Thương vụ Sabeco – động lực cho thành công của các đợt thoái vốn tiếp theo. Ảnh minh họa: TTXVN
Thương vụ thoái vốn Sabeco đã thành công mỹ mãn với việc Bộ Công Thương bán được toàn bộ số cổ phần tương đương 53,59% vốn điều lệ của doanh nghiệp này với giá 109.972 tỷ đồng, tương đương khoảng 4,8 tỷ USD, gần bằng 1/3 dự toán tổng mức vay của Ngân sách Nhà nước năm 2018 theo Nghị quyết 49/2017/QH14 ngày 13/11/2017 của Quốc hội.
Sau thành công của thương vụ đặc biệt lớn này, dư luận đặt nhiều câu hỏi về việc Chính phủ có thể làm những gì với số tiền lớn này?
Tuy nhiên, một điều mà ít người nhớ đến là kết quả đấu giá cổ phần Nhà nước tại Sabeco là nỗ lực rất lớn của Chính phủ nhằm hoàn thành mục tiêu hoàn thành 60 nghìn tỷ đồng thu ngân sách từ thoái vốn và cổ phần hóa theo Nghị quyết của Quốc hội giao.
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp, trong 11 tháng năm 2017, các bộ, ngành, địa phương đã cổ phần hóa 21 DNNN, trong đó có 4 Tổng công ty: Sông Đà, IDICO, Becamex Bình Dương, Thanh Lễ Bình Dương.
Tổng số tiền thu từ cổ phần hóa là 2.214 tỷ đồng, bao gồm cả giá trị bán cổ phần lần đầu của IDCO là 1.324 tỷ đồng và Thanh Lễ Bình Dương là 175,4 tỷ đồng.
Tổng công ty Sông Đà sẽ IPO vào ngàu 25/12 còn Becamex Bình Dương sẽ IPO vào ngày 1/12. Về kết quả thoái vốn Nhà nước, lũy kế 11 tháng năm 2017, các đơn vị đã thoái được 5.209 tỷ đồng, thu về hơn 25.000 tỷ đồng, trong đó có số thu hơn 20.000 tỷ đồng sau 2 lần SCIC thoái vốn tại Vinamilk.
Tổng hợp các con số trên, tính đến hết tháng 11/2017 nguồn thu từ thoái vốn, cổ phần hóa phải nộp về ngân sách Nhà nước theo Nghị quyết của Quốc hội đã đạt hơn 22.709 tỷ đồng, đạt 37,84% kế hoạch.
Như vậy, nguồn thu từ thương vụ thoái vốn Sabeco, trước hết để đảm bảo thực hiện nhiệm vụ thu từ thoái vốn, cổ phần hóa phải nộp về ngân sách Nhà nước theo Nghị quyết của Quốc hội.
Chia sẻ tại Diễn đàn hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra vào sáng ngày 20/12, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, thành công của thương vụ bán Sabeco là do nhà đầu tư có niềm tin thị trường, niềm tin xã hội vào Chính phủ và kinh tế vĩ mô của Việt Nam.
Trên thực tế, dõi theo hành trình gần một thập niên từ đợt IPO năm 2008 của Sabeco đến nay, đằng sau thành quả này là nhiều, rất nhiều nỗ lực và công sức của của tập thể Chính phủ.
Mà một trong các căn nguyên mang tính then chốt là sự cương quyết và chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng cũng như sự đồng tâm hiệp lực của nhiều bộ ngành liên quan nhằm đạt được mục tiêu minh bạch, công khai, chống lợi ích nhóm.
Quá trình bán vốn nhà nước tại Sabeco đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, chỉ đạo hết sức chặt chẽ từ Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.
Ngày 29/8/2016, chỉ vài tháng sau khi nhậm chức, Thủ tướng đã chủ trì cuộc họp của Thường trực Chính phủ với các bộ ngành về chủ trương tiếp tục bán vốn nhà nước tại Sabeco và nhiều doanh nghiệp lớn khác.
Kết luận tại cuộc họp, Thủ tướng đã nhấn mạnh các nguyên tắc, quan điểm trong quá trình bán vốn nhà nước nói chung và trong quá trình cổ phần hóa DNNN nói riêng.
Thủ tướng yêu cầu phải thực hiện theo các quy luật, thông lệ thị trường, đấu giá cạnh tranh, bảo đảm công khai, minh bạch, chống tham nhũng, tiêu cực, chống lợi ích nhóm, bảo toàn tối đa tài sản nhà nước, bảo đảm lợi ích cao nhất của đất nước. Đây cũng là “kim chỉ nam” cho việc thoái vốn Sabeco.
Vào thời điểm Sabeco chưa niêm yết, Thủ tướng đã định hướng rõ, để bảo đảm công khai, minh bạch, bảo đảm có lợi nhất cho nhà nước, phải tiến hành niêm yết trên thị trường chứng khoán trước khi bán vốn nhà nước.
Tránh trường hợp định giá cổ phần không sát, không đúng, làm thất thoát phần vốn nhà nước, việc định giá cụ thể dựa trên các quy định pháp luật, nguyên tắc thị trường và ý kiến đơn vị tư vấn.
Việc thoái vốn Sabeco được “ưu ái” có hẳn một nghị quyết của Chính phủ (Nghị quyết 118/NQ-CP ngày 9/11/2017).
Đặc biệt, Thủ tướng đã nhiều lần nhấn mạnh yêu cầu “Chính phủ không đi bán bia, bán sữa”, “cái gì mà tư nhân làm được thì để tư nhân làm” bởi “chìa khóa cho sự tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam nằm rất nhiều ở khu vực kinh tế tư nhân”.
Có thể nói rằng, kể từ khi nhậm chức đến nay, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã kiên trì, quyết liệt thúc đẩy triển khai các giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.
Với tinh thần là những gì thị trường làm tốt hơn thì để thị trường làm, thay vì Nhà nước làm, coi khu vực kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của tăng trưởng, quy mô của các DNNN ngày càng nhỏ đi nhưng lại hiệu quả hơn.
Chỉ khi bán vốn nhà nước, giảm được vai trò nhà đầu tư, nhà kinh doanh, Nhà nước mới có thể tập trung các nguồn lực cho việc kiến tạo sự phát triển của mình.
“Tăng trưởng xét đến cùng là công việc của người dân và doanh nghiệp, nhiệm vụ của Chính phủ và địa phương là tạo tiền đề để người dân, doanh nghiệp tạo ra tăng trưởng. Đây chính là bản chất của Chính phủ kiến tạo”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhiều lần nhấn mạnh như vậy trong các bài phát biểu của mình.
Việc Chính phủ dứt khoát rút vốn nhà nước khỏi những lĩnh vực mà khu vực tư nhân có thể làm tốt hơn sẽ gửi đi một thông điệp nhất quán cùng với những nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.
Được sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, quá trình bán vốn nhà nước tại Sabeco đã được triển khai hết sức bài bản.
Cuối năm 2016, Sabeco chính thức niêm yết cổ phiếu tại Sở Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh và đây chính là cơ sở để cổ phiếu Sabeco được định giá rất cao.
Để cuộc thoái vốn thành công, Bộ Công Thương và các bộ ngành liên quan đã ngày đêm nỗ lực theo sát và thúc đẩy việc thoái vốn.
Đặc biệt, Bộ Công Thương đã có văn bản đề nghị Bộ Công an, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Sở Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh thực hiện giám sát và theo dõi chặt chẽ tình hình giao dịch mã cổ phiếu Sabeco trên thị trường chứng khoán để kịp thời phát hiện và ngăn chặn các giao dịch bất thường, đảm bảo minh bạch ổn định đến hết ngày 31/12/2017.
Không dừng lại ở đó, Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính và các đơn vị khác cũng kịp thời đăng đàn định hướng cho dư luận, giải thích quy định pháp luật và làm an lòng các nhà đầu tư trước phiên thoái vốn.
Có thể nói rằng thành công của phiên thoái vốn Sabeco không đến từ may mắn mà từ nỗ lực và sự cố gắng của tập thể Chính phủ đã được đền đáp xứng đáng.
Thương vụ thoái vốn Sabeco sẽ đi vào lịch sử và là động lực cho sự thành công của các phiên thoái vốn DNNN tiếp theo.