam: Vai trò của quản lý hóa chất nông nghiệp”.
Hiện Việt Nam đang có năng lực sản xuất, xuất khẩu nhiều loại nông lâm thủy sản. Tổng giá trị xuất khẩu nông sản của Việt Nam đứng thứ 15 thế giới và có mặt ở 180 quốc gia. Việt Nam có nhiều mặt hàng có vị thế cao trên thế giới như: số 1 về điều, tiêu; thứ 2 về cà phê; thứ 3 về thủy sản, gạo; thứ 4 về đồ gỗ…
Về khả năng đáp ứng yêu cầu thị trường xuất khẩu của nông sản Việt Nam, ông Trần Văn Công, Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản cho biết, cả nước đã có trên 6.300 ha cây ăn quả được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP/GlobalGAP và được cấp mã số vùng trồng đảm bảo điều kiện xuất khẩu.
Hay thủy sản đã có trên 5.000 ha nuôi trồng thủy sản đạt chứng nhận VietGAP/GlobalGAP; 100% cơ sở nuôi cá tra xuất khẩu được đánh mã số truy xuất nguồn gốc; 100% các tàu khai thác hải sản cam kết chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU); 100% cơ sở chế biến thủy sản xuất khẩu áp dụng chứng nhận an toàn thực phẩm HACCP và các chứng nhận chất lượng, an toàn thực phẩm, môi trường, trách nhiệm xã hội… trong nước và quốc tế.
Tuy nhiên, theo ông Vương Trường Giang, Trưởng phòng An toàn thực phẩm và Môi trường, Cục Bảo vệ thực vật, hàng năm Cục Bảo vệ thực vật nhận được nhiều cảnh báo của các nước nhập khẩu; trong đó liên quan đến dư lượng thuốc bảo vệ thực vật của Việt Nam bị vượt quá mức giới hạn cho phép.
Để giúp doanh nghiệp nắm thông tin, vượt qua rào cản, ông Vương Trường Giang cho rằng, trước hết các cơ quan nhà nước phải nắm bắt kịp thời các rào cản của thị trường, trên cơ sở đó phổ biến cho nhà xuất khẩu, người sản xuất…

Khi Cục Bảo vệ thực vật nắm bắt thông tin thì truy xuất nguồn gốc để phổ biến lại cho cơ sở sản xuất, người nông dân để tìm cách khắc phục. Hiện nay, nông sản muốn xuất khẩu đều phải truy xuất được nguồn gốc. 

Nông dân cần nhận thấy rõ phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn, hiệu quả. Ảnh:TTXVN

Sau khi cập nhật các yêu cầu kỹ thuật về tiêu chuẩn thương mại trong thương mại quốc tế các sản phẩm nông sản với một số thị trường lớn như châu Âu, Mỹ, châu Á, ông Jason Sandahl, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ khuyến cáo, nông dân cần có các công cụ để giúp họ sản xuất và bán được sản phẩm. Do đó, nông dân, cơ quan chức năng và ngành sản xuất cần hợp tác để xây dựng công vụ này.
Theo đó, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật của nông dân cần được thực hành nhất quán, thời gian cách ly cần được áp dụng tương tự như đối với mức dự lượng tồn dư cho phép. Thuốc trừ sâu cần được đánh giá dựa trên rủi ro, không phải dựa trên tính nguy hiểm. Việc hài hòa hóa các tiêu chuẩn là phương pháp được áp dụng trong tương lai cho các nền kinh tế, ông Jason Sandahl nhấn mạnh.
Để đảm bảo sản phẩm chất lượng cho xuất khẩu, ông Jeroen Pasman, Trưởng phòng kinh doanh xuất khẩu, Công ty The Fruit Republic, chuyên xuất khẩu rau quả sang châu Âu, Mỹ… chia sẻ, công ty ký hợp đồng với các nông hộ nhỏ và cùng họ sản xuất từ trên đồng ruộng, hướng dẫn nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và quản lý các dư lượng, liều lượng để đảm bảo yêu cầu thị trường nhập khẩu ngay trên đồng ruộng.

Mỗi một nhân viên kỹ thuật sẽ làm việc với khoảng 20 - 25 nông hộ và đảm bảo rằng mọi quy trình sản xuất đều đảm yêu cầu thị trường mong muốn.
Theo ông Jeroen Pasman, thách thức lớn nhất hiện nay là nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật thế nào để đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu. Việt Nam đã có nhiều hiệp định thương mại tự do, đây là điều kiện tốt để tự do thông thương, trao đổi hàng hóa.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hàng rào kỹ thuật khác mà Việt Nam còn phải đàm phán, điển hình như chuối chưa xuất khẩu được sang Philippines, dừa chưa sang được Trung Quốc hay nhiều rau quả chưa sang được Nhật Bản… vì các quy chuẩn, hàng rào kỹ thuật. Chính phủ cần tiếp tục đàm phán để gỡ được các hàng rào kỹ thuật đó.
Ông Nguyễn Xuân Hồng, nguyên Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật đánh giá, hiện nay nông sản Việt Nam xuất khẩu chịu hai hàng rào kỹ thuật quan trọng nhất là an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật. Đối với an toàn thực phẩm, hóa chất rất quan trọng trong quá trình sản xuất.

Trong quá trình sản xuất, hầu hết các nước đều phải sử dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón. Tuy nhiên, nếu đáp ứng được quy định về mức dư lượng tối đa cho phép thì vẫn đảm bảo xuất khẩu tốt.
Giải pháp là sản xuất theo hướng thực hành nông nghiệp tốt và theo chuỗi. Do đó, tổ chức sản xuất là khâu quan trọng nhất. Tăng cường sự liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ quan quản lý trên cơ sở tổ chức sản xuất theo chuỗi thì vấn đề an toàn thực phẩm sẽ đáp ứng được.
Mong muốn đưa các giải pháp khoa học công nghệ cao tới nông dân kịp thời, ông Siang Hee Tan, Giám đốc điều hành Crop Life Asia cho biết, thông qua tập huấn, Crop Life đã và đang giúp nông dân ngay từ trong sản xuất đi theo đúng các quy chuẩn để họ vừa tăng sản lượng vừa đáp ứng đủ yêu cầu, tính cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.
Hiện nay, Crop Life đang phối hợp cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai hướng dẫn nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn, hiệu quả ở một số tỉnh thành trọng điểm. Không chỉ chú trọng vào các cây trồng chính như cao su, cà phê, hồ tiêu… ông Siang Hee Tan hi vọng những giải pháp đó có thể hiện thực hóa trên các cây trồng ở Việt Nam.
Bên cạnh đó, công ty đang cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng một quy chuẩn hành lang pháp lý riêng cho Việt Nam để làm thế nào đạt được các chỉ số quan trọng của các thị trường xuất khẩu chính mà Việt Nam hướng tới./.