Thách thức nghiêm trọng đối với ngành hoá chất của Bỉ

Hương Giang/vnanet.vn 06:30' - 20/05/2025
BNEWS Ngành công nghiệp dược phẩm và hóa chất của Bỉ, một trụ cột kinh tế của quốc gia này, đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng khi lần đầu tiên sau một thập kỷ ghi nhận sự sụt giảm việc làm.
Ngành công nghiệp hóa chất Bỉ ngày càng gặp khó khăn bởi cạnh tranh và thuế quan. Ảnh minh họa: AFP/TTXVN

Theo số liệu mới nhất từ Liên đoàn Hóa chất và Khoa học Đời sống Bỉ (Essenscia), hơn 1.150 việc làm đã bị cắt giảm trong năm 2024, chủ yếu trong các lĩnh vực hóa chất và nhựa. Tình trạng này phản ánh áp lực ngày càng gia tăng lên ngành công nghiệp châu Âu, giữa bối cảnh khủng hoảng năng lượng, cạnh tranh toàn cầu khốc liệt và những căng thẳng thương mại hiện tại dự kiến sẽ không mang lại sự cải thiện nào cho ngành.

Chủ tịch Essenscia, Jan Remeysen, nhấn mạnh rằng phải có hành động chính trị khẩn cấp ở mọi cấp chính quyền để đảo ngược xu hướng đáng lo ngại này. Tình trạng này tương tự những khó khăn mà ngành công nghiệp châu Âu đang đối mặt, khi các nhà máy hóa chất tại Bỉ hoạt động dưới mức công suất tối đa, xuống mức thấp nhất trong nhiều năm.

Tỷ lệ sử dụng công suất sản xuất [so với công suất tối đa] đã giảm mạnh kể từ xung đột Nga-Ukraine năm 2022 và cuộc khủng hoảng năng lượng sau đó, duy trì dưới mức trung bình 75,4% trong 11 tháng liên tiếp.

 

Trong hai năm qua, các công ty hóa chất châu Âu đã thông báo ngừng hoạt động các nhà máy với tổng công suất hơn 11 triệu tấn, cho thấy mức độ nghiêm trọng của khủng hoảng. Trong khi đó, Trung Quốc liên tục mở rộng năng lực sản xuất hóa chất, gây áp lực lớn lên các nhà sản xuất ở các khu vực khác. Bất lợi về chi phí năng lượng cũng làm suy yếu khả năng cạnh tranh của Bỉ, khi giá khí đốt tại Mỹ thấp hơn khoảng 3,5 lần trong những tháng gần đây. 

Lần đầu tiên sau một thập kỷ ghi nhận mất việc làm

Năm 2024 cũng chứng kiến tình trạng mất mát việc làm trong ngành, một diễn biến chưa từng có trong 10 năm. Hơn 1.150 việc làm đã bị cắt giảm trong năm vừa qua, chủ yếu ở lĩnh vực hóa chất (-1,4%) và nhựa (-3%). Tổng số việc làm trực tiếp trong ngành ở Bỉ hiện ở mức 99.009 việc làm.

Xuất khẩu và nhập khẩu hóa chất của Bỉ trong năm 2024 giảm lần lượt 3,2% và 9,1%, dù mức giảm này thấp hơn so với năm trước, khi xuất khẩu giảm 18% và nhập khẩu giảm 12%. Doanh thu của ngành đạt 74,9 tỷ euro theo giá trị danh nghĩa, giảm nhẹ 0,5%, nhưng khi điều chỉnh theo lạm phát, doanh thu thực tế đã giảm mạnh 11% trong thập kỷ qua.

Mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn, nhưng Bỉ vẫn cho thấy sự kiên cường hơn so với nhiều quốc gia châu Âu khác. Ngành hóa chất và dược phẩm tiếp tục là động lực xuất khẩu chính, đóng góp 1/3 tổng kim ngạch xuất khẩu của Bỉ. Quốc gia này đứng thứ ba châu Âu về xuất khẩu hóa chất, dược phẩm và nhựa ra ngoài châu lục, chiếm 10,5% thị phần, sau Đức với 24,7% và Ireland với 13,8%. Đức vẫn là đối tác thương mại hàng đầu của Bỉ, nhưng Mỹ đang dần thu hẹp khoảng cách. Đầu tư trong ngành cũng có dấu hiệu chững lại, với 3,8 tỷ euro được rót vào năm 2024, giảm 1,8%. 

Tuy nhiên, ngành hóa chất chiếm tỷ trọng kỷ lục 36,5% trong tổng đầu tư công nghiệp của Bỉ, và chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển đạt mức cao nhất từ trước đến nay, 6,8 tỷ euro, tăng 7,1%. Đáng chú ý, ngành hóa chất, dược phẩm và công nghệ sinh học đã nộp 1.149 đơn xin cấp bằng sáng chế trong năm 2024, chiếm 44% tổng số đơn của Bỉ, khẳng định vai trò dẫn đầu trong đổi mới sáng tạo. 

Nguy cơ từ thuế quan của Mỹ

Nhưng ngành này đang đối mặt với nguy cơ từ chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump, vốn ảnh hưởng đến 66% kim ngạch xuất khẩu của Bỉ sang Mỹ, tương đương 22,6 tỷ euro. Riêng dược phẩm chiếm 55% kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ, đạt 18,9 tỷ euro. 

Ông Jan Remeysen cảnh báo rằng chính sách thuế quan này có thể làm trầm trọng thêm khó khăn của ngành, vốn đã chịu áp lực từ chi phí năng lượng cao, đặc biệt là phí truyền tải điện tại Bỉ cao gấp 3-5 lần so với Pháp và Đức. Ông kêu gọi chính phủ đơn giản hóa thủ tục hành chính và áp dụng các quy định thực tế hơn để hỗ trợ ngành. Mặc dù các con số kinh tế không mấy lạc quan, nhưng ông Jan Remeysen khẳng định không nên bi quan mà cần coi đây là động lực để hành động. 

Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải sử dụng những số liệu này như một động lực để thúc đẩy hành động chính trị khẩn trương. Ông cho rằng đã đến lúc cần chuyển từ các kế hoạch hành động với ý định tốt sang các biện pháp chính trị hiệu quả, có tác động trực tiếp đến việc cải thiện năng lực cạnh tranh. Ông cũng kêu gọi các tín hiệu rõ ràng từ chính quyền để củng cố niềm tin của nhà đầu tư, nhấn mạnh rằng ngành hóa chất vẫn là trụ cột kinh tế, đóng góp khoảng 20% việc làm trong lĩnh vực công nghiệp tại Bỉ. 

Tương lai của ngành dược phẩm và hóa chất Bỉ, một lĩnh vực then chốt tạo ra lượng lớn việc làm và giá trị kinh tế, sẽ phụ thuộc vào khả năng thích ứng và sự hỗ trợ kịp thời từ chính quyền. Những quyết sách đúng đắn không chỉ giúp ngành vượt qua khủng hoảng năng lượng và cạnh tranh toàn cầu mà còn đảm bảo phát triển bền vững, củng cố vị thế của Bỉ trên bản đồ công nghiệp châu Âu và thế giới.

Tin liên quan

Tin cùng chuyên mục