Tổng thống Mỹ có những thẩm quyền gì?
* Thẩm quyền của Tổng thống Mỹ
Theo Hiến pháp Mỹ, Tổng thống phải đảm nhiệm hai chức năng, vừa là người đứng đầu Nhà nước (giống như Vua hay Tổng thống của nhiều nước khác), vừa đứng đầu ngành hành pháp (giống như Thủ tướng của các nước khác).
Với tư cách là người đứng đầu Nhà nước, Tổng thống Mỹ đại diện cho nước Mỹ ở cả trong lẫn ngoài nước.
Với tư cách này, Tổng thống phải thực hiện hàng loạt nhiệm vụ lễ tân, như tiếp nhận thư ủy nhiệm của đại sứ các nước khác, chủ trì các bữa tiệc khánh tiết, khai mạc một số hoạt động văn hoá nghệ thuật và thể thao quan trọng.
Tổng thống ký lệnh ban hành các đạo luật đã được Quốc hội thông qua, ký kết các hiệp định với nước ngoài và bổ nhiệm các quan chức cao cấp trong chính quyền liên bang.
Tổng thống cũng có quyền triệu tập phiên họp bất thường của bất cứ viện nào, hoặc của cả hai viện Quốc hội.
Trong vai trò là người đứng đầu ngành hành pháp, Tổng thống có nhiệm vụ ký kết các hiệp định; bổ nhiệm Đại sứ, Bộ trưởng, cố vấn, Thẩm phán Toà án Tối cao và các quan chức cao cấp khác của chính quyền liên bang.
Tổng thống cũng phải thông báo về tình hình liên bang cho hai viện Quốc hội; kiến nghị một số dự luật, đề ra các điều lệ, quy định và chỉ thị có hiệu lực giống như luật của các cơ quan Liên bang mà không cần phải thông qua Quốc hội.
Về mặt lập pháp, Tổng thống có quyền phủ quyết (veto) bất cứ đạo luật nào từ Quốc hội, trừ khi có hơn 2/3 số nghị sĩ trong mỗi viện bác bỏ phủ quyết.
Bên cạnh quyền phủ quyết dự luật, Tổng thống còn có trách nhiệm kiến nghị về một số dự luật để Quốc hội xem xét thông qua.
Kiến nghị về dự luật của Tổng thống thường được thể hiện trong Thông điệp liên bang đầu năm, trong dự thảo ngân sách và trong những kiến nghị cụ thể.
Hầu hết những kiến nghị này của Tổng thống cũng chính là đòi hỏi của ngành hành pháp đối với ngành lập pháp.
Những kiến nghị này có thể trở thành luật hay không phụ thuộc rất nhiều vào khả năng chính trị của Tổng thống và ưu thế tương đối của đảng của Tổng thống trong Quốc hội.
Về mặt tư pháp, Tổng thống có quyền bổ nhiệm các thẩm phán liên bang, kể cả các thẩm phán trong các Toà án tối cao, nhưng phải được Thượng viện chấp thuận.
Tổng thống cũng có thể bác bỏ bản án hoặc ân xá cho các phạm nhân phạm luật Liên bang.
Ngoài ra, Tổng thống Mỹ còn được coi là nhà lãnh đạo tượng trưng cho chính đảng của mình. Các chương trình, các sáng kiến mà Tổng thống đưa ra thường phản ánh quan điểm của đảng mà ông là thành viên.
Có thể nói, Tổng thống là trung tâm của nền chính trị Mỹ. Tổng thống có quyền lực rất lớn trong lĩnh vực đối ngoại và quân sự, nhưng thường không mạnh trong các quyết sách về đối nội vì còn phải tùy thuộc vào Quốc hội.
Thông thường, Tổng thống chỉ đạt được những mục tiêu về chính sách đối nội khi ông thuyết phục được Quốc hội và các chính đảng rằng lợi ích của họ trong trường hợp này là tương đồng.
Để giám sát quyền lực của Tổng thống, Phó Tổng thống và các quan chức cao cấp khác trong chính phủ, Hiến pháp Mỹ quy định Hạ nghị viện là cơ quan có quyền luận tội những người này, còn Thượng nghị viện là cơ quan có quyền xét xử.
Trong lịch sử nước Mỹ, đã từng có hai Tổng thống bị luận tội, nhưng đều vượt qua được, đó là ông Andrew Johnson và Bill Clinton. Trong khi đó, ông Richard Nixon vì vụ bê bối Watergate đã từ chức trước khi bị luận tội.
* Những nhân tố quyết định quyền lực to lớn của Tổng thống Mỹ là gì?
Tổng thống Mỹ là người duy nhất có toàn quyền về hành pháp ở nước Mỹ. Việc tập trung quyền lực vào tay một người đã cho phép Tổng thống hành động một cách tự do và có hiệu lực lớn.
Nhiệm kỳ của Tổng thống là 4 năm, không phụ thuộc vào tỷ lệ ủng hộ trong dư luận hay sự ủng hộ của đa số nghị sĩ trong Quốc hội.
Điều này cho phép Tổng thống có thể đưa ra những quyết định nhất thời không hợp với lòng dân, mà không sợ bị mất chức.
Sự phân chia quyền lực tương đối trong thể chế "Tam quyền phân lập" đã cho phép Tổng thống có thể tự do hành động, mà không sợ bị cản trở quá nhiều, đặc biệt là bởi sự can thiệp của nghị viện.
Cơ chế bầu Tổng thống qua hệ thống phiếu đại cử tri đã làm cho Tổng thống luôn phải là ứng cử viên của một đảng chính trị lớn.
Vai trò tăng lên của các chính đảng cũng đồng thời làm tăng vai trò của Tổng thống. Bởi vậy Tổng thống cũng được coi là nhà lãnh đạo của đảng mình.
Điều 2 Hiến pháp Mỹ dành "quyền hành pháp và tư lệnh quân đội" cho Tổng thống đã tạo điều kiện cho Tổng thống đưa ra rất nhiều quyết định quan trọng.
Ví dụ như: Quyết định mua bang Louisiana của Tổng thống Jefferson; hàng loạt quyết định của Tổng thống Lincoln trong thời kỳ nội chiến; tuyên bố tình trạng khẩn cấp dẫn đến việc huy động quốc phòng và triển khai quân đội ra nước ngoài của Tổng thống Roosevelt; quyết định trưng thu các nhà máy luyện thép của Tổng thống Truman,... đã từng bước làm tăng dần quyền lực của Tổng thống Mỹ./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Bầu cử Mỹ 2020: Báo Pháp nhận định cuộc chiến thực sự tại các bang "chiến địa"
15:26' - 28/10/2020
Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ đang bước vào giai đoạn cuối, song theo một số nhà quan sát, thực chất cuộc đua giờ chỉ gói gọn trong một số bang chủ chốt.
-
Kinh tế Thế giới
Bầu cử Mỹ 2020: Gần một nửa cử tri bang chiến địa quan trọng đã bỏ phiếu
08:00' - 28/10/2020
Theo số liệu từ hội đồng bầu cử của bang Carolina Bắc, ngày 27/10, gần 47% tổng số cử tri đăng ký ở bang chiến địa quan trọng này đã bỏ phiếu sớm, dù chưa đến ngày bầu cử chính thức 3/11.
-
Kinh tế Thế giới
Bầu cử Mỹ 2020: Tổng thống Trump vượt ứng cử viên Biden về tỷ lệ ủng hộ tại Texas
10:07' - 27/10/2020
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tạo cách biệt 4% so với ứng cử viên của đảng Dân chủ Joe Biden về tỷ lệ ủng hộ của cử tri tại bang Texas.
-
Kinh tế Thế giới
Bầu cử Mỹ 2020: Cuộc "rượt đuổi" gay cấn tại bang Georgia
08:01' - 27/10/2020
Theo khảo sát mới được công bố về tỷ lệ ủng hộ của cử tri trong cuộc tranh cử tổng thống Mỹ và Thượng viện tại bang Georgia, các ứng cử viên của hai đảng Cộng hòa và Dân chủ đang bám đuổi quyết liệt.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Pháp kêu gọi EU tìm những con đường khác để vận chuyển ngũ cốc ra khỏi Ukraine
06:02'
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 30/6 kêu gọi Liên minh châu Âu (EU) cần tìm thêm những con đường khác để vận chuyển ngũ cốc ra khỏi Ukraine.
-
Kinh tế Thế giới
Hội nghị thượng đỉnh G7: Thất vọng về các giải pháp cho khủng hoảng lương thực và năng lượng
05:30'
Hội nghị thượng đỉnh G7 đã kết thúc với những giải pháp được xem là “khiêm tốn” đối với các cuộc khủng hoảng lương thực và năng lượng toàn cầu.
-
Kinh tế Thế giới
OPEC+ bám sát kế hoạch tăng sản lượng trong tháng 7-8/2022
22:01' - 30/06/2022
Nhóm OPEC+ hôm 30/6 cho biết họ sẽ bám sát kế hoạch tăng sản lượng dầu vào tháng Tám, nhưng tránh thảo luận về chính sách cho tháng Chín trở đi.
-
Kinh tế Thế giới
Doanh nghiệp Anh tại Việt Nam tạo ra giá trị xuất khẩu hàng triệu USD
18:09' - 30/06/2022
Chủ tịch Hội đồng kinh doanh Anh BritCham cho biết các công ty của Anh đang đem lại việc làm cho hàng nghìn lao động Việt Nam, tạo ra giá trị xuất khẩu hàng triệu USD.
-
Kinh tế Thế giới
Fed tin tưởng kinh tế Mỹ có thể "hạ cánh mềm"
13:23' - 30/06/2022
Fed tin rằng kinh tế Mỹ vẫn có thể “hạ cánh mềm” khi Fed có thể kiềm chế lạm phát mà không đẩy nền kinh tế vào suy thoái.
-
Kinh tế Thế giới
Australia và EU thống nhất nối lại đàm phát thương mại tự do
11:21' - 30/06/2022
Thủ tướng Australia Anthony Albanese, cho biết Hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa nước này và Liên minh châu Âu (EU) sẽ được đẩy nhanh tiến độ và nối lại đàm phán vào tháng Mười.
-
Kinh tế Thế giới
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tiếp Bộ trưởng Thương mại Anh
08:48' - 30/06/2022
Chiều 29/6 (theo giờ địa phương), tại thủ đô London, trong khuôn khổ chuyến thăm Vương quốc Anh, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã tiếp Bộ trưởng Bộ Thương mại Quốc tế Anh Anne – Marie Trevelyan.
-
Kinh tế Thế giới
Lạm phát toàn cầu thu hút sự chú ý lớn hơn "các chuyển động chính trị" tại Mỹ
08:46' - 30/06/2022
Giá cả tăng và lạm phát là trọng tâm trong cuộc họp tuần này của Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) diễn ra tại Đức.
-
Kinh tế Thế giới
ECB: Thế giới sẽ không trở lại môi trường lạm phát thấp trước đại dịch COVID-19
08:32' - 30/06/2022
Theo nhận định của Chủ tịch Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) Christine Lagarde, thế giới sẽ không quay trở lại "môi trường lạm phát thấp" như trước thời kỳ đại dịch COVID-19 bùng phát.