Tận dụng cơ hội hưởng ưu đãi từ EVFTA với sản phẩm cá ngừ

Chế biến cá ngừ đại dương để xuất khẩu tại một doanh nghiệp thuộc tỉnh Khánh Hòa. Ảnh: Phan Sáu-TTXVN

Theo chuyên san “EVFTA với thương mại Việt Nam” số quý II/2021 của Bộ Công Thương, hiện nay, các doanh nghiệp của Việt Nam đang cố gắng đáp ứng các quy định về chống đánh bắt hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) của thị trường EU để được hưởng các ưu đãi từ Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu-Việt Nam (EVFTA) đối với sản phẩm cá ngừ. 
Cục Xuất Nhập khẩu cho hay, trong nửa cuối năm 2021, mặt bằng giá cá ngừ thế giới nói chung và tại EU nói riêng dự kiến tiếp tục duy trì xu hướng tăng trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng và nhập khẩu cá ngừ của EU hồi phục trong khi nguồn cung cá ngừ của thế giới còn hạn chế.
Tuy vậy, sức ép cạnh tranh và những quy định, rào cản kỹ thuật vẫn đang và sẽ tiếp tục gây khó khăn do các đối thủ cạnh tranh quốc tế nói chung và ngay cả một số thị trường sở tại châu Âu nói riêng đang có xu hướng đưa ra quy định, tiêu chí khắt khe hơn đối với cá ngừ nhập khẩu vào thị trường châu Âu - thị trường lớn thứ 2 về nhập khẩu cá ngừ Việt Nam.
Ngoài ra, các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam mặc dù được hưởng các ưu đãi thuế suất từ EVFTA nhưng mức giá cá ngừ EU nhập khẩu từ Việt Nam vẫn cao hơn so với nhập khẩu từ các nhà cung cấp khác.
Hơn nữa, các nhà nhập khẩu cá ngừ EU luôn ưu tiên nhập khẩu những sản phẩm cá ngừ trong nội khối EU cho dù có mức giá cao hơn. Vì thế, đây là những thách thức lớn trong thời gian tới khi các doanh nghiệp muốn đẩy mạnh thị phần cá ngừ tại thị trường EU.
Theo nhận định từ Cục Xuất nhập khẩu, trong những tháng cuối năm 2021, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang EU tiếp tục gặp khó khăn do diễn biến phức tạp của dịch COVID-19 cùng với những ảnh hưởng của thẻ vàng IUU.

Bởi vậy, doanh nghiệp trong nước cần triển khai kịp thời các biện pháp hỗ trợ cần thiết cho việc duy trì ổn định sản xuất, xuất khẩu, vượt qua khó khăn và tận dụng tốt cơ hội thị trường trong thời gian tới.
Theo chuyên san “EVFTA với thương mại Việt Nam” số quý II/2021 của Bộ Công Thương, với những cam kết cắt giảm thuế quan ngay sau khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực từ ngày 1/8/2020, nhóm sản phẩm cá ngừ của Việt Nam xuất khẩu tới EU đã và đang có những lợi thế lớn.

Thống kê của Tổng cục Hải quan Việt Nam cho thấy, xuất khẩu cá ngừ các loại của Việt Nam tới thị trường EU trong quý II/2021 đạt 9,36 nghìn tấn với trị giá 45,05 triệu USD, tăng 43,9% về lượng và tăng 59,3% về trị giá so với quý I/2021.
Tính chung 6 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam tới thị trường EU đạt 15,87 nghìn tấn với trị giá 73,33 triệu USD, tăng 39,3% về lượng và tăng 31,6% về trị giá so với cùng kỳ năm 2020, chiếm 15,2% về lượng và chiếm 15,1% tổng trị giá xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới EU.
Đáng lưu ý, 6 tháng năm 2021, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam tới thị trường EU đạt 15,87 nghìn tấn với trị giá 73,33 triệu USD, tăng 39,3% về lượng và tăng 31,6% về trị giá so với cùng kỳ.
Đại diện Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, 6 tháng đầu năm 2021, giá xuất khẩu cá ngừ tới EU đạt bình quân 4,62 USD/kg, giảm 0,27 USD/kg so với cùng kỳ năm 2020; trong đó, giá xuất khẩu sang các thị trường Đức, Hà Lan và Bỉ giảm; giá xuất khẩu tới Italy, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha tăng so với cùng kỳ năm 2020.
Lý giải nguyên nhân khiến giá xuất khẩu cá ngừ sang EU giảm, Cục Xuất nhập khẩu cho rằng, một phần là do giá cá ngừ trên toàn cầu đang có xu hướng giảm trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ cá ngừ đóng hộp trên toàn cầu trong 6 tháng đầu năm 2021 ở mức thấp hơn so với cùng kỳ năm trước.
Thế nhưng, ưu đãi thuế quan từ EVFTA là yếu tố quan trọng tạo nên lợi thế cạnh tranh cho xuất khẩu của Việt Nam bởi ngay sau khi EVFTA có hiệu lực đã cho phép xóa bỏ thuế quan đối với các sản phẩm cá ngừ tươi sống, đông lạnh (trừ filet cá ngừ đông lạnh) và 11.500 tấn cá ngừ đóng hộp của Việt Nam.
Đáng lưu ý, trong 6 tháng đầu năm 2021, Tây Ban Nha và Italy là thị trường có kim ngạch xuất khẩu cá ngừ tăng trưởng. Đặc biệt, kim ngạch xuất khẩu cá ngừ tăng trưởng mạnh mẽ ở các thị trường như Bungari với lượng tăng 289%, kim ngạch tăng 229%, Ba Lan có lượng tăng 989%, kim ngạch tăng 608,6%.
Tuy nhiên, trong số các thị trường xuất khẩu lớn thì Hà Lan và Bỉ có ghi nhận sự sụt giảm trong 6 tháng đầu năm 2021, với kim ngạch lần lượt là 6,47 triệu USD và 5,51 triệu USD, giảm lần lượt 21,4% và 3,8% so với cùng kỳ năm 2020.
Theo số liệu thống kê từ cơ quan thống kê châu Âu (Eurostat), trong 4 tháng đầu năm 2021, Việt Nam là thị trường ngoại khối cung cấp cá ngừ lớn thứ 8 của EU, chiếm 4,9% về lượng và chiếm 5,8% về trị giá, đạt 10,7 nghìn tấn với trị giá 47,5 triệu EUR, (tương đương 56,7 triệu USD), tăng 23,9% về lượng và tăng 22,9% về trị giá so với cùng kỳ năm 2020 và cao hơn so với mức thị phần 4% về lượng của cùng kỳ năm trước - thời điểm EVFTA chưa có hiệu lực.
Trong khi nguồn cung cạnh tranh lớn nhất đối với cá ngừ của Việt Nam tại EU ở khu vực ASEAN là Philippines lại có thị phần giảm mạnh.

Kết quả này ghi nhận sự cố gắng đáp ứng các quy định về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) của thị trường EU để được hưởng các ưu đãi từ EVFTA đối với sản phẩm cá ngừ của Việt Nam./.