Quy hoạch Mộc Bài thành trung tâm kinh tế biên giới hiện đại

Sự kiện này được xem là một cột mốc lịch sử, mở ra một chương mới đầy kỳ vọng cho không chỉ tỉnh Tây Ninh mà còn cho cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Tại buổi lễ, bà Trần Thu Hằng, Vụ trưởng Vụ Quy hoạch Kiến trúc (Bộ Xây Dựng), đã công bố Quyết định số 1126/QĐ-TTg ngày 11/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ, đặt nền tảng pháp lý vững chắc để biến Mộc Bài thành một trung tâm kinh tế biên giới hiện đại, năng động và bền vững, có tầm cạnh tranh quốc tế.

Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài từ lâu đã được xác định là cửa ngõ giao thương quốc tế quan trọng trên tuyến hành lang kinh tế Đông – Tây, là cửa khẩu quốc tế đường bộ lớn nhất phía Nam trên tuyến biên giới Việt Nam – Campuchia. Vị trí chiến lược này không chỉ là điểm trung chuyển hàng hóa mà còn là cầu nối hợp tác hữu nghị, phát triển giữa Việt Nam với các nước trong khu vực Tiểu vùng Mekong mở rộng.

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn đã nhìn lại chặng đường phát triển của Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài. Ông cho biết, dù đã được lựa chọn là một trong những Khu kinh tế cửa khẩu trọng điểm để tập trung đầu tư trong nhiều giai đoạn, Mộc Bài vẫn còn những tồn tại như hệ thống hạ tầng khung chưa hoàn thiện, kết nối giao thông với TP. Hồ Chí Minh và vùng Đông Nam Bộ còn hạn chế, thu hút đầu tư chưa tương xứng với tiềm năng. Chính vì vậy, việc lập và phê duyệt quy hoạch mới là yêu cầu cấp thiết, là cơ sở pháp lý quan trọng để giải quyết các thách thức, đón bắt cơ hội mới và đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc triển khai quy hoạch, Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn đã đề nghị tỉnh Tây Ninh tập trung chỉ đạo một số nhiệm vụ trọng tâm gồm: Khẩn trương rà soát, lập và phê duyệt các quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất; quá trình triển khai, phải đặc biệt chú trọng bảo vệ các vùng sinh thái tự nhiên, hệ thống sông rạch và các di tích văn hóa, tạo nên bản sắc riêng cho khu vực; quản lý chặt chẽ việc đầu tư xây dựng, đặc biệt là tại các khu vực cửa khẩu để tạo lập hình ảnh mang tính biểu tượng quốc gia, gắn với đảm bảo an ninh, quốc phòng; chú trọng các vấn đề về bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu, và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu quản lý và phát triển trong giai đoạn mới. Bộ Xây dựng cam kết sẽ luôn đồng hành, hỗ trợ tỉnh Tây Ninh để Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài phát triển đúng mục tiêu và kỳ vọng đã đề ra.

Theo quy hoạch được phê duyệt, Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài có tổng diện tích tự nhiên khoảng 21.284 ha, bao gồm địa giới hành chính của các xã Bến Cầu, Phước Chỉ và một phần xã Long Thuận. Mục tiêu đến năm 2045 là phát triển Mộc Bài trở thành một vùng động lực mới, một cực tăng trưởng kinh tế có tầm cạnh tranh với khu vực và quốc tế. Nơi đây được định hướng là đầu mối giao thương trọng yếu của vùng Đông Nam Bộ, là trung tâm dịch vụ cửa khẩu đa chức năng, bao gồm cảng trung chuyển container quốc tế, dịch vụ logistics, trung tâm tài chính, thương mại và dịch vụ biên giới đất liền hiện đại.

Để hiện thực hóa tầm nhìn này, quy hoạch dự báo quy mô dân số đến năm 2045 sẽ đạt từ 210.000 - 310.000 người. Quy mô đất xây dựng các khu chức năng kinh tế sẽ tăng từ khoảng 6.000 - 7.000 ha (năm 2030) lên 10.000 - 12.000 ha vào năm 2045.

Đồ án quy hoạch đã định hình một cấu trúc không gian phát triển toàn diện, đa chức năng theo mô hình công nghiệp - đô thị, với hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ, hiện đại, ưu tiên công nghiệp công nghệ cao và công nghiệp xanh. Cấu trúc này được tổ chức theo 5 phân vùng chức năng chính, đảm bảo sự phát triển hài hòa giữa kinh tế và bảo vệ môi trường, gắn với an ninh quốc phòng. Gồm: Khu vực biên giới, cửa khẩu: Tập trung phát triển các cửa khẩu quốc tế Mộc Bài và các cửa khẩu phụ Cây Me, Long Thuận, Phước Chỉ, đồng thời bảo vệ không gian biên giới theo quy định. Khu vực ưu tiên phát triển công nghiệp, kho tàng: Tổ chức các khu sản xuất công nghiệp, dịch vụ logistics tập trung, gắn kết với các tuyến giao thông huyết mạch như cao tốc TP. Hồ Chí Minh– Mộc Bài và Quốc lộ 22, 14C.

Khu vực ưu tiên phát triển đô thị - dịch vụ: Phát triển các khu đô thị mới, khu công nghiệp - đô thị - dịch vụ đồng bộ, tạo không gian sống và làm việc chất lượng cao, bền vững. Khu vực ưu tiên phát triển dịch vụ du lịch: Hình thành các cụm du lịch sinh thái đặc trưng, khai thác cảnh quan ven sông Vàm Cỏ Đông tại các khu vực Lợi Thuận, Phước Chỉ và khu vực nông nghiệp và dân cư nông thôn: Duy trì và phát triển vùng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống đặc trưng của khu vực.

Phát biểu tại buổi lễ công bố, ông Nguyễn Hồng Thanh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh, khẳng định tỉnh sẽ nỗ lực hết mình, phát huy tinh thần đoàn kết, sáng tạo để đưa quy hoạch nhanh chóng đi vào cuộc sống, "biến tiềm năng thành hiện thực, biến khát vọng thành thành công".

Ông Thanh cho biết, trong thời gian tới, tỉnh sẽ tập trung vào các hành động cụ thể. Trước hết là tích cực phối hợp với các Bộ, ngành Trung ương để sớm hoàn thiện và trình Chính phủ ban hành Đề án thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội cho Mộc Bài về đất đai, thuế, hải quan, kinh tế ban đêm, nhằm tạo lợi thế cạnh tranh, thu hút các nhà đầu tư chiến lược quy mô lớn. Song song đó, tỉnh sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống hạ tầng đồng bộ, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, minh bạch. Đặc biệt, ngay sau khi các cơ chế, chính sách đặc thù được ban hành, tỉnh sẽ tổ chức một Hội nghị xúc tiến đầu tư quy mô lớn để quảng bá tiềm năng và thu hút các dự án động lực, có sức lan tỏa.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh bày tỏ tin tưởng rằng, với sự quan tâm của Trung ương và sự quyết tâm của địa phương, Mộc Bài sẽ vươn mình mạnh mẽ, trở thành cửa ngõ kinh tế quốc tế hiện đại, hội nhập sâu rộng, xứng đáng với kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân.