Tìm kiếm giải pháp về kiểm soát thương mại chiến lược

Thực hiện Quyết định số 916/QĐ-BCT ngày 1 tháng 4 năm 2025 về việc thành lập Ban soạn thảo và Tổ biên tập xây dựng Nghị định quy định về kiểm soát thương mại chiến lược của Việt Nam, chiều 1/4, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã chủ trì cuộc họp lần thứ nhất Ban soạn thảo, Tổ biên tập Nghị định về kiểm soát thương mại chiến lược.

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định việc khẩn trương xây dựng và ban hành Nghị định về kiểm soát thương mại chiến lược là hết sức cần thiết trong bối cảnh hiện nay, nhất là khi Việt Nam đang tập trung mọi nguồn lực để xây dựng một nền kinh tế hiện đại, bền vững và có sức cạnh tranh cao trên trường quốc tế.

Thời gian qua, xu hướng dịch chuyển của các chuỗi giá trị toàn cầu đã giúp Việt Nam dần trở thành điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư, nhất là các ngành sản xuất sản phẩm công nghệ cao như điện tử, máy tính và đặc biệt là công nghệ bán dẫn. Để đảm bảo hoạt động chuyển giao công nghệ, mở rộng quy mô sản xuất sản phẩm công nghệ cao, đối tác thương mại lớn đã đề xuất Việt Nam nghiên cứu, xây dựng cơ chế kiểm soát thương mại chiến lược nhằm nâng cao năng lực kiểm soát công nghệ, tăng khả năng thực thi bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, giảm thiểu khả năng các công nghệ nguồn này bị đưa sang nước thứ ba khi chưa được sự đồng ý của nước xuất khẩu.

Bên cạnh đó, việc kiểm soát thương mại chiến lược vừa là nghĩa vụ của Việt Nam trong thực thi các cam kết quốc tế, cũng thể hiện trách nhiệm của Việt Nam trong bảo vệ an ninh, hòa bình quốc tế. Việt Nam với vị thế là quốc gia có kim ngạch xuất nhập khẩu tăng trưởng mạnh, trong top 20 nước có quy mô thương mại lớn nhất và có quan hệ thương mại với hầu hết các quốc gia và có diện mặt hàng xuất nhập khẩu đa dạng, càng được quan tâm đề nghị xây dựng khung pháp lý về kiểm soát thương mại chiến lược, đưa vào chương trình phối hợp song phương.

Ngoài ra, Việt Nam cũng đang tích cực triển khai nhiều giải pháp cụ thể để hướng tới cán cân thương mại hài hòa và bền vững với nhiều đối tác thương mại lớn, thí dụ như Hoa Kỳ hay Liên minh châu Âu (EU). Vì vậy, việc xây dựng được cơ chế kiểm soát thương mại chiến lược hiệu quả cũng tạo nền tảng chắc chắn cho việc tăng cường nhập khẩu công nghệ cao, công nghệ nguồn từ thị trường này, từ đó giúp cân bằng cán cân thương mại.

Đây cũng là một trong các nội dung mà Bộ trưởng Bộ Công Thương - Đặc phái viên của Thủ tướng Chính phủ trong chuyến công tác làm việc tại Hoa Kỳ tháng 3 năm 2025 đã trao đổi với Đại diện Thương mại Hoa Kỳ và các bộ, ngành liên quan của Hoa Kỳ. Đây là tuyên bố của Việt Nam được hiện thực hoá bằng văn bản quy phạm pháp luật cụ thể cấp Chính phủ, thể hiện quyết tâm, mong muốn hợp tác với Hoa Kỳ một cách bền vững.

Cũng tại cuộc họp Ban soạn thảo, các thành viên Ban soạn thảo đã thống nhất với sự cần thiết ban hành, phạm vi và đối tượng điều chỉnh, cùng như một số nội dung cơ bản của dự thảo Nghị định. Bộ trưởng Bộ Công Thương đã chỉ đạo Thường trực Tổ biên tập khẩn trương tiếp thu góp ý, hoàn thiện dự thảo để trình Chính phủ trong thời gian sớm nhất.

Dự kiến trong chiều 1/4, Bộ Công Thương sẽ công bố dự thảo Nghị định về kiểm soát thương mại chiến lược lên cổng thông tin điện tử để lấy ý kiến rộng rãi.