Tái thiết các nền kinh tế ASEAN trong thế giới hậu COVID-19
Bài
viết trên báo The Straits Times nhận định các chiến lược để làm cho khu
vực Đông Nam Á trở nên kiên cường hơn và có khả năng thích ứng hơn với
ba xu hướng toàn cầu then chốt là một phần quan trọng của Hội nghị
thượng đỉnh Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) trong tuần này.
Kết
quả kinh tế của Hội nghị thượng đỉnh có thể sẽ có tác động lớn hơn đối
với khu vực. Ở hậu trường, các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN bận rộn làm việc
về các biện pháp cần thiết ở cấp khu vực để khôi phục quỹ đạo tăng
trưởng của Đông Nam Á sau những tác động của đại dịch COVID-19.
* Tác động của COVID-19
Không
thể phủ nhận dịch COVID-19 đã có những tác động tàn phá đối với các nền
kinh tế ASEAN. Khu vực này đã phản ứng tốt với sự lây lan ban đầu của
virus, tránh được thiệt hại lớn về người, như được chứng kiến ở Mỹ và
những nơi khác, bằng cách áp đặt các biện pháp phong tỏa, bắt buộc người
dân đeo khẩu trang cùng với những biện pháp khác. Indonesia và
Philippines đã bị ảnh hưởng nặng nề nhất vào năm ngoái.
Tuy
nhiên, sự lây lan của biến thể Delta trong năm nay đã khiến cho số ca
mắc và tử vong tăng mạnh, một phần nguyên nhân là do sự chậm trễ trong
việc tiếp cận vaccine. Tình hình bất ổn chính trị ở Malaysia, trong đó
có việc tổ chức cuộc bầu cử bang Sabah vào thời kỳ đỉnh điểm của đại
dịch, đã dẫn đến sự gia tăng đột biến số ca mắc COVID-19 ở Malaysia.
Sau
cuộc đảo chính ở Myanmar hồi tháng Hai, và trong bối cảnh các cuộc phản
kháng trong nước gia tăng, đã có một lượng lớn ca mắc COVID-19 và tử
vong ở nước này.
Tuy nhiên, khi tỷ lệ người được tiêm chủng tăng
nhanh, các chính phủ trong khu vực đang dần chấp nhận thực tế rằng
COVID-19 giờ đây là bệnh đặc hữu trong khu vực. Thông điệp từ các nhà
hoạch định chính sách lúc này là chúng ta đang bước vào trạng thái bình
thường mới, tại đây chúng ta phải học cách sống chung với virus. Các
chiến lược với mục tiêu “Không COVID-19” không còn khả thi.
Về
mặt tích cực, bất chấp những biến động, các quốc gia ASEAN nhìn chung đã
cho thấy khả năng phục hồi và duy trì tầm quan trọng tương đối của mình
trong thương mại toàn cầu. Myanmar là trường hợp ngoại lệ, với việc
Ngân hàng Thế giới (WB) dự báo nền kinh tế nước này sẽ giảm 18% trong
năm 2021, do hậu quả của cuộc đảo chính quân sự và dịch bệnh còn đang
hoành hành.
Điều đó nói lên rằng các nền kinh tế ASEAN chưa hoàn
toàn thoát khỏi tình trạng khó khăn. Giá cả hàng hóa cao hiện nay cộng
với sự yếu kém đang diễn ra trong thương mại dịch vụ sẽ dẫn đến nguy cơ
suy giảm trong tương lai.
ASEAN cũng cần nhìn xa hơn việc quản lý ảnh
hưởng tức thời của COVID-19 để phát triển chiến lược phục hồi dài hạn.
Về vấn đề này, các Bộ trưởng Kinh tế đã tập trung vào ba sự thay đổi
then chốt trong nền kinh tế toàn cầu mà dịch bệnh đã mang lại hoặc thúc
đẩy.
* Duy trì sự kết nối thương mại toàn cầu
Thứ
nhất, dịch bệnh đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì sự kết nối
thương mại toàn cầu. Việc áp đặt đột ngột các biện pháp phong tỏa đã
làm đứt gãy các chuỗi cung ứng toàn cầu.
Một hệ quả là người dùng cuối
như các nhà bán lẻ nhiều khả năng sẽ rời khỏi hoạt động sản xuất tức
thời (Just-in-time, tức là đúng sản phẩm - đúng số lượng - đúng nơi -
đúng thời điểm cần thiết) và phụ thuộc vào một vài trung tâm sản xuất.
Ví dụ, các nhà bán lẻ quần áo theo mùa có khả năng đặt hàng quần áo từ
các nhà sản xuất gần cửa hàng của họ hơn thay vì phụ thuộc vào Việt Nam
hay Bangladesh.
Mặt khác, ở góc độ kết nối chuỗi cung ứng, ASEAN
đã và đang có những bước tiến đáng kể, đặc biệt thông qua Kế hoạch Hành
động Hà Nội, nhằm tăng cường sự hợp tác kinh tế và kết nối chuỗi cung
ứng của ASEAN để đối phó với dịch bệnh.
Ngoài danh mục các sản phẩm liên quan đến y tế hiện có, danh sách này gần đây đã được mở rộng bao gồm hơn 100 sản phẩm nông nghiệp. Điều này sẽ giảm bớt rào cản đối với dòng chảy của các sản phẩm liên quan đến y tế và nông sản trong khu vực.
Tuy nhiên, dịch bệnh cũng làm gia tăng tâm lý theo xu hướng bảo hộ trong khu vực. Cần tập trung trở lại việc giảm bớt những biện pháp phi thuế quan đối với các hàng hóa thiết yếu.
Hội nghị thượng đỉnh ASEAN sẽ thông
qua Bộ công cụ về hiệu quả chi phí của biện pháp phi thuế quan. Bộ công
cụ này sẽ cung cấp quy trình thực hiện từng bước và các công cụ để đánh
giá các biện pháp đó, với mục đích thúc đẩy việc thực hiện tốt quy
định.
Bên cạnh việc thúc đẩy trao đổi hàng hóa, ASEAN cũng cần
chú ý đến các dòng chảy dịch vụ và đầu tư. Hội nghị thượng đỉnh sẽ thông
qua Khuôn khổ thúc đẩy đầu tư ASEAN đã được nhất trí hồi đầu năm nay.
Bước tiếp theo sẽ là triển khai và vận hành khuôn khổ này.
Thách
thức của ASEAN là giảm thiểu chủ nghĩa bảo hộ trong các ngành dịch vụ.
Việc Hiệp định Thương mại Dịch vụ ASEAN có hiệu lực vào tháng Tư năm nay
sẽ tạo ra một môi trường minh bạch, ổn định và dễ dự đoán hơn cho
thương mại dịch vụ trong khu vực, cung cấp cho các doanh nghiệp quyền
tiếp cận dịch vụ ưu đãi rộng rãi nhất đối với các thị trường ASEAN, và
tạo tiền đề cho sự hội nhập dịch vụ hơn nữa trong khu vực.
* Đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số
Thứ
hai, dịch bệnh đã đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số trên toàn cầu. Việc
thiết lập các thói quen “làm việc tại nhà” đã nhấn mạnh tính kết nối
số. Ngày càng có nhiều người nhận thức được sự cần thiết phải có một
chiến lược chuyển đổi số mang tính gắn kết và toàn diện khu vực.
Một
chiến lược như vậy có thể kết hợp với việc sử dụng công nghệ theo dõi và
truy vết, dữ liệu lớn và chuỗi khối (blockchain). Với dân số trẻ và
hiểu biết về công nghệ, khu vực Đông Nam Á nắm giữ tiềm năng rất lớn đối
với chuyển đổi số.
Các nhà lãnh đạo ASEAN tại Hội nghị thượng
đỉnh sẽ đưa ra tuyên bố khẳng định cam kết của khối đối với việc tăng
cường hội nhập và chuyển đổi số trong khu vực. Để đạt được mục tiêu này,
ASEAN sẽ bắt tay vào nghiên cứu Hiệp định khung về kinh tế số đến năm
2023 và bắt đầu đàm phán vào năm 2025.
* Phát triển kinh tế bền vững
Thứ
ba, phát triển bền vững là xu hướng toàn cầu đang nhanh chóng chiếm vị
trí chủ đạo. Các nhà hoạch định chính sách kinh tế đang phát triển Khuôn
khổ kinh tế tuần hoàn ASEAN, trong đó đưa ra cam kết của khối đối với
phát triển bền vững.
Khuôn khổ này đề ra một lộ trình tiến tới sử dụng
hiệu quả tài nguyên, khả năng phục hồi kinh tế và tăng trưởng bền vững
trong khu vực.
Viện nghiên cứu kinh tế ASEAN và Đông Á đã đề xuất
rằng các sáng kiến trong khuôn khổ có thể bao gồm các chuỗi giá trị
tuần hoàn khu vực tạo thuận lợi cho thương mại và đầu tư vào các sản
phẩm và dịch vụ carbon thấp chuyên biệt.
Viện này cũng khuyến nghị rằng
trong khi theo đuổi các mục tiêu phát triển bền vững dài hạn của khu
vực, cần tính đến các tác động kinh tế, ngành nghề và xã hội rộng lớn
hơn của những nỗ lực đó.
Một đề xuất khác của viện này là hợp tác
toàn ASEAN trong việc chia sẻ kiến thức, chuyển giao công nghệ và xây
dựng năng lực. Để thực hiện nhiệm vụ nhiều mặt này, điều quan trọng là
ASEAN phải thực hiện các biện pháp thiết thực và hữu hình với các mốc
thời gian rõ ràng.
Tổ chức này cũng cần phải xác định sự đánh đổi và ý
nghĩa tài trợ tổng thể. Một số ví dụ về những gì cần thiết cho quá trình
chuyển đổi sang các hệ thống năng lượng bền vững bao gồm hỗ trợ tài
chính xanh, thị trường carbon và đầu tư cho năng lượng tái tạo.
* Định vị cho sự phát triển trong tương lai
Bằng
việc tập trung vào ba xu hướng toàn cầu, các bộ trưởng kinh tế ASEAN đã
nhắm mục tiêu một cách đúng đắn vào các cách thức để tăng cường khả
năng phục hồi của khu vực và định vị cho sự tăng trưởng trong tương lai.
Cách tiếp cận này dường như là thúc đẩy sự hội nhập kinh tế khu vực để
toàn bộ khu vực ASEAN sẽ được coi là cơ sở sản xuất và điểm đến đầu tư
duy nhất. Để đạt được điều đó, ASEAN cần thúc đẩy quá trình số hóa hơn
nữa và nhấn mạnh tính bền vững cùng với tăng trưởng.
Các mục tiêu
này được cho là cần thiết cho sự thịnh vượng của ASEAN trong tương lai.
Tuy nhiên, những thách thức lớn vẫn còn, đặc biệt là một ASEAN hai tốc
độ. Kể cả khi tất cả các nền kinh tế ASEAN đều tăng trưởng, khoảng cách
giữa các nền kinh tế tiên tiến hơn như Indonesia, Malaysia, Philippines,
Singapore, Thái Lan, Việt Nam và Brunei, và những nền kinh tế thành
viên kém phát triển hơn như Campuchia, Lào và Myanmar, có thể gia tăng.
Làm thế nào để thu hẹp khoảng cách này là một trong những thách thức dài
hạn mà ASEAN hậu dịch bệnh sẽ phải vật lộn giải quyết./.
- Từ khóa :
- asean
- đông nam á
- covid 19
- kinh tế thế giới
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng đề nghị Nhật Bản tiếp tục hỗ trợ ASEAN thu hẹp khoảng cách phát triển, thúc đẩy phát triển đồng đều
12:41' - 27/10/2021
Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao Nhật Bản đã hỗ trợ vaccine cho các nước, trong đó có Việt Nam, và khẳng định sẽ nỗ lực thúc đẩy thành lập, đưa vào vận hành hiệu quả Trung tâm AC-PHEED.
-
Kinh tế Thế giới
Hội nghị cấp cao ASEAN: Tuyên bố Chủ tịch tập trung vào nỗ lực ứng phó với đại dịch và thúc đẩy phục hồi kinh tế
08:17' - 27/10/2021
Kết thúc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 38 và 39, ASEAN đã ra Tuyên bố Chủ tịch, tập trung vào các nỗ lực xây dựng cộng đồng, ứng phó với COVID-19 và thúc đẩy phục hồi kinh tế hậu đại dịch.
-
Kinh tế Thế giới
Lãnh đạo ASEAN ra tuyên bố về thúc đẩy chuyển đổi số
22:02' - 26/10/2021
Hội nghị Cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 38 ngày 26/10 đã ra tuyên bố về thúc đẩy chuyển đổi kỹ thuật số trong khu vực.
-
Kinh tế Thế giới
Kinh tế ASEAN đang trên đà phục hồi hậu đại dịch COVID-19
14:38' - 19/10/2021
Cuộc họp Hội đồng Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AECC) lần thứ 20 đã được tổ chức ngày 18/10 dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Tài chính và Kinh tế thứ hai của Brunei Dato Amin Abdullah.
Tin cùng chuyên mục
-
Phân tích - Dự báo
Kinh tế Mỹ nhiều khả năng tăng trưởng vượt dự báo
06:30'
Theo bài phân tích về triển vọng kinh tế Mỹ đăng trên tờ Wall Street Journal, giới chuyên gia kinh tế đã nâng dự báo tăng trưởng của kinh tế Mỹ trong năm 2024.
-
Phân tích - Dự báo
Động lực để Apple vượt qua tai ương
05:30'
"Gã khổng lồ" công nghệ Apple đang phải đối mặt với sự giám sát chống độc quyền ở Mỹ, châu Âu và châu Á vì các chính sách của App Store, bao gồm cả phí hoa hồng 30%.
-
Phân tích - Dự báo
“Cơn gió ngược” nhân khẩu học đang tác động mạnh đến kinh tế Trung Quốc
05:30' - 17/04/2024
Lợi thế nhân khẩu học của Trung Quốc hiện đã dần chuyển từ vai trò là động lực tăng trưởng thành một lực cản của nền kinh tế, có tầm ảnh hưởng lớn đến triển vọng phát triển của cường quốc châu Á.
-
Phân tích - Dự báo
Tương lai nào đang chờ đợi Boeing?
06:30' - 16/04/2024
Nhà sản xuất máy bay nổi tiếng toàn cầu Boeing đang ngày càng lún sâu vào một cuộc khủng hoảng toàn diện.
-
Phân tích - Dự báo
Tác động của rủi ro địa chính trị Trung Đông đối với giá dầu
06:30' - 16/04/2024
Báo The National News của Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE) vừa đăng bài viết dẫn đánh giá của giới phân tích về triển vọng giá dầu sau những diễn biến mới nhất tại Trung Đông.
-
Phân tích - Dự báo
Thời điểm ECB tìm lối đi riêng
05:30' - 16/04/2024
Các thị trường hiện dự báo ECB sẽ tiến hành ba đợt cắt giảm lãi suất trong năm nay, so với chưa đến 2 lần của Fed.
-
Phân tích - Dự báo
Tại sao Đức cần “Chiến lược cảng quốc gia mới”?
05:30' - 16/04/2024
Các mối đe dọa an ninh và nhu cầu tăng cường khả năng cạnh tranh gia tăng đã thúc đẩy Chính phủ Đức bắt đầu thực hiện chiến lược cảng quốc gia.
-
Phân tích - Dự báo
Nguyên nhân châu Âu thất bại trong cuộc đua năng suất với Mỹ
05:30' - 15/04/2024
Trong khi năng suất lao động của Eurozone gần như không đổi, thậm chí giảm nhẹ kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, thì sản lượng hàng hóa phi nông nghiệp trên mỗi giờ làm của Mỹ đã tăng 6%.
-
Phân tích - Dự báo
ECB sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất vào tháng Sáu tới?
10:50' - 14/04/2024
Chủ tịch ECB, Christine Lagarde, khẳng định rằng việc cắt giảm lãi suất có thể sớm xảy ra nếu lạm phát tiếp tục đi xuống.