Studio Ghibli với hành trình tìm kiếm truyền nhân

Studio Ghibli, tượng đài của ngành hoạt hình Nhật Bản, sẽ kỷ niệm 40 năm thành lập trong tháng Sáu này, với một gia tài đồ sộ gồm hai giải Oscar danh giá và một lượng người hâm mộ đông đảo trên toàn cầu, chinh phục khán giả mọi lứa tuổi bằng những cốt truyện sâu sắc và phong cách hoạt hình vẽ tay kỳ ảo đặc trưng.

Tuy nhiên, tương lai của hãng phim đang là một dấu hỏi lớn. Dù gặt hái thành công vang dội với tác phẩm mới nhất "Thiếu niên và chim diệc” (The Boy and the Heron), đây rất có thể là bộ phim điện ảnh cuối cùng của nhà đồng sáng lập huyền thoại Hayao Miyazaki, hiện đã 84 tuổi, dù chưa có thông báo chính thức.

Kể từ khi được Hayao Miyazaki và cố đạo diễn Isao Takahata thành lập vào năm 1985, studio đứng sau kiệt tác từng đoạt giải Oscar "Vùng đất linh hồn" (Spirited Away) đã trở thành một hiện tượng văn hóa toàn cầu.

Sức hút của Ghibli tiếp tục được củng cố mạnh mẽ trong thời gian gần đây. Năm 2024, "Thiếu niên và chim diệc", phiên bản tiếng Anh có sự tham gia lồng tiếng của Robert Pattinson, đã mang về cho hãng giải Oscar thứ hai. Bên cạnh đó, thỏa thuận phát hành toàn cầu các tác phẩm của Ghibli trên nền tảng Netflix đã giúp thương hiệu này tiếp cận rộng rãi hơn nữa đến khán giả quốc tế.

Một minh chứng cho tầm ảnh hưởng của Ghibli là vào tháng 3/2025 vừa qua, việc công cụ tạo hình ảnh mới nhất của OpenAI cho ra đời những tác phẩm mang phong cách hoài cổ đặc trưng của Ghibli đã làm dấy lên các cuộc tranh luận sôi nổi về vấn đề bản quyền sở hữu trí tuệ.

Không chỉ dừng lại ở màn ảnh, Công viên Ghibli mới khai trương cũng nhanh chóng trở thành một điểm đến du lịch quan trọng, đóng góp vào kinh tế vùng Aichi, miền Trung Nhật Bản.

Julia Santilli, một người Anh 26 tuổi đang sống ở Nhật Bản, chia sẻ rằng cô mê mẩn Ghibli từ khi còn nhỏ sau khi xem tác phẩm kinh điển "Vùng đất linh hồn" năm 2001.

Trước Ghibli, hầu hết phim hoạt hình Nhật Bản (anime) chủ yếu hướng đến đối tượng trẻ em. Tuy nhiên, theo ông Goro Miyazaki, con trai của ông Hayao Miyazaki, cả cha ông và ông Isao Takahata, thuộc "thế hệ từng trải qua chiến tranh", đã lồng ghép những yếu tố có phần tăm tối hơn, thu hút cả khán giả trưởng thành. Ông Goro Miyazaki mô tả phim của Ghibli không chỉ toàn màu hồng, còn có cả sự cay đắng.

Ngay cả "Hàng xóm của tôi là Totoro" (My Neighbor Totoro), với những sinh vật rừng đáng yêu, theo ông Goro, cũng là một bộ phim "đáng sợ" ở một khía cạnh nào đó.

Các bộ phim của Studio Ghibli còn khắc họa một vũ trụ nơi con người kết nối sâu sắc với thiên nhiên và thế giới tâm linh. "Công chúa Mononoke" (Princess Mononoke) năm 1997, được Disney phân phối, là một ví dụ điển hình.

Miyuki Yonemura, Giáo sư tại Đại học Senshu (Nhật Bản) chuyên nghiên cứu lý thuyết văn hóa về hoạt hình, cho rằng xem phim Ghibli giống như đọc một tác phẩm văn học. Theo Yonemura, ông Hayao Miyazaki và ông Isao Takahata (qua đời năm 2018) có thể tạo ra những thế giới giàu trí tưởng tượng như vậy là nhờ sự cởi mở với các nền văn hóa khác.

Giáo sư Yonemura cho rằng Studio Ghibli sẽ không còn như cũ sau khi Hayao Miyazaki ngừng sáng tạo hoạt hình, trừ khi có những tài năng tương tự xuất hiện.

Dù đối mặt với những thách thức về người kế nhiệm và việc duy trì bản sắc độc đáo, sức sống của thương hiệu Ghibli vẫn rất mạnh mẽ. Người hâm mộ bày tỏ Ghibli được yêu mến rộng rãi miễn là nó không đánh mất vẻ đẹp của mình, tiếp tục duy trì sự nỗ lực, chăm chút và tình yêu trong từng tác phẩm.

Việc duy trì chất lượng nghệ thuật đỉnh cao, tìm kiếm và nuôi dưỡng thế hệ tài năng kế cận, đồng thời tiếp tục khai thác giá trị thương hiệu qua các kênh như Netflix, công viên giải trí và sản phẩm phái sinh sẽ là những yếu tố then chốt quyết định sự thành công bền vững của Studio Ghibli trong kỷ nguyên mới.