Tết ông Công ông Táo: Để có một cái Tết đẹp và ý nghĩa
Hằng năm, cứ đến ngày 23 tháng Chạp, người dân Việt Nam lại chuẩn bị mâm cơm cúng tiễn ông Công ông Táo về trời. Đây là một nét văn hóa đặc sắc, một phong tục đẹp của dân tộc Việt Nam đã được lưu truyền và gìn giữ từ bao đời nay. Tuy nhiên, để có một cái Tết thật đẹp và ý nghĩa, mỗi người dân cũng cần nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường.
Một phong tục tín ngưỡng đẹp của người Việt
Cúng ông Công, ông Táo là một phong tục có từ rất lâu đời ở Việt Nam. Theo truyền thuyết kể lại, ông Công là vị thần cai quản đất đai trong nhà, còn ông Táo là ba vị đầu rau trông coi việc bếp núp. Ông Công, ông Táo được ông Trời phái xuống trần gian theo dõi và ghi chép những việc làm Thiện-Ác của loài người.
Hàng năm, cứ vào ngày 23 tháng Chạp, các vị thần này lại cưỡi cá chép lên Thiên đình báo cáo tất cả việc làm tốt và chưa tốt của con người trong suốt một năm qua để Thiên đình định đoạt công, tội.
Do đó, trong quan niệm của người Việt, ông Công và ba vị Thần Táo (hay vua Bếp) là những định đoạt cát hung, phước đức cho gia đình. Tất nhiên, phước đức này đến từ việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà.
Với mong muốn cho gia đình mình được nhiều may mắn, nên hằng năm, cứ đến ngày 23 tháng Chạp, người ta lại làm lễ tiễn đưa ông Công, ông Táo lên chầu trời một cách long trọng.
Đồ lễ để cúng ông Công ông Táo thường có một bộ mã ông Công và ba bộ mã ông Táo. Ngoài ra còn có hương, hoa, oản, quả, cau, trầu; cùng một mâm cỗ được chuẩn bị cẩn thận, đầy đủ với xôi, gà, giò, nem, canh măng miến...
Lễ cúng ông Táo thường được tiến hành trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp Âm lịch (có thể cúng vào trưa, tối ngày 22 tháng Chạp hoặc sáng 23 tháng Chạp) bởi dân gian quan niệm sau 12 giờ trưa là ông Táo lên chầu trời nên sẽ không nhận được đồ cúng.
Theo truyền thuyết, cá chép là phương tiện duy nhất có thể đưa Táo Quân về trời. Bởi thế, vào ngày này, các gia đình đều cúng cá chép.
Một số gia đình có thể mua cá chép giấy (đốt cùng vàng mã sau khi cúng), tuy nhiên phần lớn các gia đình thường mua 3 con cá chép thả vào chậu nước đặt cạnh mâm cỗ, sau khi làm lễ xong đem ra sông thả, ngụ ý cá sẽ hóa rồng, vượt vũ môn, làm phương tiện cho Táo Quân cưỡi về trời.
Ngoài ra, trong tâm thức người Việt, “cá vượt Vũ môn” hay “cá chép hóa rồng” còn mang ý nghĩa của sự thăng hoa, biểu tượng của tinh thần vượt khó, sự kiên trì, bền chí chinh phục tri thức để đi tới thành công, biểu trưng cho nhân cách thanh cao tiềm ẩn hoặc hướng đến một kết quả tốt đẹp.
>> Rục rịch lễ tiễn ông Công ông Táo về trời
Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
Vàng mã và cá chép là hai thứ gần như không thể thiếu trong ngày Tết ông Công, ông Táo. Cứ đến ngày này, thị trường vàng mã lại "lên ngôi". Từ phố Hàng Mã, Lương Văn Can, chợ Đồng Xuân, Kim Liên… cho đến những ngõ nhỏ, những cửa hàng tạp hóa trong khu dân cư, đâu đâu cũng đều bày bán mặt hàng này. Thị trường cá chép cũng rất sôi động, trong đó, cá chép vàng loại nhỏ được người dân chọn mua nhiều nhất.
Nói về phong tục thả cá chép, không chỉ được cho là phương tiện giúp ông Công, ông Táo lên chầu trời, xét từ góc độ Phật giáo, phóng sinh cá chép thể hiện sự từ bi cũng như truyền thống nhân đạo của nhân dân ta, xét về khía cạnh môi trường, việc thả cá chép còn góp phần làm đa dạng sinh học tại những khu vực cá được thả.
Lý thuyết là vậy, tuy nhiên trên thực tế điều việc thả cá không đúng cách cùng với ý thức kém của một bộ phận dân cư lại gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với môi trường.
Thực tế cho thấy, ở Hà Nội cũng như nhiều địa phương khác, sau ngày Tết ông Công, ông Táo, các hồ ở Hà Nội ngập trong rác bởi sự thiếu ý thức của nhiều người dân. Sau khi thả cá, nhiều người vứt lại các túi nilon, thậm chí, cả chân hương, tro bụi từ đốt vàng mã…
Thả cá, vốn có ý nghĩa đẹp, nhưng thả không đúng cách sẽ gây ra những hậu quả tiêu cực, không những làm mất đi ý nghĩa tâm linh mà còn gây ô nhiễm môi trường.
Do đó, khi thả cá, mọi người cần chú ý một số điều như: chọn mua những con cá trông nhanh nhẹn, không bị bong vảy; chọn thả cá về đúng môi trường mà cá có thể sinh sống; không nên ném cả túi cá xuống hồ, làm cá không thể thoát ra ngoài; nhặt, vứt túi nilon đúng nơi quy định…
Mỗi người dân hãy ý thức hơn nữa trong việc bảo vệ môi trường xanh và sạch đẹp, vừa thực hành tiết kiệm, vừa gìn giữ được những nét văn hóa cổ truyền của dân tộc.
Tết ông Công, ông Táo đang đến gần, Tết Nguyên đán cũng sắp đến. Hy vọng, những hành động, việc làm chưa đúng, chưa đẹp sẽ sớm được khắc phục để mọi người ai cũng được đón một cái Tết vui vẻ và ý nghĩa./.
Tin liên quan
-
Đời sống
Ngày Tết ông Công ông Táo: Một số sông, hồ ở Hà Nội "ngập" rác
13:48' - 20/01/2017
Hàng ngàn, hàng vạn con cá chép sống "đính kèm" túi ni-lông được thả trôi khiến nhiều sông, hồ ở Thủ đô phải gồng mình gánh lượng rác thải lớn do con người xả ra khi tiễn ông Táo về trời.
-
Đời sống
"Thả cá đừng thả túi nilon" - thông điệp nóng nhất ngày ông Công ông Táo
10:01' - 20/01/2017
“Thả cá đừng thả túi nilon” - Đây là thông điệp mà các tình nguyện viên của chiến dịch “Đường Táo quân” muốn gửi đến người dân dịp Tết ông Công, ông Táo năm nay.
-
Tin ảnh
Người Hà Nội đón Tết ông Công ông Táo
07:32' - 20/01/2017
Trên nhiều tuyến phố ở Hà Nội, không khí chuẩn bị cho ngày tiễn các Táo quân về trời đã rất nhộn nhịp và hối hả.
-
Xe & Công nghệ
Nhộn nhịp các mặt hàng tiễn Táo quân về trời
15:29' - 17/01/2017
Phố phường Hà Nội dường như đông vui nhộn nhịp hơn hẳn với các hoạt động mua sắm chuẩn bị cho lễ cúng tiễn ông Công ông Táo về trời và Tết Nguyên đán Đinh Dậu 2017.
Tin cùng chuyên mục
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm hôm nay 27/4 và ngày tốt tháng 4
05:15'
Xem ngay lịch âm 27/4 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ hoàng đạo, giờ đẹp hôm nay 27/4 và lịch vạn niên tháng 4, chuyển đổi lịch âm - dương 2024.
-
Đời sống
Khai trương phố ẩm thực Tuệ Tĩnh
22:07' - 26/04/2024
Tối 26/4, UBND thành phố Hải Dương tổ chức khai trương tuyến phố ẩm thực.
-
Đời sống
Ga Hà Nội đón lượng lớn hành khách trước kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5
21:34' - 26/04/2024
Ngày 26/4/2024, ngày đi làm cuối cùng của kỳ nghỉ lễ 30/4-1/5 kéo dài 5 ngày, Ga Hà Nội đón một lượng lớn hành khách lên tàu trở về quê và đi du lịch.
-
Đời sống
Ngộ độc tại trường học Nhật Bản, nghi do dùng sữa của Morinaga
20:11' - 26/04/2024
Một vụ ngộ độc đã xảy ra tại một trường học ở thành phố Sendai, thủ phủ tỉnh Miyagi (Đông Bắc Nhật Bản), khiến hơn 600 học sinh và nhiều người khác tại trường bị ảnh hưởng sức khỏe.
-
Đời sống
Pháp: Bùng nổ số người "siêu cao tuổi"
11:06' - 26/04/2024
Viện nghiên cứu nhân khẩu học quốc gia Pháp (INED) cho biết số người già trên 110 tuổi ở Pháp đang tăng nhanh, trong đó nữ giới đang chiếm ưu thế.
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm hôm nay 26/4 và ngày tốt tháng 4
05:15' - 26/04/2024
Xem ngay lịch âm 26/4 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ hoàng đạo, giờ đẹp hôm nay 26/4 và lịch vạn niên tháng 4, chuyển đổi lịch âm - dương 2024.
-
Đời sống
Tp. Hồ Chí Minh đảm bảo nước sạch mùa nắng nóng, xâm nhập mặn
13:14' - 25/04/2024
Nắng nóng gay gắt, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn đang diễn ra, Tp.Hồ Chí Minh đã triển khai nhiều giải pháp đảm bảo cấp nước an toàn, liên tục cho người dân và các hoạt động sản xuất, kinh doanh.
-
Đời sống
Nhiều người Australia lầm tưởng về chứng sa sút trí tuệ
07:00' - 25/04/2024
Đa số người dân Australia không tự tin vào sự hiểu biết về cách thức giảm nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ. Đây là đánh giá khảo sát do Viện Y tế và Phúc lợi Australia (AIHW) công bố.
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm hôm nay 25/4 và ngày tốt tháng 4
05:15' - 25/04/2024
Xem ngay lịch âm 25/4 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ hoàng đạo, giờ đẹp hôm nay 25/4 và lịch vạn niên tháng 4, chuyển đổi lịch âm - dương 2024.