Thủ tướng dự Hội nghị thượng đỉnh SCO: Phát huy vai trò, vị thế Việt Nam tại các diễn đàn đa phương

Thủ tướng Phạm Minh Chính. Ảnh: Dương Giang-TTXVN

Nhận lời mời của Chính phủ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) 2025 với tư cách Khách mời của nước chủ nhà và làm việc tại Trung Quốc ngày 31/8 và 1/9/2025.

Đây là lần thứ 5 Trung Quốc đăng cai tổ chức hội nghị thượng đỉnh SCO, đồng thời cũng là kỳ họp thượng đỉnh có quy mô lớn nhất trong lịch sử SCO. Việc Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự hội nghị với tư cách khách mời cho thấy sự coi trọng của nước chủ nhà Trung Quốc đối với vai trò, vị thế của Việt Nam ngày càng tăng cao trong khu vực và thế giới; đồng thời góp phần đưa quan hệ Việt Nam-Trung Quốc ngày càng vững chắc, thực chất và hiệu quả.

SCO được thành lập năm 2001 tại Thượng Hải (Trung Quốc) với mục đích ban đầu là giải quyết những vấn đề biên giới, chống ma túy và khủng bố, hỗ trợ và tăng cường hợp tác kinh tế giữa các nước thành viên.

Cho đến nay, sau hơn 2 thập kỷ thành lập và phát triển, SCO đã trở thành một tổ chức gồm khoảng 40% dân số thế giới, tổng diện tích của các quốc gia thành viên chiếm hơn 60% lục địa Á-Âu và ngày càng chứng minh được ảnh hưởng trên diễn đàn thế giới.

Không chỉ hợp tác trong lĩnh vực an ninh biên giới, SCO còn hợp tác về nhiều kế hoạch hợp tác cùng có lợi khác về chính trị, an ninh, ngoại giao, kinh tế, thương mại, khoa học, công nghệ, văn hóa, giáo dục, năng lượng, thông tin, môi trường... Các hội nghị thường niên hàng năm trong khuôn khổ SCO được tổ chức không chỉ dành cho nguyên thủ các quốc gia thành viên, mà còn theo nhiều cấp độ và quy mô khác với sự tham gia của các bộ trưởng ngoại giao, bộ trưởng quốc phòng, cùng với các cơ quan chức năng có liên quan đến lĩnh vực quan tâm chung. Đó là lý do khiến SCO đã có những bước phát triển nhanh chóng cả về quy mô cũng như chiều sâu hợp tác.

Hiện nay, trong bối cảnh thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, một số cơ chế đa phương và tổ chức hợp tác như Nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới (BRICS), hay Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) đang nổi lên nhằm tạo ra động lực mới thúc đẩy môi trường an ninh ổn định, tiến tới thịnh vượng về kinh tế. Bên cạnh trọng tâm hợp tác về an ninh, chống khủng bố, SCO đang tăng cường mở rộng hợp tác từ an ninh sang các lĩnh vực kinh tế, kết nối, văn hóa, giáo dục, du lịch…

Điều này lý giải vì sao các tổ chức này liên tiếp được mở rộng, thu hút sự tham gia của nhiều quốc gia khác biệt về tiềm năng quân sự, kinh tế... SCO không nằm ngoài xu hướng đó. Từ 6 thành viên ban đầu gồm Trung Quốc, Nga, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Uzbekistan, cho đến nay SCO đã kết nạp thêm Ấn Độ và Pakistan năm 2017; Iran năm 2023; Belarus năm 2024. Mới đây nhất, ngày 27/8/2025, Armenia và Azerbaijan đã chính thức nộp đơn xin trở thành thành viên đầy đủ của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO). 

* Phát huy “Tinh thần Thượng Hải”, củng cố cơ chế hợp tác của SCO

Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) năm nay được tổ chức ngày 31/8 và 1/9/2025 tại thành phố Thiên Tân, Trung Quốc. Đây là một trong những hoạt động ngoại giao quan trọng nhất trong năm của Trung Quốc với chương trình nghị sự tập trung vào việc phát huy “Tinh thần Thượng Hải”, củng cố cơ chế hợp tác, thảo luận sâu rộng về các vấn đề quốc tế và khu vực, cũng như thúc đẩy hợp tác đa phương về chính trị, an ninh, kinh tế, thương mại và văn hóa.

Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc, hội nghị năm nay là dấu mốc quan trọng trong lịch sử phát triển SCO với việc khẳng định vai trò ngày càng lớn của tổ chức này trong duy trì an ninh, thúc đẩy hợp tác và đóng góp cho hòa bình, ổn định khu vực cũng như toàn cầu.

Hội nghị thượng đỉnh SCO 2025 dự kiến có sự tham dự của hơn 20 nhà lãnh đạo các nước gồm 10 nước thành viên chính thức, 1 nước quan sát viên, 7 nước đối tác đối thoại và một số nước tham dự với tư cách Khách mời của nước chủ nhà như Việt Nam, Lào, Indonesia, Malaysia, Turmenistan… Ngoài ra còn có lãnh đạo của các tổ chức quốc tế như Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres, Tổng Thư ký SCO Nurlan Yermekbayev, Tổng Thư ký Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) Kao Kim Hourn, Chủ tịch Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB) Kim Lập Quần… Quy mô của hội nghị lần này thể hiện kỳ vọng của các quốc gia thành viên trong việc thúc đẩy hợp tác sâu rộng hơn, đồng thời thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng quốc tế.

Dự kiến, các nhà lãnh đạo tham dự hội nghị sẽ ký và thông qua “Tuyên bố Thiên Tân”, phê chuẩn “Kế hoạch phát triển SCO trong 10 năm tới”, Tuyên bố của Nguyên thủ các nước nhân kỷ niệm 80 năm kết thúc Chiến tranh thế giới thứ II. Ngoài ra, trong khuôn khổ hội nghị thượng đỉnh SCO năm nay còn có Phiên họp của Hội nghị thượng đỉnh SCO mở rộng với chủ đề “Thực hiện chủ nghĩa đa phương, duy trì an ninh khu vực, thúc đẩy phát triển bền vững”.

* Đưa quan hệ Việt Nam - Trung Quốc ngày càng vững chắc, thực chất và hiệu quả

Nhận lời mời của Chính phủ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) 2025 với tư cách Khách mời của nước chủ nhà và làm việc tại Trung Quốc từ ngày 31/8 đến 1/9/2025.

Việc Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự hội nghị với tư cách khách mời thể hiện sự coi trọng của Trung Quốc đối với vai trò, vị thế của Việt Nam; Trung Quốc đánh giá cao đường lối phát triển, chính sách đối ngoại hòa bình, độc lập tự chủ của Việt Nam. Đồng thời cũng thể hiện sự coi trọng cao độ của Đảng và Chính phủ Việt Nam đối với quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc.

Đặc biệt, từ sau khi hai nước nâng tầm quan hệ lên Cộng đồng chia sẻ tương lai có ý nghĩa chiến lược (tháng 12/2023), quan hệ Việt Nam-Trung Quốc duy trì đà phát triển tích cực, thuận lợi hơn, có những chuyển biến rõ nét, khá toàn diện theo định hướng “6 hơn” gồm: Tin cậy chính trị cao hơn; hợp tác quốc phòng-an ninh thực chất hơn; hợp tác thực chất sâu sắc hơn; nền tảng xã hội vững chắc hơn; phối hợp đa phương chặt chẽ hơn; bất đồng được kiểm soát, giải quyết tốt hơn.

Từ đầu năm 2025 đến nay, trong bối cảnh kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Trung Quốc (18/1/1950 - 18/1/2025), hai bên duy trì mật thiết trao đổi, tiếp xúc cấp cao và các cấp như: Tổng Bí thư Tô Lâm điện đàm với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình (ngày 15/1/2025), tuyên bố khởi động Năm giao lưu nhân văn Việt Nam-Trung Quốc 2025; Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam (tháng 4/2025), đây là chuyến thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam lần thứ 4 của Tổng Bí thư, Chủ tịch Tập Cận Bình và là lần thứ 2 trong cùng một nhiệm kỳ Đại hội XX Đảng Cộng sản Trung Quốc và Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam; Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự Diễn đàn WEF Thiên Tân và làm việc tại Trung Quốc (tháng 6/2025); Ủy viên trưởng Nhân đại toàn quốc Trung Quốc Triệu Lạc Tế sắp thăm chính thức Việt Nam và dự Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh Việt Nam (ngày 31/8 đến 2/9/2025)... Các hoạt động trao đổi, tiếp xúc cấp cao diễn ra liên tục, thường xuyên đã góp phần tăng cường tin cậy chính trị, củng cố vững chắc cho nền tảng chính trị của quan hệ hai Đảng, hai nước.

Quan hệ chính trị tốt đẹp đã góp phần tạo động lực và nền tảng quan trọng cho việc hợp tác phát triển kinh tế, đặc biệt là phát triển thương mại song phương. Hai bên duy trì thường xuyên các cơ chế hợp tác kinh tế-thương mại song phương, đưa hợp tác kinh tế-thương mại song phương phát triển ngày càng ổn định theo hướng cân bằng, bền vững hơn.

Trong những năm qua, hợp tác thương mại luôn là điểm sáng trong quan hệ hai nước. Việt Nam duy trì trong nhiều năm là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và hiện đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ 4 của Trung Quốc trên thế giới (sau Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc). Kim ngạch thương mại song phương Việt Nam-Trung Quốc năm 2024 đạt 205,2 tỷ USD; 7 tháng năm 2025 đạt 136,47 tỷ USD.

Về đầu tư, tính lũy kế đến hết tháng 1/2025, tổng vốn FDI đăng ký của Trung Quốc tại Việt Nam là 31,26 tỷ USD với 5.195 dự án còn hiệu lực, đứng thứ 6/149 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Riêng năm 2024, Trung Quốc đứng đầu về số dự án cấp mới với 955 dự án, đứng thứ 3/110 đối tác đầu tư vào Việt Nam về số vốn với 4,73 tỷ USD (tăng hơn 3,05%); 7 tháng năm 2025, Trung Quốc đứng đầu về số dự án đầu tư mới với 695 dự án và đứng thứ 2 về tổng số vốn đăng ký với 2,27 tỷ USD (chỉ sau Singapore).

Về du lịch, năm 2024 Việt Nam đón 3,74 triệu lượt khách Trung Quốc, tăng 114% so với năm 2023, chiếm 21,26% tổng lượt khách quốc tế đến Việt Nam, đứng thứ 2 sau Hàn Quốc. Trong 7 tháng năm 2025, Việt Nam đón hơn 3,1 triệu lượt khách Trung Quốc đến Việt Nam, chiếm 25,5% tổng lượt khách quốc tế đến Việt Nam, đứng đầu về tổng lượt khách quốc tế đến Việt Nam.

Ngoài ra, giao lưu nhân dân, hợp tác giáo dục, văn hóa giữa hai nước thời gian qua diễn ra sôi động. Nhân kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và “Năm giao lưu nhân văn Việt-Trung 2025”, các bộ, ngành, địa phương hai bên tích cực tổ chức các hoạt động giao lưu. Hợp tác giữa hai nước trên các diễn đàn quốc tế cũng được mở rộng.

Trong bối cảnh quan hệ hai Đảng, hai nước Việt Nam-Trung Quốc đang phát triển sâu sắc, thực chất và toàn diện như hiện nay, chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) 2025 là dịp để lãnh đạo cấp cao hai nước đi sâu thảo luận những biện pháp cụ thể nhằm tiếp tục triển khai hiệu quả nhận thức chung đã đạt được giữa Lãnh đạo cấp cao nhất của hai Đảng, hai nước thời gian gần đây, góp phần đưa quan hệ hai nước phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển tại khu vực và trên thế giới.