Thành phố Hồ Chí Minh hướng tới mô hình tăng trưởng dựa trên tri thức

Đây một trong những sự kiện trọng điểm của Tuần lễ Đổi mới sáng tạo, Khoa học công nghệ và Khởi nghiệp sáng tạo Thành phố Hồ Chí Minh (WISE HCMC+ 2025). Sự kiện thể hiện cam kết mạnh mẽ của thành phố trong việc xây dựng nền tảng phát triển khoa học - công nghệ cho nhiều thập kỷ tới.

Phát biểu tại hội nghị, ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh, trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu đang dịch chuyển sang tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo, lợi thế không còn thuộc về tài nguyên hay lao động giá rẻ. Thay vào đó, sức mạnh quốc gia được quyết định bởi năng lực kiến tạo tri thức và làm chủ công nghệ lõi.

Do đó, Thành phố Hồ Chí Minh đặt mục tiêu xác lập mô hình tăng trưởng mới dựa trên tri thức, với sáng tạo, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là ba mũi đột phá chiến lược. Đây cũng là bước đi cụ thể hóa Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Giai đoạn 2021-2025 ghi nhận nhiều dấu mốc quan trọng khi năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) đóng góp hơn 50% vào tăng trưởng GRDP, phản ánh sự dịch chuyển rõ rệt sang mô hình tăng trưởng dựa trên tri thức.

Hệ sinh thái khởi nghiệp của Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục giữ vị thế đầu tàu, chiếm hơn 50% tổng số startup của cả nước, tương đương hơn 2.000 doanh nghiệp. Giá trị hệ sinh thái đạt 5,22 tỷ USD, đưa thành phố đứng thứ năm Đông Nam Á và tiến sát nhóm 100 hệ sinh thái khởi nghiệp năng động nhất toàn cầu.

Trong lĩnh vực chuyển đổi số, thành phố duy trì vị trí nhóm dẫn đầu cả nước về Chỉ số Chuyển đổi số (DTI) với hạ tầng hiện đại, độ phủ sóng 5G đạt 82% và 16 trung tâm dữ liệu đang vận hành. Đại hội Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh nhiệm kỳ 2025-2030 xác định mục tiêu chiến lược đến năm 2030 là đưa thành phố trở thành trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực.

Theo ông Lâm Đình Thắng, để hiện thực hóa các mục tiêu trên, trong giai đoạn 2026 - 2030, Thành phố Hồ Chí Minh xác định tập trung vào ba định hướng đột phá chiến lược gồm: Đột phá về thể chế và chính sách; đột phá về công nghệ chiến lược và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và đột phá về quản trị số và nhân lực số.

“Tại Thành phố Hồ Chí Minh, chúng tôi nhận thức rõ muốn thành phố phát triển bứt phá và vươn tầm quốc tế thì phải tập trung kiến tạo một Thế hệ tương lai (NextGen). Thế hệ tương lai này không chỉ là những người trẻ, mà là một hệ sinh thái hợp lực liên thế hệ, nơi sức sáng tạo và tinh thần đột phá của người trẻ được dẫn dắt bởi kinh nghiệm, tri thức sâu sắc của các thế hệ chuyên gia và lãnh đạo hiện tại. Chính sự kết hợp hài hòa này sẽ giúp chúng ta làm chủ công nghệ, tạo ra giá trị mới bền vững, nhân văn, bao trùm, tất cả cùng tham gia, tất cả cùng thụ hưởng, không để ai bị bỏ lại phía sau”, ông Lâm Đình Thắng chia sẻ.

Tại hội nghị, ông Daniel Theobald - Đồng sáng lập MassRobotics, Nhà sáng lập và Giám đốc Đổi mới Vecna Robotics (Hoa Kỳ) đã chia sẻ về những cơ hội hợp tác giữa Thành phố Hồ Chí Minh và các tổ chức quốc tế trong lĩnh vực robot, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp.

Ông Daniel Theobald nhấn mạnh, để bứt phá trong giai đoạn mới, Thành phố Hồ Chí Minh cần tập trung giải quyết các bài toán thực tiễn của đô thị và doanh nghiệp, đặc biệt là tối ưu hóa chuỗi cung ứng phục vụ xuất khẩu - một trong những lợi thế cạnh tranh quan trọng của thành phố. Theo ông, thay vì chạy theo các xu hướng công nghệ “hình thức” như robot hình người hay robot A1 tổng quát, thành phố nên ưu tiên đồng đầu tư vào R&D, hỗ trợ mạnh mẽ cho hoạt động tạo lập bằng sáng chế, thúc đẩy mô phỏng, thử nghiệm, cũng như hình thành và dẫn dắt các bộ tiêu chuẩn công nghệ. Đây mới là nền tảng tạo ra giá trị thật và năng lực cạnh tranh dài hạn.

Ông Theobald cũng đề xuất Thành phố Hồ Chí Minh cần mở rộng quyền tiếp cận hạ tầng và nguồn lực cho các nhà sáng lập startup, bao gồm: không gian làm việc; các dịch vụ hỗ trợ pháp lý miễn phí như thành lập doanh nghiệp, đăng ký sáng chế, thẩm định điều khoản đầu tư; cùng những chương trình cố vấn chuyên sâu từ các chuyên gia hàng đầu.

Bên cạnh đó, ông khuyến nghị thành phố xây dựng cơ chế kết nối trực tiếp với Thung lũng Silicon và các thị trường quốc tế trọng điểm, đồng thời thuyết phục các doanh nghiệp công nghệ lớn đang hoạt động tại Thành phố Hồ Chí Minh cùng tham gia hỗ trợ doanh nghiệp trẻ. Sự đồng hành của khối doanh nghiệp tiên phong sẽ tạo thành “lực kéo” quan trọng, thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn.