Tiềm năng hợp tác giữa Việt Nam – Cuba còn rất lớn

Tại buổi gặp gỡ doanh nghiệp do Bộ Xây dựng Việt Nam – Cơ quan đồng chủ trì Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam – Cuba vừa tổ chức, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, tại các hội đàm, Tổng Bí thư Tô Lâm và Bí thư thứ Nhất Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez đã nhất trí đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn hợp tác kinh tế-thương mại và đầu tư, đặc biệt trong các lĩnh vực hợp tác chiến lược nông nghiệp, năng lượng mặt trời và công nghệ sinh học - dược phẩm. Thủ tướng Chính phủ kêu gọi các doanh nghiệp hai nước hợp tác với nhau bằng tất cả tình cảm từ trái tim, lý trí để đạt hiệu quả thiết thực.

Theo đó, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục nghiên cứu, mở rộng diện tích, nâng cao năng suất sản xuất lúa gạo tại Cuba; đồng thời nghiên cứu tổ chức các mô hình phát triển các loại cây trái, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản… tại Cuba, để cung cấp đủ lương thực, thực phẩm cho nhân dân Cuba ngay tại Cuba.

Đồng thời, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đề nghị doanh nghiệp Cuba tăng cường hợp tác, đầu tư tại Việt Nam, nhất là trong các lĩnh vực Cuba có thế mạnh, Việt Nam có nhu cầu như công nghệ sinh học, dược phẩm. Việt Nam phải hỗ trợ Cuba một cách căn cơ, bài bản hơn, khai thác tối đa tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của mỗi nước, bù đắp cho nhau để hai đất nước, hai dân tộc cùng phát triển.

Doanh nghiệp hai bên có thể tiên phong đề xuất các cơ chế, chính sách, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để các dự án hợp tác, đầu tư giữa hai nước ngày càng nhiều và hiệu quả ngày càng cao; đề xuất các dự án, chương trình hợp tác, trong đó nghiên cứu mở đường bay thẳng, hợp tác du lịch, giao lưu nhân dân; hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm cho nhau, trên tinh thần “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”, “đã nói là làm, đã cam kết phải thực hiện có hiệu quả thiết thực” – Thủ tướng gợi mở.

Bí thư thứ Nhất Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez đánh giá cao năng lực của các doanh nghiệp Việt Nam và chia sẻ, tại các cuộc hội đàm, hội kiến của với lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam, hai bên đã thống nhất nhiều nội dung quan trọng, đặc biệt nhấn mạnh việc tăng cường sự hiện diện nhiều hơn của doanh nghiệp Việt Nam tại Cuba.

Phía Cuba mong muốn Việt Nam thúc đẩy, mở rộng hợp tác, đầu tư nhất là trong các lĩnh vực nông nghiệp, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản; công nghệ sinh học, dược phẩm; sản xuất hàng tiêu dùng; phân phối và bán lẻ hàng hóa; du lịch; bất động sản; thăm dò, khai thác dầu khí… phục vụ nhu cầu của nhân dân hai nước và xuất khẩu; đồng thời chuyển giao công nghệ, hợp tác nghiên cứu, thương mại hóa sản phẩm cho phía Cuba; góp phần phát triển kinh tế - xã hội Cuba.

Cuba cam kết tạo điều kiện thuận lợi, dành nhiều ưu đãi hơn nữa; đồng thời sẵn sàng lắng nghe, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp Việt Nam kinh doanh thuận lợi tại Cuba - Bí thư thứ Nhất Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez nhấn mạnh.

Tiềm năng hợp tác giữa hai nước còn rất lớn, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên chiến lược như nông nghiệp, năng lượng, công nghệ sinh học. Hiện Việt Nam là nhà đầu tư châu Á lớn nhất tại Cuba, với ít nhất 7 dự án đang hoạt động, tổng vốn cam kết hơn 160 triệu USD. Các công ty như Thái Bình, Viglacera và Agri VMA đã đầu tư vào các lĩnh vực như: vật liệu xây dựng, phân bón, dược phẩm, năng lượng mặt trời…

Đặc biệt, trong nông nghiệp, các dự án Việt Nam hợp tác hỗ trợ Cuba phát triển sản xuất lúa gạo, ngô, đậu tương, nuôi trồng thủy sản đã đạt kết quả tích cực. Tuy nhiên, kết quả trên chưa xứng với tiềm năng của Cuba và năng lực của doanh nghiệp Việt Nam.

Buổi gặp gỡ doanh nghiệp là một trong những hoạt động quan trọng, có ý nghĩa thiết thực trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Bí thư thứ Nhất Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez qua đó trao đổi, thúc đẩy hợp tác thương mại, đầu tư giữa hai bên.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, kể từ chuyến thăm cấp nhà nước đến Cuba của Tổng Bí thư Tô Lâm vào tháng 9/2024, quan hệ hợp tác kinh tế Việt Nam - Cuba đã có những tiến triển đáng kể. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có các đơn vị như Công ty Thái Bình, Tổng công ty Viglacera, Công ty Agri VMA đã và đang tích cực triển khai các dự án đầu tư tại Cuba.

Đáng chú ý, hiện Công ty Thái Bình tiếp tục mở rộng đầu tư thêm nhiều dự án mới tại Cuba, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội Cuba. Gần đây, các doanh nghiệp hai bên như Công ty Genfarma holding, Viện Kinh tế xanh (Cuba) đã phối hợp với các doanh nghiệp Việt Nam đã ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực công nghệ sinh học, hướng tới triển khai dự án sản xuất tại Việt Nam.

“Với sự ủng hộ và quan tâm đặc biệt của đồng chí Bí thư thứ nhất, Chủ tịch nước Cuba cùng với chính sách ưu đãi và cơ chế tháo gỡ khó khăn của Cuba dành cho các doanh nghiệp Việt Nam, dự án hợp tác đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp hai nước sẽ được triển khai thuận lợi và hiệu quả hơn nữa trong thời gian tới” – Bộ trưởng Trần Hồng Minh bày tỏ.

Đồng thời, Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh, buổi gặp gỡ này mở ra một chương mới trong quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước, góp phần thúc đẩy hợp tác toàn diện Việt Nam – Cuba lên tầm cao mới. Nhất là trong bối cảnh đặc biệt khi hai nước long trọng kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (2/12/1960 - 2/12/2025), một dấu mốc lịch sử trọng đại, minh chứng cho tình hữu nghị son sắt và thủy chung giữa hai dân tộc.

Cùng với việc cập nhật tình hình triển khai các dự án đầu tư, kinh doanh tại Cuba, các doanh nghiệp Việt Nam được thông báo về chủ trương, chính sách mới, trong đó có những ưu đãi đặc biệt tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, cũng như định hướng hợp tác trọng tâm trong thời gian tới.

Qua đó, hai bên sẽ cùng nhau biến mối quan hệ đoàn kết truyền thống, hữu nghị đặc biệt thành những chương trình, dự án hợp tác cụ thể, mang lại lợi ích thiết thực cho cả hai bên, góp phần thúc đẩy hợp tác toàn diện Việt Nam – Cuba.

Mới đây, trong buổi làm việc giữa Bộ Công Thương và Bộ Ngoại thương và Đầu tư nước ngoài Cuba nhân dịp Kỳ họp lần thứ 42 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam – Cuba, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cũng khẳng định, Việt Nam luôn coi trọng và ưu tiên quan hệ hợp tác đặc biệt với Cuba. Hiệp định Thương mại Việt Nam – Cuba là khuôn khổ pháp lý quan trọng thúc đẩy quan hệ kinh tế thương mại giữa hai nước.

Thứ trưởng Phan Thị Thắng đánh giá cao việc doanh nghiệp Cuba lần đầu tiên tham gia Triển lãm Kết nối chuỗi cung ứng hàng hoá quốc tế Sourcing 2025 do Bộ Công Thương tổ chức vào tháng 9 tại TP Hồ Chí Minh; đồng thời thông tin việc Bộ Công Thương đang tổ chức đoàn gồm hơn 20 doanh nghiệp Việt Nam sang tham dự và trưng bày sản phẩm tại Hội chợ FIHAV 2025 dự kiến diễn ra từ 24 – 29/11 tới tại La Habana, Cuba.

Năm 2024, kim ngạch trao đổi thương mại song phương giữa hai nước đã phục hồi nhẹ và đạt 199,3 triệu USD, tăng 28,1% so với năm 2023; trong đó Việt Nam xuất khẩu 193,7 triệu USD, tăng 24,5% và nhập khẩu 5,6 triệu USD từ Cuba; đang phấn đấu đạt 500 triệu USD trong 5 năm tới.

Tính riêng 7 tháng đầu năm 2025 kim ngạch trao đổi thương mại chỉ đạt 58,34 triệu USD, giảm 67,9% so với cùng kỳ năm ngoái; trong đó Việt Nam xuất khẩu 55,75 triệu USD, giảm 69,3% so với cùng kỳ năm ngoái và chỉ nhập khẩu từ Cuba 2,6 triệu USD.

Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Cuba chủ yếu là: gạo, cà phê, sản phẩm hoá chất, dệt may, giày dép, máy tính và linh kiện, vật liệu xây dựng, gốm sứ, máy móc và thiết bị, phụ tùng… Trong đó, gạo là mặt hàng chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Cuba. Các mặt hàng nhập khẩu của Việt Nam từ Cuba chủ yếu là nguyên phụ liệu thuốc là, vaccine và dược phẩm.

Đánh giá về hợp tác thương mại giữa hai bên, Thứ trưởng Bộ Ngoại thương và Đầu tư nước ngoài Cuba Deborah Rivas Saavedra cũng khẳng định tầm quan trọng của việc thực thi hiệu quả Hiệp định thương mại Việt Nam – Cuba và đánh giá cao sự đa dạng trong mô hình hợp tác đầu tư giữa doanh nghiệp hai bên; đề nghị hai bên tiếp tục tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp và thúc đẩy mô hình hợp tác giữa các địa phương hai nước…; nghiên cứu mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực sản xuất lương thực, năng lượng tái tạo, dầu khí, du lịch, công nghệ sinh học...