Thủ tướng Canada Justin Trudeau (trái) trong cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) tại Washington, DC. Ảnh: AFP/TTXVN
Mới đây ông Trump đã áp mức thuế cao đối với mặt hàng nhôm và thép nhập khẩu từ Canada. Ngoài ra, ông chủ Nhà Trắng còn dọa sẽ áp mức thuế mới lên ô tô - mặt hàng chiến lược của Canada.
Trong bài bình luận đăng trên mục Politics của CBC News, Elise von Scheel - phóng viên thuộc Văn phòng Quốc hội của CBC - cho biết tuần trước, sau khi rời Hội nghị Thượng đỉnh G7 lên đường đến Singapore dự Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều, Tổng thống Trump đã đe dọa áp thuế 25% đối với xe ôtô của Canada.
Đó là một trong những phản ứng của ông trước tuyên bố của Thủ tướng Justin Trudeau rằng Canada sẽ không bị Mỹ "điều khiển". Bài viết nhận định rằng mặc dù lời lẽ của Tổng thống Trump mang tính đe dọa, song vẫn chưa trở thành tuyên bố chính thức, nhưng trong tuần này, Nghị sĩ đảng Cộng hòa Kevin Cramer đã tiếp tục cảnh báo Canada rằng Tổng thống Trump "không nói đùa" và Canada nên chuẩn bị cho điều đó.
Phóng viên Elise von Scheel cũng cho rằng ôtô là một vấn đề gai góc trong các cuộc tái đàm phán Thỏa thuận Thương mại Tự do Bắc Mỹ (
NAFTA). Mỹ đã đặt ra yêu cầu mới về quy tắc xuất xứ và hạn ngạch hàm lượng nội địa của Mỹ trong xe. Theo đó, nâng tỷ lệ nội địa khu vực từ 62,5% hiện nay lên 85% đối với ngành ôtô, trong đó ít nhất tỷ lệ nội địa Mỹ chiếm 50%.
Cho đến nay, những vướng mắc trong đàm phán vấn đề ôtô vẫn chưa ngã ngũ, cùng với việc áp mức thuế mới đối với nhôm và thép, nếu ôtô bị chịu thuế cao đến 25% như ông Trump đe dọa, thì ngành sản xuất ô tô của Canada sẽ bị tổn thất rất lớn.
Ngành công nghiệp sản xuất xe hơi của Canada sử dụng khoảng 125.000 lao động. Khoảng 70% trong số đó là sản xuất phụ tùng ôtô. Trong 5 năm qua, ngành công nghiệp ôtô của Canada tăng trưởng ổn định, với khoảng 2,4 triệu xe được sản xuất mỗi năm. Mỹ nhập khẩu trị giá 107 tỷ USD, với hơn 5 triệu xe mỗi năm, chiếm khoảng 80% số xe ôtô sản xuất tại Canada.
Vì vậy, việc áp thuế mới sẽ làm đảo lộn nguồn cung và cầu vốn đang ổn định. Giá trung bình của một chiếc xe hơi ở Mỹ là khoảng 35.000 USD. Nếu áp mức thuế lên đến 25% như Tổng thống Trump đề xuất, người tiêu dùng sẽ phải trả thêm 8.000 USD. Việc tăng giá sẽ áp dụng cho cả người mua xe ở Canada và Mỹ.
Brian Murphy, Phó Chủ tịch nghiên cứu "Canadian Black Book" nói: “Mất việc làm là hậu quả chắc chắn xảy ra ngay lập tức” bởi khi thuế và tỷ lệ nội địa Mỹ tăng, các nhà sản xuất ôtô Canada sẽ phải tăng giá bán xe, khiến cho nhu cầu thị trường sụt giảm. Khi đó, các nhà sản xuất hoặc sẽ phải cắt giảm chi phí, hoặc phải chuyển việc làm sang các nhà máy ở Mỹ, khiến việc làm ở Canada “bắt đầu bốc hơi”.
Bài viết cũng dẫn nhận định của ông Keith Head, chuyên gia phân tích thương mại chuyên về lĩnh vực ôtô của trường Đại học British Columbia, cho rằng biểu thuế mới mà chính quyền Mỹ áp dụng sẽ “phá hủy ngành công nghiệp ôtô của Canada” bởi chỉ cần một thỏa thuận NAFTA mới được ký kết với những điều khoản sửa đổi về ôtô cũng đã gây ra sự sụt giảm từ 30-40% trong ngành công nghiệp xe hơi Canada. Nếu thêm mức thuế 25%, sự suy giảm sẽ không dừng ở mức 40% - một sự suy giảm quá lớn.